Check List สุขภาพดีสไตล์แพทย์จีน คุณมีอยู่กี่ข้อ???
ก็ต้องยอมรับว่าตอนนี้เทรนสายสุขภาพกำลังมาแรง ทุกคนก็อยากมีหุ่นดีๆ ไว้สร้างบุคลิก หรือใส่เสื้อผ้าสวยๆทั้งนั้น
แต่เคยคิดมั้ยว่าเวลาเราจะบอกว่าคนๆนี้ดู Healthy จัง เรามักจะดูจากอะไรกัน
ดูว่าเค้าหุ่นดีมั้ย ดูว่าเค้ามีกล้ามและซิกซ์แพคมั้ย ดูว่าเค้าหน้าเด็กมั้ย ดูว่าเค้ามีความสุขมั้ย หรือดูจากอะไรกัน????
ถ้าคุณลองถามเพื่อนหลายๆคน คุณจะพบว่าคำจำกัดความของสุขภาพดีของแต่ละคนอาจจะไม่เหมือนกัน
แล้วตกลง อะไรจึงถือว่า Healty หล่ะ???
วันนี้เพจ TCM for life ทำ Check list ง่ายๆ สไตล์แพทย์จีนมาฝากทุกคนกัน มาดูกันว่าเราตรงกันกี่ข้อ
สัญญาณสุขภาพดีง่ายๆแบบแพทย์จีน นั้นพูดรวมถึงทั้งสุขภาพกาย และสุขภาพจิตค่ะ
ในแพทย์แผนจีนเราเชื่อว่า เราสามารถสังเกตถึงประสิทธิภาพการทำงานของอวัยวะต่างๆ สะท้อนผ่านส่วนต่างๆของร่างกายได้ ดังนั้นเราจึงสามารถสำรวจสัญญาณสุขภาพกายและจิตที่ดีผ่านตัวเราและคนรอบข้างได้ง่ายๆ ดังนี้ (เป็นการอธิบายตามศาสตร์แพทย์แผนจีน ดังนั้นอวัยวะภายในที่กล่าวถึงเช่น ตับ หรือไต จะไม่ใช่อวัยวะเดียวกับทางแพทย์แผนปัจจุบัน)
1. สุขภาพกาย
1.1 ร่างกายแข็งแรง รูปร่างสมส่วน
ร่างกายแข็งแรงในที่นี้นั้นไม่ได้หมายถึงต้องมีกล้ามแน่นเป็นมัดๆ หรือมีซิกซ์แพคใส่ชุดว่ายน้ำสวยๆได้ แต่หมายถึงมีสภาพร่างกายสมบูรณ์ มีเรี่ยวแรงในการทำกิจกรรมต่างๆได้อย่างสบายๆ ไม่เหนื่อยง่าย รูปร่างไม่ผอมหรืออ้วนเกินไป ผิวพรรณมีน้ำมีนวล ไม่แห้งแข็ง สีผิวไม่หมองคล้ำ รูขุมขนกระชับ มีการขับเหงื่อที่เป็นปกติ และป้องกันลมปราณก่อโรคอันเป็นสาเหตุให้เป็นหวัดได้ ทั้งหมดนี้แสดงให้เห็นถึงความอุดมสมบูรณ์ของเลือดลมในร่างกายเรา และการทำงานอย่างมีประสิทธิภาพของอวัยวะภายในของร่างกาย
1.2 ใบหน้าสีแดงระเรื่อ ผมเงางามเป็นประกาย
ถึงแม่รูปร่างหน้าตาภายนอกจะเป็นของนอกกาย แต่สีหน้าและสภาพผมก็เป็นที่ที่ควรดูแลเพราะบ่งบอกถึงสุขภาพคุณได้
ใบหน้าของเราเป็นเหมือนกระจกสะท้อนถึงประสิทธิภาพการทำงานของอวัยวะภายในร่างกาย ดังนั้น ใบหน้าที่มีสีเลือดฝาด แดงระเรื่อย ไม่ซีดขาว หรือแดงก่ำจนเกินไปจึงสะท้อนให้เห็นว่าเลือดลมสูบฉีดไปหล่อเลี้ยงร่างกายได้ดีเพียงใด
ตามทฤษฎีแพทย์จีน คุณภาพของเส้นผมนั้นบ่งบอกถึงประสิทธิภาพการทำงานของอวัยวะตับและไต(ในทางแพทย์จีน)ว่าดีหรือไม่ พูดให้เข้าใจง่ายๆ ผมสวยเป็นตัวแทนแสดงถึงเลือดลมในร่างกายว่าเพียงพอที่จะสูบฉีดไปเลี้ยงสมองและเส้นผมได้หรือไม่ ผมสีดำขลับเงางามเป็นประกาย ไม่ชี้ฟู แห้ง หรือแตกปลายจึงสะท้อนถึงเลือดลมที่สูบฉีดขึ้นไปเลี้ยงสมองได้อย่างมีประสิทธิภาพ จึงเพียงพอที่จะไปหล่อเลี้ยงเส้นผมให้มีคุณภาพดีนั่นเอง ในหนังสือหรือหนังในสมัยก่อน เราจึงมักเห็นผู้ชายเลือกคู่ครองที่มีเส้นผมสวยงาม เป็นประกาย เพราะนั่นเป็นอีกหนึ่งตัวบ่งชี้ถึงสุขภาพของสาวเจ้า เหมาะสมที่จะเป็นแม่พันธุ์ในการเลือกเพื่อสืบเผ่าพันธุ์หรือไม่นั่นเอง
เวลาคุณส่องกระจกยามเช้าหรือก่อนนอน ก็อย่าลืมสังเกตและเช็คสีหน้าและคุณภาพของเส้นผมของคุณดูกันนะคะ^^
1.3 ฟันแข็งแรงมีประกาย ช่วงล่างเคลื่อนไหวได้อย่างคล่องแคล่ว
ในทางแผนจีน กระดูกถูกกำกับด้วยไต เส้นเอ็นถูกกำกับด้วยตับ ฟันเป็นส่วนหนึ่งของกระดูก ซึ่งควบคุมด้วยพลังของอวัยวะไต แพทย์แผนจีนเชื่อว่า ไตเป็นทุนก่อนกำเนิด และเอวเป็นที่พำนักของไต เป็นที่กักเก็บสารจำเป็น(สารจิง)สารจิงนั้นมีหน้าที่สร้างไขกระดูก ไขกระดูกเป็นพื้นฐานของกระดูก กระดูกจึงถูกกำกับโดยไต สารจิงที่ไตกักเก็บจึงเป็นสารสำคัญในวัฏจักรกระดูก การสร้างกระดูก ความแข็งแรงของกระดูก และสารที่หล่อเลี้ยงกระดูก
เส้นเอ็นในร่างกายจำเป็นต้องมีเลือดจากตับมาหล่อเลี้ยง เพื่อให้มีความยืดหยุ่นและแข็งแรง ดังนั้นเส้นเอ็นจึงถูกกำกับด้วยไต
ฟันที่แข็งแรงไม่แตกหักง่าย เอวและขาที่เคลื่อนไหวได้อย่างคล่องแคล่วก็หมายถึงตับและไตทำงานได้อย่างสมดุลนั่นเอง
1.4 หูดีฟังชัด ดวงตามีประกายมีชีวิตชีวา
หูเป็นทวารของไต และบริเวณหูมีเส้นลมปราณตับ ถุงน้ำดี ซานเจียว และไตไหลผ่าน ดังนั้นหูที่ฟังเสียงได้อย่างชัดเจน ว่องไวแสดงให้เห็นถึงการทำงานที่ดีของอวัยวะเหล่านี้
ส่วนต่างๆของดวงตาแต่ละส่วนสะท้อนถึงการทำงานของอวัยวะภายในร่างกาย ในคัมภีร์โบราณหวงตี้เน่ยจิง《灵枢·大惑论》กล่าวว่า “จิงชี่ของอวัยวะตันทั้งห้า และอวัยวะกลวงทั้งหกขึ้นไปรวมที่ดวงตา เราจึงสามารถมองเห็นได้” ดังนั้นดวงตาสองข้างที่เป็นประกาย ดูมีชีวิตชีวาจึงเป็นตัวสะท้อนถึงสุขภาพดีที่สังเกตได้ง่ายที่สุดนั่นเอง นี่คืออีกเหตุผลว่าทำไมเวลาเราใช้สายตามากๆ เป็นเวลานาน เราจึงรู้สึกว่าร่างกายเหนื่อยล้าไปด้วยนั่นเอง
1.5 หายใจเป็นจังหว่ะ เสียงพูดมีพลัง
แพทย์แผนจีนเชื่อว่าการหายใจถูกควบคุมด้วยปอดและไต การหายใจที่เป็นจังหว่ะ นิ่มนวล ไม่ลำบาก สะท้อนถึงการทำงานที่เป็นปกติของปอด และการหายใจได้ลึกนั้นต้องอาศัยกลไกลการดึงรั้งอากาศบริสุทธิ์ของที่ปอดหายใจเข้ามาของไต ส่วนเสียงพูดที่มีพลัง ชัดเจน พูดแล้วไม่เหนื่อยหรือหอบ ก็บ่งบอกถึงปริมาณจงชี่（宗气）ที่ได้รับเข้ามาทางปอด
ดังนั้น คุณภาพของการหายใจและพลังของเสียงจึงสามารถใช้เป็นตัวบ่งชี้สุขภาพที่ดีที่สังเกตได้ง่ายอีกทางนึง
1.6 เจริญอาหาร และขับถ่ายปกติ
การมีความอยากอาหารที่พอดี รู้สึกหิวเมื่อถึงเวลาอาหาร บ่งบอกถึงการทำงานที่ดีของม้ามและกระเพาะอาหาร เพราะแพทย์จีนเชื่อว่าม้ามและกระเพาะอาหารเป็นแหล่งที่สร้างและแปรสภาพเลือดจากอาหารที่เราทานเข้าไป ดังนั้นการรู้สึกหิวเมื่อถึงเวลาอาหาร และมีความอยากอาหารจึงเป็นอีกม่านวัดสุขภาพดีที่เราไม่ควรมองข้าม
ส่วนการขับถ่ายปัสสาวะและอุจจาระที่เป็นปกติ สะท้อนให้เห็นถึงประสิทธิภาพของอวัยวะภายในผ่านระบบการกำจัดของเสียของร่างกายนั่นเอง
1.7 ลิ้นเป็นปกติ ชีพจรเต้นอย่างนุ่มนวล
หลายคนที่เคยรักษากับแพทย์แผนจีน หรือดูละครจีน คงเคยเห็นว่าแพทย์จีนเวลาตรวจ วินิจฉัยโรคจะขอดูลิ้น และจับชีพจรของผู้ป่วยทุกครั้ง ในคนที่มีสุขภาพแข็งแรง ลิ้นจะเคลื่อนไหวได้อย่างเป็นธรรมชาติ สีของลิ้นจะเป็นสีแดงอ่อนเป็นประกาย มีฝ้าสีขาวบางๆปกคลุม ไม่มีน้ำที่ลิ้นเยิ้ม หรือแห้งเกินไป ส่วนชีพจรก็จะเต้นอย่างนุ่มนวล มีจังหว่ะ ไม่แรงหรืออ่อนเกินไป ทั้งหมดนี้สะท้อนให้เห็นถึงปริมาณของเลือดลมในร่างกาย การทำงานของอวัยวะภายใน และสมดุลของหยิน-หยางในร่างกาย
2. สุขภาพจิต
2.1 จิตใจเบิกบาน อารมณ์ไม่แปรปรวน
การมีอารมณ์เบิกบาน ไม่แปรปรวน จิตใจแจ่มใส ไม่มองโลกในแง่ร้าย คือตัวบ่งชี้สุขภาพจิตที่ดี แพทย์แผนจีนเชื่อว่าอารมณ์แต่ละแบบที่มากเกินไป(เช่น โศกเศร้า กังวล กลัว ดีใจ โกรธ)จนมากเกินไป สามารถสะท้อนให้เห็นการเสียสมดุลการทำงานของของอวัยวะภายในได้
2.2 สมองปลอดโปร่ง คิดอ่านเป็นระบบ มีความจำดี
แพทย์จีนเชื่อว่าสมองเป็นศูนย์รวมของไขกระดูก สร้างโดยสารจำเป็น(สารจิง)ซึ่งกักเก็บโดยไต สมองควบคุมการรับรู้ ความรู้สึกนึกคิด รวมถึงประสาทสัมผัส ความจำ ดังนั้นสมองที่ดีจึงบ่งบอกถึงความอุดมสมบูรณ์ของไขกระดูกที่ไตสร้างขึ้น บ่งบอกถึงประสิทธิภาพของการทำงานของไต แพทย์แผนจีนจึงมักจะรักษาผู้ป่วยความจำเสื่อมด้วยการบำรุงไต ซึ่งจะแตกต่างจากแพทย์ปัจจุบันที่จะรักษาที่สมองโดยตรง
2.3 มีปฏิสัมพันธ์ดี ปรับตัวกับสิ่งแวดล้อม
เนื่องจากมนุษย์เราเป็นสัตว์สังคม การรักษาสัมพันธภาพระหว่างบุคคลให้เป็นปกติ สามารถปรับให้เข้ากับการเปลี่ยนแปลงที่ซับซ้อนในสภาพแวดล้อมทางสังคมและสิ่งแวดล้อม ทำความเข้าใจคนอื่น และเป็นที่ยอมรับของทุกคน นี่คืออีกวิธีที่การแสดงแสดงถึงความสมบูรณ์ของจิตใจมนุษย์
.
เป็นยังไงกันบ้างค่ะ ตรงกับตัวคุณกันกี่ข้อ ถ้าใครยังไม่เคยสังเกตตัวเอง ก็เริ่มสังเกตตั้งแต่วันนี้เลย หรือถ้าใครรู้จุดที่ควรพัฒนาแล้ว ก็อย่ากังวลมาก ค่อยๆปรับเปลี่ยนพฤติกรรมตัวเองแล้ว ก็อย่าลืมดูแลสุขภาพกายและจิตไปพร้อมๆกันนะคะ
ท้ายที่สุด การป้องกันโรคโควิด-19 ที่ได้ผลอย่ายั่งยืนก็ยังคงหนีไม่พ้น “4อ” อารมณ์ อากาศ อาหาร และออกกำลังกาย
และอย่าลืม กินร้อน ช้อนกลาง ล้างมือ และใส่แมสกันนะคะ
ด้วยความปรารถนาดีจาก TCM for life สุขภาพดีไปกับแพทย์จีน
โดย: พจ. วชิราภรณ์ ผดุงเกียรติวงษ์
อ้างอิง 1.《中医养生康复学》作者:章文春,郭海英出版社:人民卫生出版社
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
