เรามองว่ามันมีในทุกๆที่นั่นแหละ เป็นเรื่องปกติที่เมื่อมนุษย์อย่างเราพบว่ามีวิธีการที่ได้สิ่งที่ต้องการมาอย่างง่ายดาย สมองของเราก็จะสั่งการว่า เราจะเลือกวิธีการนี้แหละ เพื่อให้ร่างการสูญเสียพลังงานน้อยที่สุด (อิงความรู้ชีวะนิดหน่อย555) แต่ปัจจัยที่ทำให้การใช้ระบบอุปถัมภ์ ระบบพรรคพวกในแต่ละที่ แต่ละประเทศไม่เหมือนกัน เป็นเพราะว่า มันขึ้นอยู่กับการบริหาร การจัดการ ออกกฎหมาย กฎเกณฑ์ เพื่อลดช่องโหว่ ให้การกระทำเหล่านี้มันเกิดขึ้นได้ยากที่สุด สำหรับประเทศไทยเรา มันแก้ยากตรง คนที่มีอำนาจในการบริหารจัดการดันเป็นหนักเองอะสิ ประเทศเรามันก็แอบตันๆกับปัญหาอะไรแบบนี้ ดูจะมีทางเดียวจริงๆ คือคน new gen ค่อยๆเข้ามาแทนที่..