7 ธ.ค. 2021 เวลา 08:41 • ประวัติศาสตร์
จากฟาซาด (Facade) ถึงความทรงจำท่องสเปนก่อนโควิด
เมื่อคนธรรมดา หลงรักศัพท์สถาปัตย์
มีความตั้งใจที่จะเล่าเรื่องสถาปัตยกรรมที่งดงาม และเป็นที่รู้จักดีแห่งหนึ่ง ของเมืองบาร์เซโลนา สเปน ซึ่งได้ไปเยือนมาในปี 2019 ก่อนโควิดไม่กี่เดือน คือ วิหาร ซากราดาฟามิลิอา (Basílica i Temple Expiatori de la Sagrada Família) หรือ ซากราดาฟามิเลีย โดยศิลปินผู้ออกแบบ และมีอิทธิพลคนสำคัญคือ Antonio Gaudi (เกาดี)
ก่อนอื่น เคยถามน้องชายซึ่งเดินทางไปยุโรปมาหลายประเทศ และหลายครั้งว่าประเทศใด สวยที่สุด เขาตอบว่า สเปน ซึ่งก่อนหน้านั้นไม่เคยอยู่ในความสนใจ สิ่งที่แวบเข้ามาคือเรื่องราวของการสู้วัวกระทิง ระบำสเปน แล้วก็คิดว่า สถาปัตยกรรมก็คงคล้ายที่เห็นในประเทศอื่นในยุโรป จะสวยกว่าได้ยังไง ต้องยอมรับว่า หากทุกท่านเคยไป ฝรั่งเศส เยอรมัน ออสเตรีย หรือ อิตาลี ก็ต้องเคยเห็นว่าปราสาทราชวัง และโบสถ์วิหาร แต่ละประเทศนั้นงดงาม อลังการมีชื่อเสียงเพียงใด แล้วมันจะมีที่ไหนสวยกว่าไปได้
แต่แล้วคำตอบก็มาถึงในวันหนึ่ง เมื่อได้เดินทางไปถึงเมืองบาร์เซโลนา ก่อนอื่นขอลืมเรื่องบอลที่ชอบไปก่อน เพราะเมืองนี้เป็นถิ่นของสโมสรฟุตบอลบาร์เซโล นาด้วย
ก็จะขอข้ามอะไร ๆ ไปก่อน เจาะเข้าไปยังวิหารซากราดาฟามิเลียเลย
แวบแรกที่ไปเยือน ไม่ได้ศึกษาอะไรมาล่วงหน้ามากมายนัก เพราะมีโปรแกรมหลายที่ จึงไม่คาดคิดว่า เมืองนี้จะมีเพชรเม็ดงามซ่อนอยู่ อย่างน่าตื่นตะลึง
โบสถ์ฝรั่งที่เคยเห็นมา ต้องลบออกจากความทรงจำ เพราะที่นี่ไม่เหมือนที่ไหนเลย และขณะที่ไปเยือนนั้นก็ยังสร้างไม่เสร็จ ทั้ง ๆ ที่สร้างมาแล้วตั้งแต่ปี พ.ศ. 2425 ซึ่งในแผนงานมีหอคอย 18 หอคอย แต่จนถึงปัจจุบันก็ยังไม่แล้วเสร็จ หลังเกาดีเสียชีวิตในปี 2469 โครงการเคยหยุดชะงักการสร้างระหว่างสงครามกลางเมืองในสเปน เมื่อปี 2479 ห้องใต้ดิน และแบบจำลองละเอียดถูกเผาทำลาย แต่ทีมงานก็ได้กลับมารับช่วงต่อหลังสงคราม โดยอาศัยแบบจำลองส่วนที่ยังเหลืออยู่ และคาดว่าจะเสร็จในปี 2569 ซึ่งก็อีกไม่นาน ระหว่างนี้ก็มีการสร้างบางส่วนเสร็จและเฉลิมฉลองกันไปเป็นช่วง ๆ
1
สถาปัตยกรรมนี้เป็นแนวที่ได้รับอิทธิพลจากความนิยมทั่วยุโรปในยุคนั้น ที่เป็นสมัยของ Art Nouveau แต่ความพิเศษอยู่ตรงที่ ช่วงเดียวกันนี้เป็นช่วงเวลาแห่ง เรเนอซองต์ในแคว้นคาตาลูญญา ซึ่งคือการฟื้นฟูศิลปวัฒนธรรมแบบคาตาลันนั่นเอง เหล่าสถาปนิกที่ได้รับเงินอุปถัมภ์อย่างเต็มที่ จึงหยิบเอาอัตลักษณ์ของคาตาลันมาผสมลงไปในงานอาร์ตนูโวด้วย เกิดเป็น Modernisme อาร์ตนูโวแบบฉบับคาตาลันซึ่งเน้นเส้นสายอ่อนช้อย โมทีฟพืชพรรณธรรมชาติ และงานคราฟต์ท้องถิ่นของคาตาลัน
จุดเด่น เมื่อเดินไปถึงครั้งแรก คือ ความใหญ่โต สูงเด่นของหอคอยที่มองเห็น และมีเปลือกอาคาร (Façade) ที่ออกแบบให้สวยงามในแต่ละด้าน มีการใช้รูปทรงที่มีความโค้งเว้าอย่าง hyperbolic paraboloid (ทรงแบบมันฝรั่งพริงเกิลส์), hyperboloid, helicoid และ cone ซึ่งเป็นการลดทอนรูปทรงของธรรมชาติ เช่น ภูเขา ต้นไม้ ถ้ำ แล้วใส่เข้าไปในสิ่งก่อสร้าง เช่นเสารูปทรงต้นไม้
เนื่องจากการไปชมครั้งแรก ไม่ได้มีความรู้ด้านสถาปัตยกรรมอะไร จึงมองแค่ความสวยงามในภาพรวม แต่เมื่อกลับมาแล้วศึกษาไปแต่ละส่วน จึงได้พบจุดเด่นมากมายที่ทำให้สถานที่แห่งนี้งดงาม ตรึงตา ตรึงใจ ที่น่าสนใจอันดับแรก คือการแทรกรูปปั้นของพระเยซู หรือเทวรูปต่าง ๆ ไว้ตามมุมต่าง ๆ มีการนำเอาสัตว์ และพืชพรรณไม้มาสอดแทรกไว้ ทำให้มีความรู้สึกเหมือนกำลังเข้าไปยังป่า แห่งอาคม ซึ่งคงไม่ขอกล่าวไปทุกส่วน แต่ขอมาเจาะเรื่องที่สนใจ คือเรื่อง ฟาซาด หรือที่เรียกกันว่า เปลือกอาคาร เป็นอันดับแรก ใน EP ที่ 1
โฆษณา