“มนุษย์ต้องการอะไรบ้าง?”
ทุกคนคงทราบว่า ความต้องการพื้นฐานของมนุษย์ประกอบด้วยปัจจัย 4 อย่าง ได้แก่ อาหาร น้ำ เครื่องนุ่งห่ม และที่พักอาศัย เพื่อที่จะได้มีชีวิตอยู่รอดได้ แต่เราต้องการเพียง 4 อย่างนี้จริงหรือ
แท้จริงแล้ว มีหลายสิ่งหลายอย่างที่มนุษย์ทุกคนต้องการในการอยู่ใช้ชีวิต Galtung บอกว่า ความต้องการพื้นฐานมี 4 ด้าน ส่วน Maslow บอกว่า ความต้องการมีเป็นลำดับขั้น ดังนั้นบทความนี้จะกล่าวถึงแนวคิดของทั้งสองท่านนี้
ศาสตราจารย์ Johan Galtung นักสังคมวิทยาชาวนอร์วีเจียน เจ้าของแนวคิดเกี่ยวกับสันติภาพ ได้อธิบายความต้องการพื้นฐานเป็น 4 ด้าน ได้แก่
1. Survival needs
2. Well-being needs
3. Freedom needs
4. Identity needs
Survival needs (ความต้องการอยู่รอด)
คนเรานั้นรักตัวกลัวตาย เราจึงต้องการอยู่ในสภาวะที่ปลอดภัย ทำให้เรารอด ไม่ให้เราตาย
Well-being needs (ความต้องการความเป็นอยู่ที่ดี)
เมื่อพูดถึง 'well-being' หรือความเป็นอยู่ที่ดี ทุกคนคงจะนึกถึงสุขภาพเป็นอย่างแรก ใช่ การมีสุขภาพที่ดีและแข็งแรงเป็นส่วนหนึ่งที่ทำให้เรามีความเป็นอยู่ที่ดี อาหาร น้ำ เครื่องนุ่งห่ม และที่พักอาศัยที่ดีก็จะทำให้เรามีความเป็นอยู่ที่ดีได้ แต่อย่าลืมการศึกษา การศึกษาเป็นส่วนสำคัญที่จะช่วยสร้างคนได้ และทำให้คนเรามีความเป็นอยู่ที่ดีได้
Freedom needs (ความต้องการเป็นอิสระ)
คนเราล้วนต้องการเป็นอิสระ สามารถเลือกได้ว่า จะเอาอะไร จะทำอะไร ไม่ถูกบังคับหรือกดขี่
Identity needs (ความต้องการในอัตลักษณ์)
คนเราล้วนต้องการความหมายของการมีชีวิตอยู่ เรายึดมั่นถือมั่นในสิ่งใด เราอยู่ไปเพื่ออะไร เรื่องนี้เป็นเรื่องของปัจเจกบุคคล แต่ละคนแตกต่างกันไป
หากความต้องการพื้นฐานอย่างใดอย่างหนึ่งถูกพรากหรือทำลายไป จะถือว่าเป็น ‘ความรุนแรง’ (violence) ตามคำนิยามความรุนแรงของศาสตราจารย์ Galtung
ความต้องการของมนุษย์ใช่ว่าจะมีแค่ในแนวราบ Abraham Malow นักจิตวิทยาชาวอเมริกัน ได้เสนอทฤษฎีความต้องการของมนุษย์เป็นพีระมิด หรือที่รู้จักกันในนาม “Maslow’s hierarchy of needs” ซึ่งเป็นทฤษฎีที่ใช้อธิบายแรงจูงใจของมนุษย์ เมื่อความต้องการขั้นหนึ่งถูกเติมเต็มแล้ว ก็จะมีความต้องการด้านอื่นเพิ่มต่อไป
พีระมิดดั้งเดิมมี 5 ขั้น ความต้องการไล่จากฐานสู่ยอดพีระมิด มีดังนี้
1. Physiological needs
2. Safety needs
3. Love and belongingness needs
4. Esteem needs
5. Self-actualization needs
Image from th.wikipedia.org
Physiological needs (ความต้องการทางกายภาพ)
เป็นความต้องการพื้นฐานของร่างกาย อาหาร น้ำ เครื่องนุ่งห่ม (ให้ร่างกายอบอุ่น) เป็นเพียงส่วนหนึ่งเท่านั้น ร่ากายของมนุษย์ยังต้องการการหายใจ การนอนหลับพักผ่อน การขับถ่าย สมดุลของการทำงานของอวัยวะและระบบต่าง ๆ รวมถึงเรื่องเพศด้วย
Safety needs (ความต้องการความมั่นคงปลอดภัย)
เมื่อความต้องการทางกายภาพได้รับการเติมเต็มแล้ว สิ่งที่คนเราต้องการต่อมา คือ ความปลอดภัยและความมั่นคง ความปลอดภัยในชีวิตและทรัพย์สิน ความั่นคงทางอารมณ์ ความมั่นคงทางการเงิน ความมั่นคงของครอบครัว รวมไปถึงสุขภาพ ความเป็นอยู่ที่ดี และศีลธรรม กฎหมาย และกฎระเบียบ ที่จะช่วยให้เราใช้ชีวิตได้อย่างปลอดภัย
Love and belongingness needs (ความต้องการความรักและความสัมพันธ์)
สิ่งที่คนเราต้องการต่อมาคือ ความรักจากคนรอบข้าง ไม่ว่าจะเป็นเพื่อน ครอบครัว หรือคนรัก และเรายังต้องการ belongingness ซึ่งหมายถึงความรู้สึกของการเป็นส่วนหนึ่งของกลุ่ม ความรู้สึกถึงความเกี่ยวข้อง ความรู้สึกที่ว่าเรามีตัวตนอยู่ในความสัมพันธ์ ทั้งหมดนี้นอกจาเป็นเรื่องของมิตรภาพและครอบครัว ยังรวมไปถึงเรื่องความสัมพันธ์ทางเพศ (sexual intimacy) อีกด้วย
Esteem needs (ความต้องการการเคารพนับถือ)
สิ่งที่คนเราต้องการต่อมาคือ การเคารพนับถือต่อตนเอง และการเคารพนับถือและการยอมรับที่ผู้อื่นมีต่อเรา
การเคารพนับถือต่อตนเอง ก็คือ ความมั่นใจในตนเอง การเห็นคุณค่าในตนเอง การเป็นตัวของตัวเอง ศักดิ์ศรี รวมไปถึงความสำเร็จต่าง ๆ ในชีวิต
Self-actualization needs (ความต้องการการตระหนักในตนเอง)
ยอดสุดของพีระมิดก็คือ ความต้องการบรรลุทุกอย่างที่เราสามารถทำได้ บรรลุสิ่งที่อยากเป็น ซึ่งก็คือ การค้นพบศักยภาพของตนเอง การเติมเต็มตนเองให้สมบูรณ์ และการพัฒนาตนเองและแสวงหาประสบการณ์ต่าง ๆ
องค์ประกอบของความต้องการขั้นนี้มีหลายด้าน ขึ้นกับว่าเราต้องการที่จะเป็นอะไรในเวอร์ชันที่ดีที่สุด เช่น ศีลธรรม ความคิดสร้างสรรค์ การทำสิ่งหนึ่ง ๆ ได้อย่างเป็นธรรมชาติ การแก้ปัญหา การไม่ลำเอียงหรืออคติ การยอมรับข้อเท็จจริง เป็นต้น
ต่อมา Maslow ได้เพิ่มขั้นของพีระมิดอีก 3 ขั้น โดยมี 2 ขั้นต่อจาก Esteem needs ก่อนจะไป Self-actualization needs และอีกขั้นต่อจาก Self-actualization needs พีระมิดเวอร์ชันใหม่ (Expanded Maslow's hierarchy of needs) จึงมีทั้งหมด 8 ขั้น ดังนี้
1. Physiological needs
2. Safety needs
3. Love and belongingness needs
4. Esteem needs
5. Cognitive needs
6. Aesthetic needs
7. Self-actualization needs
8. Transcendence needs
Image from en.wikipedia.org
Cognitive needs (ความต้องการความรู้ความเข้าใจ)
เมื่อความต้องการการเคารพนับถือถูกเติมเต็มแล้ว ขั้นต่อมาคือ ความต้องการความรู้ความเข้าใจ รวมถึงต้องการความหมาย และความสามารถในการทำนายสิ่งที่จะเกิดขึ้นในกรณีต่าง ๆ
Aesthetic needs (ความต้องการในความงาม)
เมื่อความต้องการความรู้ความเข้าใจถูกเติมเต็มแล้ว ขั้นต่อมาคือ ความต้องการในความงาม เสาะหาและชื่นชมความงาม ความสมดุล รูปแบบรูปทรง ฯลฯ
Transcendence needs (ความต้องการที่อยู่เหนือขึ้นไป)
เมื่อบรรลุสิ่งที่อยากเป็นหรืออยากทำได้แล้ว คนเราจะมีแรงจูงใจให้ไปไกลกว่านั้น ซึ่งเป็นสิ่งที่เราจะทำเพื่อตนเอง คนสำคัญของเรา หรือมวลมนุษยชาติก็ได้ หรือสิ่งมีชีวิตชนิดอื่น ธรรมชาติ หรือความเชื่อความศรัทธาก็ได้
Reference
- Galtung J. Archive interview. 2007.
- McLeod S. Maslow’s hierarchy of needs. 2007 (updated 2020 December 29) [cited 2021 December 19]. Available from: https://www.simplypsychology.org/maslow.html
- 1
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
