“บิวท์ตัวเองจนทุกข์ แก้ด้วยการฝึกสติปัฏฐาน
… คุณภาพชีวิตที่ดี เริ่มจากการพัฒนาจิต”
“ … พออยู่กับความรู้สึกตัวได้ดี
จะพบว่าความรู้สึกตัว มันจะค่อย ๆ มีกำลังขึ้น
เวลาความรู้สึกตัวมีกำลังขึ้น
ใจจะเริ่มนิ่งขึ้นมาได้เองโดยธรรมชาติ
แล้วเมื่อความรู้สึกตัวมีกำลัง
ความคิดจะลดกำลังลงไปเองโดยธรรมชาติ
เพราะฉะนั้นความคิด กับ ความรู้สึกตัว
มันจะเป็นคู่ปรับกัน
ปรกติแล้ว เราลืมเนื้อลืมตัว
เพราะว่ามันไหลไปกับความคิด ไหลไปกับอารมณ์
และส่วนใหญ่แล้วก็ถูกความคิดใช้
ก็คือผู้ที่ตกเป็นทาสของความคิด เป็นทาสของอารมณ์นั่นเอง
ปกติใช้ความคิด หรือถูกความคิดมันใช้
ถูกมันใช้แน่นอน ไม่ต้องคิดมากเลยใช่ไหม ?
ที่เราต้องอะไรก็ไม่รู้สารพัดนี้
ความคิดมันใช้ทั้งนั้นแหละ
ถ้าเราใช้ความคิดนะ
เราต้องใช้ได้ตามที่เราต้องการ
จะให้มันหยุด ก็หยุดได้ ทำได้ไหม ?
เวลามันคิดไม่ดี จะให้มันหยุด ก็หยุดได้
แล้วมันจะคิดเฉพาะเท่าที่เราต้องการเท่านั้น ทำได้ไหม ?
ทำได้ สำหรับคนที่มีสติตั้งมั่นแล้ว
ผู้ที่สติยังไม่ตั้งมั่น ก็จะตกเป็นทาสของความคิด
แล้วส่วนใหญ่มันชอบคิดให้เราไม่สบายใจ ใช่ไหม ?
ให้วุ่นวายใจ ลองสังเกตดูในแต่ละวัน
ส่วนใหญ่แล้วมันคิดลบหรือคิดบวก ?
คิดให้ไม่สบายใจเสียมากกว่า
โดยเฉพาะเรื่องชาวบ้าน ใช่ไหม ? เยอะไหม ?
สนุกเลยใช่ไหม เรื่องชาวบ้านนี่
อันนี้เริ่มไม่ออกเฉพาะความคิดแล้ว
บางทีออกจากปากด้วย เริ่มเม้าท์ต่อ
เพราะฉะนั้นผู้ที่ยังไม่ได้ฝึกสติปัฏฐาน
ก็จะตกเป็นทาสของความคิด
เป็นทาสของอารมณ์ต่าง ๆ
และส่วนใหญ่แล้ว มันก็ชอบคิดให้เราไม่สบายใจ
ที่เขาบอกว่าคนเราทุกวันนี้ก็ทุกข์เพราะความคิดนี่แหละ
เชื่อไหม ? ที่ทุกข์มาก ๆ บางทีก็มาจากเราติดอยู่กับ
ความคิดปรุงแต่งนี่แหละ
จมอยู่กับความคิด จมอยู่กับอารมณ์ต่าง ๆ
บางเรื่องมันก็ไม่ได้มีอะไรมากหรอก
แต่ว่าพอเราเริ่มรู้สึกอิน บางทีเราบิวท์ตัวเองเพิ่ม
มีไหม บิวท์ตัวเองเพิ่ม มีไหม ?
เป็นเรื่องที่บางทีมันก็ไม่ได้มีอะไร เริ่มคิด เอาแล้ว
เริ่มขึ้นแล้วทีนี้ เริ่มขึ้นแล้ว
บิวท์ตัวเองเพิ่มไปอีก
นี่แหละ อาการที่เรียกว่าจมอยู่กับความคิดปรุงแต่ง
เพลินอยู่กับอารมณ์ต่าง ๆ
แต่เมื่อใดที่เริ่มฝึกสติปัฏฐาน
อยู่กับความรู้สึกตัวได้เป็น
จนความรู้สึกตัวมีกำลังขึ้น
ความคิดจะลดกำลังลงเองโดยธรรมชาติ
เพราะฉะนั้น วิธีการจัดการกับความคิด
อยู่ ๆ เราไปหยุดความคิดได้ไหม ? … ไม่ได้
ยิ่งห้าม เหมือนยิ่งยุ ใช่ไหม ?
คิดสารพัด
เคยไหม บางทีเวลานอนมันคิดอะไรไม่รู้เต็มไปหมดเลย
เคยรู้สึกเหนื่อยกับความคิดตัวเองไหม ?
นี่คือสำหรับผู้ที่ยังไม่มีสติตั้งมั่น
แต่พออยู่กับความรู้สึกตัวได้ดี
ความคิดมันจะลดกำลังลงไปได้เอง
แล้วเมื่อโยมอยู่กับความรู้สึกตัวได้ดี
จะพบว่า ความคิดจะลดกำลัง ความรู้สึกตัวจะเพิ่มกำลัง
มันเป็นคู่ปรับกันแบบนี้เลย
เพราะฉะนั้นถ้าอยู่กับความรู้สึกตัวได้ดีนะ
สถานะเปลี่ยนเลย
จากผู้ที่ตกเป็นทาสของความคิด เป็นทาสของอารมณ์
มาเป็นนายความคิด เป็นนายของอารมณ์
แค่นี้ โยมว่าชีวิตเปลี่ยนไหม ?
มันพลิกเลยนะ
อะไรที่เราเคยทุกข์ เคยวุ่นวายใจอะไรมาก ๆ
มันจะลดน้อยไปจากชีวิตของเรามากเลย
เพียงแค่เราสามารถหยุดความคิดตัวเองได้
ปล่อยวางความคิดตัวเองได้
ใช้ความคิดได้อย่างมีประสิทธิภาพ
เพราะฉะนั้น การปล่อยวางน่ะ
มันไม่ได้ง่ายเหมือนการวางของ
ที่เรานึกอยากจะวางก็วาง แบบนี้
มันต้องอาศัยการลงมือฝึกฝนปฏิบัติ
จนมีจิตใจที่ตั้งมั่น มีกำลังสติสัมปชัญญะ
แล้วเราจะสามารถหยุดความคิด หยุดอารมณ์ต่าง ๆ
ปล่อยวางความคิด ปล่อยวางอารมณ์ต่าง ๆ ได้
พอโยมอยู่กับความรู้สึกตัวได้ดีนะ
ก็ให้ทดลองฝึกอยู่กับความรู้สึกตัวไปเรื่อย ๆ
แล้วสังเกต เวลาความรู้สึกตัวมีกำลัง
ใจจะนิ่งขึ้นมาได้เองโดยธรรมชาติเลย
ถ้าทดลองฝึกได้ดีนะ
ทีนี้โยมลองเริ่มไปฝึก เวลาไปดูโทรทัศน์
หรือว่าทำสิ่งต่าง ๆ
ความรู้สึกตัวมันจะค่อย ๆ ไหลไป
แล้วมันจะเริ่มไหลไปกับความคิด
จิตส่งออก แล้วมันจะเริ่มไหลไป
แต่ถ้าโยมคุมสติตัวเองได้ดี
อยู่กับความรู้สึกตัวได้ดี
โยมจะดูหนังไม่สนุก มันจะไม่ไปปรุงต่อ จะไม่ไปอินต่อ
เพราะฉะนั้นมันเป็นคู่ปรับกันแบบนี้เลย
เพราะฉะนั้นบางทีถ้าเราต้องการบาลานซ์
ตรงนี้มันเป็นเรื่องของการฝึกแล้ว
โยมสามารถปรับความละเอียดของจิตตรงนี้ได้
เพราะว่าถ้ากำลังมันดีปุ๊บ มันจะไม่คิด ไม่ปรุง
มันก็จะไม่ค่อยชอบไปอะไรกับโลกแล้ว
แต่ถ้ากำลังน้อยปุ๊บ จิตมันก็ไหลไป
แต่ถ้ากำลังกลาง ๆ นะ
มันก็คิดได้ สื่อสารได้ แต่จิตมันไม่ไหลไป
ตรงนี้ต้องค่อย ๆ ฝึก แล้วก็สังเกตด้วยตัวเอง
มันเป็นกราฟแบบนี้เลย
ถ้าความรู้สึกตัวมีกำลัง ความคิดปรุงแต่งจะลดกำลังลงไปเอง
มันก็จะปรับกันแบบนี้
ปกติความคิดนี่ โอ้โห ตัวแดงเลย ปรี๊ดเลย
โยมต้องค่อย ๆ เพิ่มความรู้สึกตัวขึ้นมา เพิ่ม ๆๆๆ
เพราะฉะนั้น เอ๊ะ ทำไมฉันเป็นคนคิดเยอะ
ฉันเป็นคนคิดมาก บางคนวิตกจริตเลย
แก้ด้วยการฝึกสติปัฏฐาน
เวลาอยู่กับความรู้สึกตัวได้เป็น ชีวิตเปลี่ยนเลย
ความทุกข์ ความวุ่นวายใจ
มันจะลดน้อยลงไปมาก
ตรงนี้มันจะส่งผลกับคุณภาพชีวิตด้วยนะ
บางคนคิดมาก นอนไม่หลับ
พออยู่กับความรู้สึกตัวได้ดี
ความคิดลดลง มันก็หลับง่าย
แล้วมันเป็นการหลับพักผ่อน ที่มีประสิทธิภาพด้วย
เพราะว่ามันคลี่คลาย
แล้วถ้าอยู่กับความรู้สึกตัวได้ดีนะ
ความเครียดมันก็คลายตัว โดยธรรมชาติเลย
ความวุ่นวายใจต่าง ๆ ก็คลายตัวไป
เพราะฉะนั้นแค่เบื้องต้นของการปฏิบัติ ประโยชน์มหาศาล
ประโยชน์ที่เราได้จะได้รับในการพัฒนาชีวิตของเรา
การฝึกสติปัฏฐาน เป็นไปเพื่อประโยชน์เกื้อกูล
ในทุก ๆ เรื่องในชีวิตของเรา
จากคนที่อารมณ์ร้อน หงุดหงิดง่าย ขี้วีน โมโหร้าย
ใจจะเย็นขึ้น นิ่งขึ้น โดยธรรมชาติเลย
จากคนที่มักทำอะไรก็ผิดพลาด
คิดกังวลกลับไปกลับมา
บางคนก็คิดวกวนอยู่อย่างนั้น
จะเป็นคนที่จิตใจมั่นคงขึ้น
วุฒิภาวะทางอารมณ์ที่สูงขึ้น
มันส่งผลกับศักยภาพต่าง ๆ
นี่ประโยชน์เบื้องต้นนะ
มันพัฒนา มันเปลี่ยนแปลงตัวเอง
เพราะฉะนั้นถ้าเราปรารถนาที่จะพัฒนาตัวเอง
พัฒนาคุณภาพชีวิตของเรา
บางคนรู้สึกไม่พอใจกับอุปนิสัย
หรือ ขีดความสามารถต่าง ๆ
สติปัฏฐาน ๔ คือ เครื่องมือ
ที่พัฒนาศักยภาพที่แท้จริง
มันต้องเพิ่มคุณภาพของจิตขึ้นมาก่อน
แล้วที่เหลือมันจะส่งผลตามมาหมดเลยนะ ... “
.
ธรรมบรรยาย
โดย พระมหาวรพต กิตฺติวโร
Photo by : Unsplash
- 3
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
