21 ม.ค. 2022 เวลา 13:05 • ประวัติศาสตร์
ประวัติย่อ 5000 ปี ของเครื่องมือส่งต่อความรู้ของมนุษยชาติ “ปากกา”
เธอชอบฉันตรงไหน ให้เอาปากกามาวง
Bell Warisara
2
เครดิตภาพ: Official MV เพลงเอาปากกามาวง – Bell Warisara
บทความนี้ผู้เขียนได้แรงบันดาลใจให้อยากเขียน เมื่อได้ฟังเพลงฮิตติดหูแบบข้ามปีในช่วงนี้ คือ
เพลงเอาปากกามาวง – Bell Warisara
  • “ปากกา” เป็นสิ่งประดิษฐ์หนึ่งที่มนุษยชาติให้กำเนิดขึ้นเพื่อใช้ในการสื่อสาร บอกเล่า และแสดงความรู้สึกในใจออกมาเป็นข้อความ มีถือกำเนิดขึ้นมาบนโลกร่วมกว่า 5000 ปีแล้ว (ไม่น่าเชื่อ)
3
เรามาลองอ่านติดตามความเป็นมากัน ผู้เขียนขอสรุปย่อเป็นช่วงยุคสมัยเพื่อให้อ่านเข้าใจง่าย ดังนี้
  • 3000 BC (3000 ปี ก่อนคริสตกาล)
  • ชนชาติสุเมเรียนของอารยธรรมเมโสโปเตเมีย ได้คิดค้นอุปกรณ์ขีดเขียนชนิดแรกขึ้นมา เรียกว่า “Reed Pen” (ปากกาทำจากต้นกก) หรืออาจใช้ลำต้นไผ่หรือพืชชนิดอื่นที่ขึ้นในน้ำ
  • Reed Pen จะมีรูกลวงอยู่ด้านในเหมือนหลอด หลังจากนั้นก็จะใช้มีดฝานส่วนปลายด้านที่จะใช้เขียนในแนวเฉียงให้เกิดปลายปากกาเป็นด้านแหลม มีหลายๆแบบ ทำให้ได้เส้นหลายขนาด
  • ปากกาชนิดนี้จะไม่ใช้หมึก แต่จะเขียนลงบนแผ่นไม้ที่ถูกเคลือบผิวด้วยขี้ผึ้งไว้หรือแผ่นดินเหนียว ทำให้เกิดเป็นตัวอักษร เรียกว่า “อักษรคูนิฟอร์ม”
การใช้ Reed Pen เพื่อเขียนคูนิฟอร์ม เครดิตภาพ: fineartstorehouse.com
...
  • การกำเนิดเครื่องมือที่ใช้ขีดเขียนด้วยหมึกเกิดขึ้นพร้อมกับการกำเนิดขึ้นของแผ่นปาปิรุส ซึ่งชาวอียิปต์เป็นชนชาติแรกที่คิดค้นขึ้นมา
1
เป็นการเริ่มต้นวิธีการเขียนด้วยการปล่อยหมึกหรือสีบนแผ่นรองเขียน เช่นเดียวกับการเขียนหนังสือด้วยพู่กันของจีนและญี่ปุ่น ซึ่งอาจเป็นแนวความคิดเบื้องต้นที่พัฒนาไปสู่การประดิษฐ์ปากกา
การใช้ Reed Pen โดยจุ่มหมึกเขียน ของชาวอียิปต์โบราณ เครดิตภาพ: britishmuseum.org
  • ศตวรรษที่ 6
  • ปากกาขนนก หรือ Quill pen ถูกประดิษฐ์ขึ้นครั้งแรกที่ Seville ประเทศสเปน ซึ่งสามารถทำมาจากขนของ หงส์ (ราคาแพงสุด) ไก่งวง ห่าน (ราคาถูกสุด)
1
ขนนกที่ใช้ทำต้องแห้งสนิทปราศจากไขมัน ไม่เช่นนั้นอาจส่งผลให้น้ำหมึกเสื่อมสภาพได้
ปากกาขนนก เครดิตภาพ: Pixabay by Pexels
  • ลักษณะหัวปากกาจะต้องแหลม ใช้คู่กับหมึก โดยการจุ่มลงไปเพื่อให้น้ำหมึกซึมเข้ามาในตัวปากกา เขียนบนแผ่นรองที่ผลิตจากหนังสัตว์
  • ด้วยความที่ปากกาขนนกจะต้องแหลมตลอดเวลา จึงทำให้ต้องมีการเปลี่ยนใหม่อยู่บ่อยๆ และไม่มีหมึกในตัวเอง ต้องจุ่มหมึกทุกครั้งที่ใช้เขียน
...
  • เกร็ดความรู้
  • ก่อนหน้าที่จะมีปากกาขนนกเกิดขึ้น การเขียนตัวอักษรภาษาอังกฤษจะใช้เป็นตัวใหญ่ทั้งหมด (Capital Letter)
2
  • เมื่อมีการใช้ปากกาขนนก ซึ่งสามารถเขียนด้วยลายเส้นที่สวยงามและเร็วขึ้น จึงมีการพัฒนาใช้ตัวอักษรเล็กเกิดขึ้น (Lowercase Letter)
2
  • ศตวรรษที่ 15
  • ค.ศ. 1401 มนุษย์เริ่มประดิษฐ์ “ปากกาโลหะ” หรือ “ปากกาคอแร้ง” มีลักษณะที่ปากเป็นโลหะและมีรอยผ่าตรงกลาง
1
  • เขียนได้นานยิ่งขึ้นกว่าปากกาขนนก โดยไม่ต้องจุ่มหมึกทุกครั้งที่เขียน
  • ใช้คู่กับหมึกสีดำที่เรียกว่า India Ink หรือ หมึกจีน (ชาวจีนเป็นผู้คิดค้นหมึกสำหรับเขียนนี้ ก่อนแพร่หลายไปยังอินเดีย ในเวลาต่อมาชาวยุโรปได้รู้จักและนำเข้าหมึกสีดำสำหรับเขียนจากอินเดีย พวกเขาจึงเรียกหมึกที่แท้จริงแล้วชาวจีนเป็นผู้คิดค้นว่า “อินเดีย อิงค์”)
อย่างไรยุคนี้ก็ยังไม่มีใครที่สามารถผลิตปากกาที่มีถังเก็บหมึกในตัวเองได้ ยังต้องเอาไปจุ่มในน้ำหมึกก่อนเขียน
  • ศตวรรษที่ 19
  • ค.ศ. 1822 John Mitchell จากเบอร์มิงแฮม ประเทศอังกฤษ ได้เริ่มทำการผลิตปากกาคอแร้งโดยใช้เครื่องจักร ทำเป็นอุตสาหกรรม ผลิตครั้งละมากๆ ซึ่งได้ต้นทุนต่อหน่วยถูกกว่าการทำทีละด้ามเหมือนก่อนหน้านี้
ปากกาคอแร้ง ผลิตโดย John Mitchell เครดิตภาพ: https://ehive.com/collections/3278/objects/1340112/pen-nibs-john-mitchells-swan-quill-pens
...
  • ค.ศ. 1827 Petrache Poenaru ชาวโรมาเนีย ได้ประดิษฐ์ปากกาที่มีแท้งก์เก็บหมึกในตัว ไม่ต้องจุ่มหมึกก่อนเพื่อเขียน และได้จดสิทธิบัตร เรียกว่า “Foutain Pen” หรือ “ปากกาหมึกซึม”
Petrache Poenaru ผู้ประดิษฐ์คิดค้นปากกาหมึกซึมเป็นคนแรกของโลก เครดิตภาพ: Wikipedia
อย่างไรก็ตามปากกาหมึกซึมยุคแรกนี้ ยังมีปัญหาเรื่องการควบคุมปริมาณน้ำหมึกที่ไหลออกมาเวลาเขียน พอไหลออกมาเยอะไปก็จะซึมลงไปที่กระดาษแผ่นด้านล่าง เลอะเทอะ
...
  • ค.ศ. 1884 Lewis Edson Waterman ชาวนิวยอร์ก-อเมริกา ได้คิดค้นพัฒนาปากกาหมึกซึมให้มีคุณภาพดีขึ้น ควบคุมปริมาณน้ำหมึกที่ไหลออกมาตอนเขียนได้ดีกว่า สะดวกในการใช้งาน และมีรูปทรงสวยงาม เรียกว่า “three-channel ink feed fountain pen” หรือ “ปากกาหมึกซึมจ่ายหมึก 3 ช่องทาง”
Lewis Edson Waterman ผู้คิดค้นพัฒนาปากกาหมึกซึมให้ใช้งานได้ดีขึ้น เครดิตภาพ: Wikipedia
...
  • ค.ศ. 1888 John J. Loud นักฟอกหนังชาวเมืองเวย์เมาท์-อเมริกา ได้คิดค้นพัฒนาปากกาที่ใช้ลูกโลหะกลมๆ เล็กๆ บรรจุไว้บริเวณปลายปากของปากกาหมึกซึม (ที่มาของคำว่า Ballpoint) เพื่อควบคุมการไหลของหมึก และได้จดสิทธิบัตร เรียกว่า “Ballpoint Pen” หรือ “ปากกาลูกลื่น”
John J. Loud ผู้ประดิษฐ์คิดค้นปากกาลูกลื่นเป็นคนแรกของโลก เครดิตภาพ: Wikipedia
อย่างไรก็ตามปากกาลูกลื่นยุคแรกนี้ เหมาะสำหรับใช้เขียนบนแผ่นหนัง หรือบนพื้นผิวที่ไม่เรียบเท่านั้น ส่วนการเขียนบนกระดาษแผ่นเรียบนั้น ปากกาลูกลื่นได้รับการพัฒนาให้เขียนได้ดีขึ้นในยุคต่อมา คือ ในศตวรรษที่ 20
  • ศตวรรษที่ 20
  • ค.ศ. 1930 Laszlo Josef Biro นักหนังสือพิมพ์และศิลปินชาวฮังการี ในขณะที่ดำรงตำแหน่งเป็นบรรณาธิการนิตยสารฉบับหนึ่ง ที่กรุงบูดาเปสต์ ได้เกิดแนวความคิดจากหมึกแห้ง (Quick – drying ink) ที่ช่างพิมพ์ในโรงพิมพ์นั้นใช้พิมพ์หนังสือ
ได้คิดหาวิธีนำหมึกชนิดนี้มาบรรจุลงในปากกา โดยที่หมึกจะไม่ไหลและหยดออกมาจนเปื้อนกระดาษ ในที่สุดก็ประดิษฐ์ปากกาที่ใช้หมึกแห้งขึ้นมาจนเป็นผลสำเร็จ เป็นปากกาลูกลื่นในยุคใหม่
Laszlo Josef Biro ผู้ประดิษฐ์คิดค้นปากกาลูกลื่นยุคใหม่ ในช่วงศตวรรษที่ 20 เครดิตภาพ: Wikipedia
...
  • ค.ศ. 1943 Biro และน้องชาย ได้ย้ายไปอยู่ที่อาร์เจนตินา และมีการพัฒนาปากกาลูกลื่นต่อและได้มีการจดสิทธิบัตรของปากกาชนิดใหม่นี้ที่เรียกว่า “Biromes”
ซึ่งประสบความสำเร็จอย่างมากมายในเชิงพาณิชย์ และทั้งคู่ได้ตั้งบริษัทชื่อ Biro Pens
ปากกาลูกลื่นที่พัฒนาและประสบความสำเร็จ ชื่อว่า “Biromes” เครดิตภาพ: Wikipedia
...
  • ค.ศ. 1945 Marcel Bich ได้เข้ามาซื้อกิจการและครอบครองสิทธิบัตร Biromes ต่อจากพี่น้องบิโร และเปลี่ยนชื่อบริษัทเป็น BIC “บิค”
ผลิตปากกาลูกลื่นยี่ห้อ BIC ออกจำหน่ายไปทั่วโลก ในระหว่างปี ค.ศ. 1950 – 1980 สามารถจำหน่ายได้กว่า 10 ล้านด้ามต่อวัน เป็นปากกาที่ทำให้คนทั่วโลกรู้จักปากกาลูกลื่น จนมีใช้กันอย่างแพร่หลายจนถึงปัจจุบัน
ปากกาลูกลื่น ยี่ห้อ BIC
  • แม้ปัจจุบันในยุคดิจิตอล เราจะใช้คอมพิวเตอร์พิมพ์งานแทน หรือมีปากกาบลูทูธขีดเขียนหน้าจอแท็บเล็ตและสมาร์ทโฟนได้สะดวกสบาย ปากกาก็ยังมีความจำเป็นอยู่ เช่นใช้ในเอกสารสำคัญที่ต้องลงลายเซ็นรับรอง
  • การเขียนลงในกระดาษนั้นช่วยให้เราจำได้มากกว่าการพิมพ์ ช่วยให้เกิดสมาธิและมีการประมวลความคิด ทั้งยังสามารถช่วยพัฒนาสมองได้ดีอีกด้วยครับ
1
  • เทคโนโลยีหลายอย่างในปัจจุบัน ผู้เขียนเชื่อว่าก็เกิดจากการที่ผู้คิดค้นได้ลงมือเขียนความคิดหรือจดลงในแผ่นกระดาษทั้งนั้น ก่อนนำไปพัฒนาออกมาจนสำเร็จ
...
ดังนั้นปากกาจึงเป็นเครื่องมือส่งต่อความรู้ และสื่อความรู้สึกของมนุษยชาติ ตั้งแต่ยุคโบราณจนถึงปัจจุบัน
แหล่งข้อมูลอ้างอิง:
“A Brief History of Pens” by Kevin Shah - https://historyofyesterday.com/a-brief-history-of-pens-7f6666d4446d
Wikipedia – Reed Pen
ชุมชนคนรักดินสอและปากกา - pencil2pens.com
โฆษณา