13 ก.พ. 2022 เวลา 09:02 • ปรัชญา
มาจากหลักการสำคัญทางพุทธศาสนา"ทางสายกลาง" คือความพอเหมาะพอดี ไม่สุดโต่ง ด้านใดด้านหนึ่ง พอเอามาพูด มาตีความมากมันก็สับสนกันเปล่า ๆ เพราะตัวถ้อยคำมันคลุมเครือเปิดช่องให้ตีความได้มากมายอยู่แล้ว
เศรษฐศาสตร์สายกลาง แนวทางเศรษฐกิจวิถีพุทธก็มีคนพูดถึง แต่ถ้าเป็นสากลจริง ๆ ก็แนวทางของการพัฒนาเศรษฐกิจแบบยั่งยืน(Sustainable economic)
ในระดับบุคคลลองนึกถึงคนที่ทำงานหนักเพื่อทำรายได้ให้มากที่สุดในช่วงที่มีงานให้ทำมากมายเช่นรับทำงานนอกเวลาหลังชั่วโมงทำงานจนถึง 3-4 ทุ่ม วันหยุดเสาร์-อาทิตย์รับงานอีกเต็มวัน มันก็สุดโต่งขาดสมดุล มีแฟน มีเมียก็มีโอกาสที่เขาจะหนีไปมีผู้ชายคนใหม่เพราะไม่มีเวลาให้เขา พออายุมากเข้าก็จะเจ็บป่วยทรุดโทรมเร็วกว่าปกติเพราะทำงานหนักเกิน เครียดเกิน ผักผ่อนน้อย
ในระดับมหภาคลองจินตนาการถึงการทำประมงในอ่าวไทย ถ้าเราเพิ่มเรือประมง ใช้เครื่องมือในการจับปลาที่ทันสมัยเช่นใช้เรดาร์ตรวจจับติดตามฝูงปลาแน่นอนว่าแรก ๆ ปริมาณของปลาที่จับได้จะเพิ่มปริมาณเรื่อย เศรษฐกิจภาคประมงก็จะเฟื่องฟู เกิดอุตสาหกรรมต่อเนื่องมากมาย แต่การจับปลามากมายมาถึงระดับหนึ่งไม่ว่าเราจะเพิ่มเรือประมงมากสักเท่าไรมันจะไม่สามารถเพิ่มจำนวนปลาที่จับได้อีกต่อไป ตรงกันข้ามคือปลาเริ่มสูญพันธุ์หายากจนธุรกิจประมงเริ่มล่มสลาย และนั่นคือสิ่งที่เกิดขึ้นจริงในอ่าวไทยปัจจุบัน
จึงพอจะเป็นคำตอบว่าคุณค่าของชีวิตในเชิงของ Cost benefit ได้ง่าย ๆ ศัพท์ในเชิงเศรษฐศาสตร์เอามาใช้ได้ง่าย ๆ ใน keywords ต่อไปนี้
- Trade off ได้อย่างเสียอย่าง ไม่มีอะไรได้มาฟรี ๆ (There is such no free lunch)
- Opportunity cost ค่าเสียโอกาสต้องนำมารวมคำนวณด้วยเสมอ
วิธีคิดมันไม่ยากอะไร เงินนี่มันคำนวณเป็นจำนวนได้ง่าย ๆ เราก็ละไว้ก่อน แต่สิ่งที่เป็นคุณค่า สิ่งที่บอกจำนวณปริมาณเป็นหน่วยได้ยากเราก็เอามานิยาม เอามาบรรยายให้ชัดเจนสำหรับตัวเราเองให้ชัดเจนที่สุดเท่าที่จะเป็นไปได้
เช่นในวันหยุดเสาร์ อาทิตย์สมมติถ้าเราทำงานนอกเวลาทั้งสองวันเราจะได้เงินมา 6000 บาทแต่เราจะเสียโอกาสไปนอนผักผ่อนชายทะเลแถวหัวหินกับแฟน คิดต่อไปอีกว่าถ้าค่าใช้จ่ายในการไปเที่ยวอยู่ที่ 8000 เราก็จะตีค่าการไปค้างคืนหัวหินกับแฟนนี่เท่ากับ 6000 + 8000 = 1,4000
ถึงตรงนี้ความคิดเราก็จะชัดเจนขึ้นเรื่อย ๆ ในบางกรณีเช่นเรารู้เลยว่าถ้าไม่พาแฟนไปเที่ยวหัวหินในวันหยุดครั้งนี้ เราจะต้องเสียคนรักไปเลย เราอาจจะยอมเสียเงินเป็นแสนเป็นล้านเพื่อให้ยังมีแฟนคนนี้อยู่
นี่คือตัวอย่างวิธีคิดในการตอบคำถามข้างบน ..มันไม่มีคำตอบตายตัว คำว่าพอเพียงจึงหมายถึงการจัดสมดุลให้ดีเท่านั้นเอง
โฆษณา