จากบทความที่เเล้วเราได้พูดถึง 4 step ของการเจริญของเชื้อกันไป ยังจำได้ไหมคะว่า step ที่สุดท้ายที่ให้ชื่อว่า Stationary phase เป็นระยะที่เซลล์ของเเบคทีเรียจะมีการเปลี่ยนแปลงเพื่อให้สามารถอยู่รอดได้ในสภาวะขาดอาหาร
มาในวันนี้ค่ะเราจะมาดูกันว่าในสภาวะนี้เเบคทีเรียจิ๋วเนี่ยมีวิธีการเอาตัวรอดจากการขาดอาหารอย่างไร เเละมันรู้ได้ยังไงว่าที่ที่มันอยู่อาหารหมดเเล้ว
ก่อนอื่นเรามาดูกันก่อนว่า 'มันรู้ได้ยังไงว่าอาหารใกล้จะหมด?' การรับรู้ว่าของเซลล์เเบคทีเรียไม่ได้ใช้ตามองเเบบสิ่งมีชีวิตอื่นๆ เเต่สามารถรับรู้ได้จากการส่งสัญญาณหรือข้อความภายในเซลล์ จากภาพกลไกเราจะเเทนวงกลมสีฟ้าให้เป็นตัวอย่างของสารอาหารที่สำคัญอย่างกลูโคส (สิ่งเร้าจากภายนอก) เมื่อเซนเซอร์ตรวจจับอย่าง kinase ที่ทำหน้าที่เหมือนกับ receptor ตรวจจับกลูโคส มันก็จะทำการส่งข้อความในรูปของฟอสเฟตไปให้กับ response regulator ซึ่งเจ้าตัวนี้จะมีการทำงานร่วมกับ RNA polymerase (เอนไซม์ที่เร่งการสังเคราะห์ RNA) ส่งข้อความต่อกับไปเป็นทอดๆ เมื่อเซลล์รับรู้ได้เเล้วมันก็จะส่งข้อความนี้ไปบอกกับเเฟกเจลลา(โครงการที่ใช้ในการเคลื่อนที่) ให้พาเซลล์ขยับเข้าใกล้บริเวณที่มีอาหารมากหรือมีความเข้มข้นของกลูโคสสูงเพื่อกินอาหารได้มากขึ้น
ขอบคุณภาพจาก : https://quizlet.com
เเละถ้าอาหารใกล้หมด ความเข้มข้นของกลูโคสต่ำมันก็จะส่งสัญญาณให้เซลล์ว่ายไปบริเวณที่ความเข้มข้นสูงกว่านั้นเอง ในกรณีอาหารหมดเเล้ว เซลล์ก็ใช้วิธีนี้แหละส่งข้อความสุดท้าย (ในรูปฟอสเฟต) ไปหาตัวรับ ทำให้ตัวรับที่ชื่อว่า Spo0A ไปจับกับสารพันธุกรรมของเเบคทีเรีย พร้อมข้อความว่า 'เอาล่ะเริ่มสร้าง spore ได้เเล้วนะ'
นำมาสู่กระบวนการที่เรียกว่า "Sporulation" หรือกระบวนการสร้าง spore เพื่อการส่งต่อสารพันธุกรรมไม่ให้เผ่าพันธุ์ตนเองต้องสูญพันธุ์ มันก็จะใช้พลังงานเฮือกสุดท้ายในการสร้างบางสิ่งที่มีความสามารถในการทนทานต่อสภาพเเวดล้อมต่างๆ ได้ดี ไม่ให้สารพันธุกรรมถูกทำลายง่ายๆและเมื่อถึงเวลาที่อาหารกลับมาสมบูรณ์อีกครั้งมันก็จะได้เติบโต
ขอบคุณภาพจาก : http://www.foodnetworksolution.com
เซลล์เเบคทีเรียจะมีการสร้าง septum มากั้นระหว่าง forespore กับ Mother cell แล้วจำลองตัวเองไปอยู่ในนั้น จากนั้นก็จะปกคลุมมันด้วยการสร้าง spore coat ขึ้นมา ทำให้ทนต่อสภาพเเวดล้อมได้ดี Mother cell ก็จะเกิดการเเตกออกเเล้วปล่อย spore ออกมา เป็นการหยุดการเจริญชั่วคราว พลังงานที่ยังพอมีเหลืออยู่จะทำให้ผนังเซลล์ของเเบคทีเรีย (peptidoglycan) หดเล็กลงหนาเเน่นเเละหนักขึ้น เหตุการณ์นี้ทำให้มันมีโอกาสที่จะเติบโตได้เมื่อเวลาที่ทุกอย่างพร้อมอีกครั้ง ไม่ต้องอดตายไปอย่างเสียเปล่าค่ะ
เเละนี้ก็คือวิธีการเอาตัวรอดจากสภาวะขาดอาหารของเเบคทีเรีย ขอบคุณทุกท่านที่อ่านมาถึงตรงนี้ บทความต่อไปเรื่องราวเกี่ยวกับโลกใบจิ๋วของเด็กไมโครจะมีอะไรน่าสนใจอีก ฝากติดตามด้วยนะคะ ขอบคุณค่ะ :)
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
