“ความก้าวหน้าในการปฏิบัติ วัดจากอะไร ?
ปัญญาอันสูงสุด คือ … ”
“ … หลายคนยังวางใจไม่ถูก
ยังเข้าใจไม่ถูกต้องในการปฏิบัติ
ไปมุ่งว่ามันต้องเข้าถึงสภาวธรรมต่าง ๆ
ต้องซ่านบ้าง ต้องเบาบ้าง ต้องนิ่งสงบบ้าง
วิปัสสนาญานต้องเห็นการเกิดดับบ้าง
ก็ไปหลงติดข้องอยู่กับสิ่งเหล่านี้
เรียกว่า ปฏิบัติแล้วขาดปัญญานั่นเอง
ปัญญาในทางพระพุทธศาสนานั้นคือสิ่งใด ?
ก็จึงรู้สึกว่าตัวเองไม่ก้าวหน้าเลย ไม่เห็นเบา ไม่เห็นสงบ ไม่เห็นเบิกบานเหมือนคนอื่นเขา อันนี้คือยังวางใจไม่ถูก ทำความเข้าใจไม่ถูกต้อง
เมื่อทำความเข้าใจไม่ถูกต้อง ก็ให้ละความคิดเห็นนั้นเสีย
ทำความเข้าใจให้ถูกต้องใหม่
…
ปัญญาในทางพระพุทธศาสนานั้นคือสิ่งใด ?
ก็เป็นเรื่องของการสละ ละ วาง นั่นเอง
“ความหลง” มันทำให้เกิดการหลงยึดมั่นถือมั่น
หลงแบกของหนัก หลงแบกของร้อนไว้
ความหลงนี่ไม่ต้องฝึกกันหรอก มันหลงกันหมดล่ะ
แล้วมันก็แบกไว้
แบกกันไว้เยอะไหมล่ะ เรื่องราวในอดีตต่าง ๆ ที่ผ่านมาแล้ว มันเก็บไว้ในใจ
สังเกตคนในยุคสมัยนี้จะมีความเครียดกันมากเลย
สะสมเรื่องราวต่าง ๆ ไว้ แล้วมันวางไม่ลง
มันเก็บกักไว้ในใจมาก
มีความเครียด มีความกดดันกันมาก
บางคนนี่เครียดจนนอนไม่หลับเลย เรื่องในหัวเยอะไหมล่ะ นั่นแหละคือสิ่งที่เรากักเก็บไว้ บางทีจะนอนนี่มันอะไรไม่รู้ มันคิดไม่หยุดเลย มันผุดเต็มไปหมด แบกของหนักของร้อนไว้นั่นเอง
ความหลง มันทำให้เราหลงยึดมั่นถือมั่น
ความมี ความเป็นต่าง ๆ
หลงไปกับอดีต จมไปกับอดีต ไปกับเรื่องราวต่าง ๆ มาก
ทำให้เกิดความเศร้าบ้าง
จมไปกับความเศร้าบ้าง ความเสียใจบ้าง
บางทีก็โกรธคับแค้นใจบ้าง ต่าง ๆ
บางทีก็หลงไปกับอนาคต นึกคิดไปก่อน
ทั้ง ๆ ที่สิ่งเหล่านั้นมันยังไม่ได้เกิดขึ้นเลย
หลงคิดไป ปรุงแต่งไป … ไม่มีที่สิ้นสุด
ทั้ง ๆ ที่สิ่งต่าง ๆ มันก็ไม่ได้เป็นไปตามใจของเราหรอก
มันก็เป็นไปตามเหตุ ตามปัจจัย
มีเหตุเกิด มันก็เกิด
หมดเหตุ หมดปัจจัย มันก็ดับ
ก็เรียกว่า วางใจไม่ถูก
เดี๋ยวก็หลงไปกับอดีต หลงกับอนาคตบ้าง
แบกของหนักของร้อน
หลงไปกับสิ่งสมมติมายาในโลกบ้าง
เรื่องราวต่าง ๆ ก็กักเก็บไว้ ของหนัก ของร้อน
ไฟมันถึงเผาไหม้จิตใจอยู่ตลอดเวลา
ไฟแห่งราคะ ไฟแห่งโทสะ ไฟแห่งโมหะ
เผาไหม้ทั้งกลางวัน ทั้งกลางคืน
ไม่มีอิ่ม ไม่มีเบื่อ ไม่มีดับมอดลง
เพราะเชื้ออย่างดี มันคอยเติมอยู่ตลอดเวลานั่นเอง
วัฏสงสารมันจึงเป็นไฟ ลุกเป็นไฟด้วยประการฉะนี้
มันก็เกิดจากไฟในใจของหมู่สัตว์
ไฟในใจของพวกเราทุกคนนั่นเอง
ไฟในใจมันก็เกิดจากการที่เราไปหลง
แบกของหนัก ของร้อน
โดยเฉพาะเรื่องราวที่ผ่านมาแล้ว เก็บไว้
เพราะฉะนั้นปัญญาในทางพระพุทธศาสนา
จึงเป็นเรื่องของการสละ ละ วางออกไป
วางของหนัก ของร้อนลงเสีย นั่นเอง
“วาง” เนี่ย มันต้องฝึก
มันเป็นสิ่งที่ฝึกฝนได้ การปล่อยวาง
“ยึด” ไม่ต้องฝึก มันยึดกันอยู่แล้วล่ะ
เราต้องฝึกที่จะละวาง ปล่อยวางจากเรื่องราวต่าง ๆ
อดีตมันผ่านไปแล้ว ก็ปล่อยให้มันผ่านไป
สังเกตเถอะ มันไม่ค่อยปล่อยหรอก มันจะกลับมา
วางได้แป๊บเดียว เดี๋ยวมันกลับมายึดไว้ในใจอีกแล้ว
เรื่องเก่า ๆ ผุดขึ้นมาอยู่เสมอ
บางทีผ่านไปนาน 10 ปี 20 ปี ก็ยังผุดอยู่อย่างนั้นแหละ
เจ็บปวดทุกข์ทรมานต่าง ๆ
อนาคตมันยังไม่ถึง ก็วางลงเสีย อยู่กับปัจจุบัน
พระพุทธศาสนาจึงเป็นเรื่องของการอยู่กับปัจจุบันธรรมได้เนือง ๆ นั่นเอง
เพราะฉะนั้นการปฏิบัติที่ว่าก้าวหน้า วัดจากกอะไร ?
ก็วัดจากการที่เราวางสิ่งต่าง ๆ ได้ลงนั่นเอง
วางอดีตได้ลง วางอนาคตได้ลง
วางการหลงไปกับเรื่องต่าง ๆ ได้ลง
ผลที่ตามมา คือ จิตใจมันจะคลี่คลายลงนั่นเอง
ความเครียด ก็คลายตัวไป
ความฟุ้นซ่านรำคาญใจ ก็คลายตัวไป
ความเร่าร้อนกระวนกระวายต่าง ๆ มันก็คลายตัวไป
มีความเศร้า ความเศร้าก็คลายตัวไป
ความโศก ก็คลายตัวไป
ความโกรธ ความหลงต่าง ๆ มันก็คลายตัวไป
สิ่งต่าง ๆ เหล่านี้ มันหลุดออกไปจากชีวิตของเรานี่มันดีไหมล่ะ ?
ทำไมห้องน้ำ เขาถึงเรียกว่า ห้องสุขา
เวลาเราถูกความทุกข์บีบคั้น
ปวดท้อง อยากจะถ่ายอุจจาระปัสสาวะมาก มันทุกข์ไหมล่ะ ?
แล้วเราต้องแบกมันมั้ยล่ะ ? มันยิ่งทุกข์มาก
เราก็ต้องเข้าห้องน้ำ เพื่อปลดปล่อยสิ่งเหล่านี้ออกไป
พอได้ถ่ายของหนัก ของร้อนลง ของเบาลง
มันโล่งสบาย เขาถึงเรียกว่า ห้องสุขา
เพราะฉะนั้นปัญญามันเป็นเรื่องของการสละ ละ วาง
เมื่อรู้จักการวางของหนักของร้อนลง
หลุดจากการยึดมั่นถือมั่น ใจมันก็เบาสบาย ว่างเย็น
มีความสงบสุข
สามารถอยู่กับปัจจุบันธรรมได้เนือง ๆ
เพราะฉะนั้นความก้าวหน้าในการปฏิบัติ มันจึงวัดตรงนี้
วางลง .. อดีต อนาคต เรื่องราวต่าง ๆ
มันต้องฝึกอยู่แล้วล่ะ
เพราะธรรมชาติมันชอบไปแบกไว้ ความหลงเนี่ย
ก็ต้องฝึกที่จะละ ที่จะวาง
เริ่มอยู่กับปัจจุบันได้ดีขึ้น
ความเศร้าก็ลดลงไป
ความโกรธก็ลดลงไป
ความหลงก็ลดลงไป
กิเลสตัณหาอุปาทานต่าง ๆ มันเบาบางลงไป
ใจมันนิ่ง มันเย็นขึ้น มันสบายขึ้น
เนี่ยความก้าวหน้าในการปฏิบัติ
พอเราเริ่มหลงไปหมกมุ่นกับสิ่งต่าง ๆ
เนี่ยคือการถอยหลัง
ก็เพียรละทางสุดโต่งนั่นเอง
หลงไป ก็ดึงกลับอยู่กับปัจจุบัน
อยู่กับกาย อยู่กับใจ
บางทีมันตึงไป ก็ปรับผ่อนให้สบาย
ค่อย ๆ ฝึกปฏิบัติไป
เอาธรรม 7 ประการที่ถ่ายถอด
ไปฝึกฝนอบรมตนเองอยู่เสมอ
( ธรรม 7 ประการ กับการแก้ปัญหาชีวิต : https://youtu.be/oHBXqbVVn5I )
…
คนเราถ้ามันดีซะแล้ว มันไม่ต้องเกิดกันหรอกนะ
ก็เพราะว่ามันยังมีสิ่งที่ต้องขัด ต้องเกลา
ต้องฝึก ต้องฝน
มันถึงยังต้องเกิดอยู่
เราเกิดมาเพื่อสิ่งใด ?
ก็เพื่อฝึกฝน ขัดเกลา ขัดเกลาตนเอง
ลอกความหนักความหนาออกไป
วางของหนัก ของร้อนลงไป
จนจิตใจคลี่คลาย
เกิดเป็นผู้รู้ ผู้ตื่น ผู้เบิกบานขึ้นมา
จนสามารถหลุดจากการยึดมั่นถือมั่นทั้งปวง
ปัญญาอันสูงสุด คือ ความไม่มี
วางทุกอย่างลง จนมันดับสนิท ไม่มีส่วนเหลือเลย
ปราศจากราคะ ปราศจากโทสะ ปราศจากโมหะ
คืนสู่ความเป็นธรรมชาตินั่นเอง
เพราะฉะนั้นสิ่งนี้ค่อย ๆ เพียรฝึกฝนปฏิบัติไป
ความก้าวหน้ามันวัดกันตรงนี้
ไม่ได้วัดว่า ต้องไปรู้เห็นอะไรหรอก
ไม่ต้องไปละเอียดอะไรมากมายหรอกนะ
ถ้าเราไปหลง เราไปติดข้อง
แล้วเราวางไม่ลงนั่นแหละ … ขาดปัญญา
มีปัญญา ก็คือ ผู้ที่รู้ ละ วาง ได้ อยู่กับปัจจุบันได้
ไม่กังวล ไม่ยึดมั่นถือมั่น
พระผู้มีพระภาคเจ้าจึงตรัสว่า
ความไม่กังวล ความไม่ยึดมั่นถือมั่น
เป็นวิหารธรรมของพระอริยเจ้าทั้งหลาย
วัดตรงนี้
ยังมีความกังวล
ยังมีความยึดมั่นถือมั่นเยอะไหมล่ะ
คลายออก วางออก
อยู่กับปัจจุบัน อยู่กับกายกับใจ
เบาสบาย ว่าง สงบเย็น
ก็จะเข้าถึงความลึกซึ้งของธรรมะได้
โดยลำดับลำดา
ไปทำความเข้าใจให้ถูกต้อง
ละการติดข้องอยู่กับสิ่งต่าง ๆ
แค่รู้ … แค่รู้สึก
ค่อย ๆ เพียรฝึกปฏิบัติไป
ในระหว่างวัน ใจเรามันเย็นลง
ที่เคยโกรธ มันก็ละ ดับความโกรธ ละความโกรธได้เร็วขึ้น
ที่เคยเศร้า มันก็ไม่เศร้า
นั่นแหละ คือความก้าวหน้าแล้ว
ใช้ในชีวิตจริงได้
จากปกติที่เคยฉุนเฉียวง่าย โมโหง่าย อารมณ์ร้อน
ใจมันเย็นลง มีความอ่อนโยนลง
มีความเข้าอกเข้าใจ
เห็นอกเห็นใจซึ่งกันและกัน
มีความเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่
นี่แหละความก้าวหน้าในการปฏิบัติธรรม
ค่อย ๆ เพียรฝึกฝนปฏิบัติไป … “
.
ธรรมบรรยาย
โดย พระมหาวรพรต กิตฺติวโร
Photo by : Unsplash
- 2
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
