ชวนรู้จัก "โควิด ตระกูล X" ที่ไทยเจอโอมิครอน XE, XJ
X มาจาก CROSS ที่แปลว่า"ข้าม"
ดังนั้น "โควิด ตระกูล X" จึงหมายถึง โควิดที่เกิดจาก 2 สายพันธุ์ผสมกันในคนเดียวแล้วเกิดเป็น"ตัวใหม่" ที่มีพันธุกรรมมากกว่า 1 สายพันธุ์ อยู่ในไวรัสตัวเดียวเรียกว่า ลูกผสม หรือ "ไฮบริด" หรือ Recombinant
ในส่วนของโควิด ตระกูล X หรือ โควิดลูกผสมนั้น ขณะนี้มีรายงานราว 17 ตัว ตั้งแต่ XA-XS
ในจำนวนนี้มีเพียง 3 ตัวที่GISAIDหรือฐานข้อมูลโควิดด-19โลก ให้การยอมรับแล้วว่าเป็นไฮบริดจริง คือ
1.XA ลูกผสมระหว่างสายพันธุ์อัลฟา กับ
B.1.177 เจอเมื่อธ.ค.2563
2.XB ลูกผสมระหว่างสายพันธุ์B.1.634 กับ
B.1.631 เจอเมื่อก.ค.2563
3.XC ลูกผสมระหว่างสายพันธุ์เดลตา AY.29 กับอัลฟา เจอเมื่อประมาณกลางปี 2564
ส่วน โควิดX อีก 14 ตัว ยังอยู่ในระหว่างการวิเคราะห์ว่าเป็นไฮบริดจริงหรือไม่
ประกอบด้วย
XD ลูกผสม เดลตา + โอมิครอนBA.1 เจอที่ฝรั่งเศสและเดนมาร์ก
XE ลูกผสม โอมิครอนBA.1+โอมิครอนBA.2 เจอที่ อังกฤษ
XF ลูกผสม เดลตา + โอมิครอนBA.1 เจอที่อังกฤษ
XG ลูกผสม โอมิครอนBA.1+โอมิครอนBA.2 เจอที่เดนมาร์ก
XH ลูกผสม โอมิครอนBA.1+โอมิครอนBA.2 เจอที่เดนมาร์ก
XJ ลูกผสม โอมิครอนBA.1+โอมิครอนBA.2 เจอที่ฟินแลนด์
XK ลูกผสม โอมิครอนBA.1+โอมิครอนBA.2 เจอที่เบลเยี่ยม
XL ลูกผสม โอมิครอนBA.1+โอมิครอนBA.2 เจอที่อังกฤษ
XM ลูกผสม โอมิครอนBA.1.1+โอมิครอนBA.2 เจอที่สหภาพยุโรป
XN ลูกผสม โอมิครอนBA.1+โอมิครอนBA.2 เจอที่อังกฤษ
XP ลูกผสม โอมิครอนBA.1.1+โอมิครอนBA.2 เจอที่อังกฤษ
XQ ลูกผสม โอมิครอนBA.1.1+โอมิครอนBA.2 เจอที่อังกฤษ
XR ลูกผสม โอมิครอนBA.1.1+โอมิครอนBA.2 เจอที่อังกฤษ
XS ลูกผสม เดลตา +โอมิครอนBA.1.1 เจอที่อเมริกา
ทั้งนี้ ที่เป็นลูกผสมจาก 2 สายพันธุ์เหมือนกัน แต่เรียก X ต่างกัน เนื่องจากมีรหัสพันธุกรรมที่ต่างกัน
ที่น่าสังเกต คือ ก่อนหน้านี้ไม่เคยมีรายงาน โควิดXหรือลูกผสม ที่เกิดจากสายพันธุ์ย่อยของสายพันธ์หลักตัวเดียวกัน ไม่ว่าจะเป็นสายพันธุ์ย่อยของอัลฟากับอัลฟา หรือเดลตากับเดลตา
แต่กลับพบ ลูกผสมระหว่างสายพันธุ์ย่อยของสายพันธุ์หลักโอมิครอนหลายตัว
อย่างไรก็ตาม ต้องรอการวิเคราะห์ ตรวจสอบจากGISAIDก่อนว่า โควิดXอีก 14 ตัวนั้นจะยอมรับว่าเป็น ไฮบริด หรือลูกผสมทั้งหมดหรือไม่
ส่วน 2X ที่เจอในไทย คือ XE และXJนั้น เป็นลูกผสมระหว่างโอมิครอนBA.1กับBA.2ทั้งคู่ แต่มีรหัสพันธุกรรมที่ต่างกัน XEเจอที่แรกที่อังกฤษ และXJเจอที่แรกที่ฟินแลนด์
โอมิครอนXE ในไทย
พบ 1 ราย โดยศูนย์จีโนมทางการแพทย์ รพ.รามาธิบดี ผู้ติดเชื้อหายดีแล้ว และในส่วนของผู้สัมผัสเสี่ยงสูงไม่มีใครติดเชื้อต่อ
XE นี้ เป็นสายพันธุ์ที่องค์การอนามัยโลกหรือWHO ออกมาเตือน เมื่อวันที่ 29 มีนาคม 2565 ว่าแพร่ติดต่อได้รวดเร็วกว่าสายพันธุ์ที่เจอมา โดยประเมินว่าอาจจถงถมีอัตราการแพร่ระบาดเร็วกว่า BA.2 ถึง 10% แต่ต้องรอข้อมูลที่ชัดเจน
อย่างไรก็ตาม ยังจัดให้เป็นเพียงสายพันธุ์ย่อยหนึ่งของโอมิครอนเท่านั้น จนกว่าจะแสดงอาการทางคลินิกที่รุนแรงแตกต่างไปจากสายพันธุ์ุอื่นที่ชัดเจน
โอมิครอน XJ ในไทย
พบ 1 ราย โดยกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ เป็นชายไทย อายุ 34 ปี อาชีพพนักงานบริษัทขนส่ง ตรวจพบเชื้อเมื่อวันที่ 22 ก.พ.2565 ที่ รพ.ใน กทม. ฉีดวัคซีนซิโนฟาร์ม 2 เข็ม อาการหายดีแล้ว
แม้วันนี้จะเรียกว่า XE หรือ XJ หรือ Xอื่น ที่GISAID ยังไม่ยอมรับ แต่เมื่อวันที่GISAID ยอมรับอาจเรียกชื่อเป็นตัวอื่นก็ได้
ที่มา :
กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์
ศูนย์จีโนมทางการแพทย์ รามาธิบดี
องค์การอนามัยโลก(WHO)
- 14
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
