13 เม.ย. 2022 เวลา 20:06 • การศึกษา
สงสัยกันไหม
ทำไมวงกลมถึงมี 360 องศา
หากเรานึกย้อนไปสมัยที่เราเรียนคณิตศาสตร์ชั้นประถม คุณครูจะบอกไว้ว่า วงกลมมีมุมภายใน 360 องศา ซึ่งเราก็จะจำติดหัวกันมาตั้งแต่ตอนนั้น และดูเหมือนจะต่อยอดเป็นรากฐานของเรขาคณิตอื่นๆ เช่น สามเหลี่ยมมีมุมภายใน 180 องศา หรือ มุมฉากต้องเป็น 90 องศา แต่จะมีใครสงสัยไหม ว่าทำไมเราไม่กำหนดให้วงกลมเป็น 100 องศา แล้วเลข 360 องศานั้นมีที่มาที่ไปอย่างไร? เดี๋ยวผมจะเล่าให้ฟัง
ที่จริงแล้วมีเหตุผลหลายประการที่สนับสนุนให้ใช้เลข 360 องศามาตั้งแต่โบราณ เนื่องจากเลข 360 มีความลงตัวตามธรรมชาติ และเหมาะสมต่อการใช้งาน
ในยุคสมัยของชาวสุเมเรียน (Sumerians) ได้สังเกตการเคลื่อนไหวของดวงอาทิตย์ และดวงจันทร์ ค้นพบว่า
  • 1.
    เส้นทางการโคจรของดวงอาทิตย์จะกลับตำแหน่งเดิมได้นั้น จะต้องใช้เวลา 365 วันโดยประมาณ หรือเรียกว่า 1 ปี Solar Calendar
  • 2.
    สังเกตดวงจันทร์จะกลับตำแหน่งเดิมได้ใช้เวลา 29.5 วัน ต้องใช้เวลา 12 รอบจึงจะครบ 1 ปี หรือ 355 วันโดยประมาณ หรือเรียกว่า 1 ปี Lunar Calendar
  • 3.
    จากค่าเฉลี่ยของทั้งสองระบบปฏิทินจึงยึด 1 ปีเป็น 360 วัน
จึงเริ่มมีการใช้เลข 360 ในการแบ่งเส้นทางโคจรพระอาทิตย์ออกเป็น 360 มุม เพื่อให้แบ่งนับเป็นวันได้ในเวลาต่อมา
ในยุคสมัยของชาวอียิปต์ (Egyptians) ได้มีการแบ่งแยกย่อย 1 วันเป็น 24 ชัวโมง และ ชาวบาบิโลน (Babylonian) ได้ใช้เลขฐาน 60 เข้ามากำหนดนิยามของ 1 ชั่วโมง โดยมีค่าเท่ากับ 60 นาทีและ 1 นาที มีค่าเท่ากับ 60 วินาทีตามลำดับ
ภาพจาก Josell7/Wikimedia Commons
คณิตศาสตร์ชาวบาลิโลนใช้เลขฐาน 60 เป็นจำนวนนับ วิธีการใช้งานในชีวิตประจำวันก็ใช้นิ้วมือ 10 นิ้วในการช่วยนับได้ด้วย เช่น มือขวาเป็นหลัก 10 และ ข้อนิ้วมือซ้าย(ยกเว้นนิ้วโป้ง)ทั้ง 12 ข้อเป็นหลักหน่วย จะได้ 12*5 = 60 จำนวนพอดี
ภาพจาก https://www.quora.com/What-kind-of-counting-system-did-the-Babylonians-use
นอกจากนี้ หากนำสามเหลี่ยมด้านเท่าบรรจุในวงกลม ให้จุดยอดอยู่ที่จุดศูนย์กลาง ให้ด้านประกอบมุมจะเป็นรัศมีวงกลมพอดีแล้วนั้น จะสามารถบรรจุสามเหลี่ยมได้ทั้งหมด 6 รูปตามภาพ
ภาพจาก https://www.scienceabc.com/
แต่ชาวบาบิโลนจะไม่แบ่งวงกลมออกเป็น 6 องศา เนื่องจากใช้เลขฐาน 60 ในชีวิตประจำวัน จึงแบ่งสามเหลี่ยมออกเป็นมุม 60 องศาแทน และผลรวมมุมภายในวงกลมเป็น 360 องศาจนถึงปัจจุบัน
ที่เล่ามาทั้งหมดจะเห็นว่าวงกลมจะมีความสัมพันธ์กับเลข 360 น่าแปลกใจที่ปัจจุบันนี้เราไม่ได้ใช้เลขฐาน 60 กันแล้ว แต่ทำไมนักคณิตศาสตร์รุ่นต่อๆมาถึงยังคงใช้ตามตำราของชาวบาบิโลนในการคำนวณกันต่อไป ทำไมเราไม่แบ่งมุมออกเป็น 100 องศาแทนที่ 360 องศา นั่นเป็นเพราะหากเราพูดถึงการแบ่งสิ่งของด้วยมุมแล้วนั้น เลข 360 มีความเหมาะสมและลงตัวต่อการใช้งานมากกว่า เพราะมีตัวประกอบที่หารลงตัวได้ถึง 24 จำนวน ซึ่งมากกว่าเลข 100 ที่มีตัวประกอบที่หารลงตัวเพียง 9 จำนวนเท่านั้น ซึ่งหากนำเลข 100 ไปใช้งานจะสร้างความยุ่งยากมากกว่า เพราะการแบ่งมุมจะมีโอกาสเป็นทศนิยม(หารไม่ลงตัว)มากกว่านั่นเอง
ภาพจาก https://www.scienceabc.com/
ไว้คราวหน้ามาเล่าเรื่องอื่นๆให้ฟังต่อนะครับ สวัสดีครับ
โฆษณา