กำเนิดและการล่มสลายของสองบริษัท
ที่ถือได้ว่ายิ่งใหญ่สุดในประวัติศาสตร์ EIC และ VOC
วันนี้ผมจะนำเรื่องที่เคยเล่าไว้เป็น podcast และคลิปวีดีโอ มาเรียบเรียงใหม่เป็นบทความเพื่อให้ท่านที่ไม่ชอบฟังหรือดูคลิป ได้อ่านกันบ้างนะครับ
ซีรีส์ของบทความนี้ ผมอยากจะชวนมาคุยเรื่องราวของสองบริษัทที่ได้ชื่อว่ามั่งคั่งและยิ่งใหญ่ที่สุดในประวัติศาสตร์ของมนุษยชาติ นั่นก็คือ EIC และ VOC
เราจะมาดูกันว่า บริษัททั้งสองเริ่มต้นขึ้นได้ยังไง ยิ่งใหญ่ขึ้นจากอะไร ขัดแย้งกันเพราะอะไร เสื่อมถอยลงได้ยังไง และสุดท้ายมีผลกระทบที่มาถึงเราในทุกวันนี้ยังไงบ้าง
ตอนที่ 1 ก่อน EIC และ VOC จะเกิดขึ้น
ก่อนจะพูดถึงบริษัททั้งสอง ผมอยากจะชวนไปคุยปูพื้นเพื่อทำความคุ้นเคยกับยุคสมัยที่เราจะคุยกันก่อนสักเล็กน้อย
ช่วงเวลาที่เรากำลังพูดถึงนั้น เกิดขึ้นเมื่อประมาณ ปี ค.ศ. 1450 หรือประมาณ 560 ปีมาแล้ว
แต่ไหนแต่ไรมาชนชั้นสูงของยุโรปจะนิยมสินค้าที่มาจากดินแดนตะวันออก คือมองว่าเป็นของหรู เป็นของไฮโซ ซึ่งความนิยมเช่นนี้มีมานานตั้งแต่ช่วงท้ายๆ ของอาณาจักรโรมันตะวันตก
ความหมายของดินแดนตะวันออกในความรู้สึกของยุโรปสมัยก่อนไม่ใช่เอเชียแบบที่เราแบ่งในยุคปัจจุบัน แต่ชาวยุโรปสมัยนั้นมองว่า ส่วนที่เริ่มต้นจากดินแดนตะวันออกกลางเป็นต้นไปจะเรียกว่าเป็นตะวันออกทั้งหมด แล้วพ่อค้าชาวยุโรปก็ไม่รู้ว่าสินค้าที่พวกเขาชื่นชอบมีต้นตอมาจากที่ไหนบ้าง
รู้แค่ว่าถูกซื้อขายต่อกันมาเป็นทอดๆ จากดินแดนที่เรียกกันว่าตะวันออกไกล มาจนถึงพ่อค้าชาวอาหรับในตะวันออกใกล้
พ่อค้าชาวอาหรับเองก็พยายามปิดที่มาของสินค้าเป็นความลับไม่ให้ชาวยุโรปรู้เช่นกัน เพราะไม่ต้องการให้ชาวยุโรปหาทางไปซื้อสินค้าจากแหล่งผลิตเสียเอง นอกจากปิดเป็นความลับแล้วหลายครั้งยังสร้างเรื่องเล่ามาหลอก เช่น สินค้ามาจากดินแดนที่มีนกยักษ์ปกป้องอยู่ไม่สามารถเข้าไปได้ง่ายๆ
แต่แล้วก็มีเหตุให้ทุกอย่างเปลี่ยนไป
ความขัดแย้งระหว่างกลุ่มต่างๆ ในตะวันออกกลางมีผลทำให้การเดินทางไปซื้อสินค้ามาขายของชาวยุโรปเริ่มยากขึ้นเรื่อยๆ ยิ่งหลังการล่มสลายของกรุงคอนแสตนติโนเปิล (ซึ่งเคยเล่าไว้แล้วในรูปแบบ podcast และวิดีโอ สามารถย้อนกลับไปฟังกันได้) เส้นทางการค้าที่จะนำสินค้าจากเอเชียมาขายก็แทบจะถูกตัดขาดไป ทำให้ชาวยุโรปต้องหาเส้นทางใหม่เพื่อทำการค้าขายกับทางเอเชีย
เมื่อทางบกไปไม่ได้ จึงต้องหาวิธีไปทางทะเล
ชาติแรกที่ริเริ่มและพยายามหาวิธีเดินทางไปเอเชียทางทะเลได้สำเร็จ ก็คือ โปรตุเกส (ซึ่งก็เคยเล่าให้ฟังในรูปแบบ podcast และวิดีโอไปแล้วเช่นกัน ใครสนใจสามารถกลับไปรับชม EP.26 Henry the Navigator กันได้)
หลังจากที่โปรตุเกสซึ่งเป็นชาติเล็กๆ จนๆ ในยุโรป เริ่มร่ำรวยและแข็งแกร่งขึ้นจากการเดินเรือมาค้าขายกับทางเอเชีย โดยเฉพาะการซื้อขายเครื่องเทศ สเปนก็เริ่มอิจฉาและสนใจเดินทางมาเอเชียบ้าง ซึ่งก็นำไปสู่เรื่องราวของ โคลัมบัส ที่พยายามเดินทางไปยังทิศตะวันตกเพื่อหาเส้นใหม่ไปเอเชีย แต่กลับไปพบทวีปอเมริกาแทน
(ซึ่งก็เคยเล่าให้ฟังไปแล้วใน podcast และวิดีโอ ใน EP.28 เรือสามลำที่เปลี่ยนประวัติศาสตร์โลก และซีรีส์ การล่มสลายของ Aztec และอินคา)
ในการเดินเรือไปค้าขายนั้น ด้วยความที่ระยะทางมันไกล ชาวยุโรปจึงนิยมไปตั้งสถานี หรือศูนย์กลางการค้าขายตามที่ต่างๆ เพื่อใช้เป็นที่เก็บสินค้า เป็นที่จอดพักเรือเพื่อเติมเสบียง เติมน้ำจืด หรือจะเรียกว่าเป็นเหมือนสาขาย่อยก็ได้ สถานีเหล่านี้จึงต้องมีโกดังหรือคลังที่ใช้เก็บสินค้าที่รับซื้อมาจากที่ต่างๆ เมื่อเรือมาถึงจะได้มาขนสินค้ากลับไปได้เลย
ดังนั้นสถานีเหล่านี้จึงต้องมีเจ้าหน้าที่ประจำอยู่ และที่สำคัญคือ มีกองทหารคอยเฝ้าสินค้าไว้ด้วย และนั่นก็คือจุดเริ่มต้นแรกๆ ของการที่เรือสินค้าต้องอยู่คู่กับกำลังทหาร
หลังจากที่โปรตุเกสและสเปนบุกเบิกการค้าทะเลได้ไม่นาน ประเทศยุโรปอื่นๆ ก็ตามเข้าวงการมาเป็นทิวแถว ไม่ว่าจะเป็น ดัชต์ อังกฤษ ฝรั่งเศส ฯลฯ โดยประเทศต่างๆ ก็พยายามเลียนแบบการทำเรือ การเดินเรือ และการค้าขายตามโปรตุเกสและสเปน
แม้ว่าชาติยุโรปต่างๆ ที่เดินเรือมาค้าขายจะพยายามจะหลบเลี่ยงกันเองบ้าง แต่ด้วยความที่เส้นทางเดินเรือ จุดหมายปลายทาง และสินค้าที่ต้องการมีความทับซ้อนกัน สุดท้ายความขัดแย้งทางผลประโยชน์มันก็เลยเลี่ยงได้ยาก การปะทะจึงเกิดขึ้นเป็นครั้งคราว จนสุดท้ายโปรตุเกสก็ต้องหลีกทางให้กับอังกฤษ ดัชต์ และสเปน
ทางอังกฤษและดัชต์เองก็ขัดแย้งกันบ่อยๆ ตัวอย่างของสงครามสำคัญที่เกิดขึ้นจากความขัดแย้งทางการค้านี้ก็เช่น สงครามที่มีชื่อว่า The Anglo-Dutch War ซึ่งรบกันทั้งหมด 4 ครั้งใหญ่ๆ
และทั้งหมดนี้ก็คือ ภาพรวมเพื่อให้เห็นว่า ช่วงเวลาที่เราจะพูดถึง มันมีหน้าตาเป็นอย่างไร สำหรับในตอนหน้าเราจะมาคุยกันว่า บริษัทร่วมทุนยักษ์ใหญ่อย่าง British East India company และ Dutch East India company เกิดขึ้นได้อย่างไร ทำไมสองบริษัทนี้ถึงต้องเกิดขึ้นมา แล้วการเกิดขึ้นของสองบริษัทนี้มีผลกระทบต่อระบอบทุนนิยมยังไงบ้าง
เรือสามลำที่เปลี่ยนประวัติศาสตร์โลก (Columbian exchange)
🎧 Podcast : https://bit.ly/3mCWopC
🎧 Podcast การล่มสลายของ Aztec
🔗 ตอนที่ 1 : https://bit.ly/3ynUfAc
🔗 ตอนที่ 2 : https://bit.ly/38ntIsc
🔗 ตอนที่ 3 : https://bit.ly/3BmmNMH
🔗 ตอนที่ 4 : https://bit.ly/3zjbUKO
💻 Youtube การล่มสลายของ Aztec
🔗 ตอนที่ 1 : https://youtu.be/QZBSNZ-61Gs
🔗 ตอนที่ 2 : https://youtu.be/M4_oi-TBLzo
🔗 ตอนที่ 3 : https://youtu.be/j6SJtxif-Rk
🔗 ตอนที่ 4 : https://youtu.be/Ejf6c4zEsX8
💻 Youtube การล่มสลายของอินคา
🔗 ตอนที่ 1 : https://youtu.be/IqHz5oixpCc
🔗 ตอนที่ 2 : https://youtu.be/NimubD49E48
ถ้าชอบเรื่องราวเกี่ยวกับ วิทยาศาสตร์ ประวัติศาสตร์ และการแพทย์ สามารถเข้าไปเลือกดูหนังสือของหมอเอ้วได้ที่ Chatchapol Book ใน shopee และ Line Myshop ได้เลยค่ะ
👉 Shopee : https://shp.ee/2a6fk9f
👉 Line Myshop : https://bit.ly/2UX8w5F
- 32
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
