1 ก.ค. 2022 เวลา 03:34 • วิทยาศาสตร์ & เทคโนโลยี
หลุมดำที่โตเร็วที่สุด
ภาพจากศิลปินแสดงเควซาร์(quasars) เป็นหลุมดำในใจกลางกาแลคซี ที่กลืนกินวัสดุสารอย่างตะกละ และเปล่งพลังงานมหาศาลออกมาสว่างเจิดจ้ามาก
ทีมนักดาราศาสตร์นานาชาติได้พบหลุมดำที่เจริญเติบโตเร็วที่สุดในช่วง 9 พันล้านปีหลังนี้ หลุมดำกลืนกินมวลสารเทียบเท่ากับโลกหนึ่งใบในทุกๆ วินาที และสว่างกว่าแสงของทางช้างเผือกของเราโดยรวม 7 พันเท่า ทำให้มันปรากฏให้นักดาราศาสตร์สมัครเล่นที่มีอุปกรณ์พร้อม มองเห็นได้เป็นเควซาร์(quasar)
Christopher Onken นักวิจัยนำ จากมหาวิทยาลัยแห่งชาติออสเตรเลีย และทีม อธิบายถึงหลุมดำนี้ว่า เข็มในมหาสมุทรที่มีขนาดใหญ่มากๆ นักดาราศาสตร์ได้ตามล่าวัตถุลักษณะนี้มากว่า 50 ปีแล้ว พวกเขาได้พบแต่เพียงพวกที่สลัวกว่าหลายพันแห่ง แต่แหล่งที่สว่างอย่าง SMSS J114447.77-430859.3 หรือเรียกสั้นๆ ว่า J1144 นี้ กลับหลุดรอดจากการค้นหามาได้ Onken กล่าว
นั้นเป็นเพราะตำแหน่งที่มันอยู่ที่ 18 องศาเหนือระนาบกาแลคซี การสำรวจก่อนหน้านี้ที่ทำเพื่อมองหาเควซาร์จึงพลาดมันไปนิดเดียว โดยเฉียดไปที่ระดับ 20 องศาเหนือระนาบดิสก์ทางช้างเผือก ความโชคร้ายบางอย่างก็กลายเป็นความโชคดีของเรา Onken กล่าว การสำรวจหาวัตถุที่ห่างไกลจะยุ่งยากมากเมื่อตรวจสอบใกล้ดิสก์ทางช้างเผือก ซึ่งมีดาวพื้นหน้าจำนวนมากมายจนทำให้ค้นหาแหล่งแสงที่พื้นหลังได้ยาก
แสงจากหลุมดำที่มีมวล 3 พันล้านเท่ามวลดวงอาทิตย์เดินทางราว 7 พันล้านปีมาถึงเรา หลุมดำแห่งอื่นๆ ที่มีขนาดใกล้เคียงกันก็หยุดเจริญเติบโตอย่างรวดเร็วมากตั้งแต่เมื่อหลายพันล้านปีก่อน ตอนนี้เราอยากจะรู้ว่าเพราะเหตุใดหลุมดำนี้จึงแตกต่างออกไป มีหายนะอะไรเกิดขึ้นรึเปล่า บางทีอาจมีกาแลคซีขนาดใหญ่สองแห่งที่ชนกัน ดึงวัสดุสารทั้งหมดเป็นอาหารเข้าสู่หลุมดำ Onken กล่าว
Dr. Christopher Onken และว่าที่ดอกเตอร์ Samuel Lai
ผู้เขียนร่วม รองศาสตราจารย์ Christian Wolf กล่าวว่า หลุมดำนี้เป็นพวกนอกคอกแบบที่คุณคงบอกว่าไม่มีอะไรเป็นไปไม่ได้ แต่ผมไม่เชื่อว่าจะมีแบบนี้เป็นแห่งที่สองอีก เราค่อนข้างมั่นใจว่าบันทึกสถิตินี้จะไม่ถูกทำลาย เราได้ค้นหาทั่วท้องฟ้าว่าวัตถุอย่างนี้จะซ่อนอยู่ตรงไหนได้บ้าง
หลุมดำแห่งนี้ มีอันดับความสว่างปรากฏ(visual magnitude) 14.5 ซึ่งเป็นการตรวจสอบว่าวัตถุจะปรากฏสว่างแค่ไหนสำหรับผู้สังเกตการณ์บนโลก นี่หมายความว่า ใครก็ตามที่มีกล้องดีๆ ในสภาพที่มืดสนิท ก็จะเห็นมันได้สบายๆ มันใหญ่กว่าหลุมดำในกาแลคซีของเรา 500 เท่า Samuel Lai นักวิจัยปริญญาเอกจากมหาวิทยาลัยแห่งชาติออสเตรเลีย ผู้เขียนร่วม กล่าว
วงโคจรของดาวเคราะห์ในระบบสุริยะของเราทั้งหมดน่าจะอยู่ในขอบฟ้าสังเกตการณ์(event horizon) ของมัน ซึ่งเป็นรอยต่อของหลุมดำที่ไม่มีอะไรหนีออกมาได้ การค้นพบนี้เป็นส่วนหนึ่งจากโครงการ SkyMapper ซึ่งตามล่าและทำบัญชีรายชื่อเควซาร์ที่สว่าง โดยรวมทีมได้ยืนยันเควซาร์ใหม่ 80 แห่ง โดยยังมีว่าที่เควซาร์อีกหลายร้อยแห่งให้วิเคราะห์ นี่หมายความว่า ประชาคมดาราศาสตร์กำลังเข้าใกล้กับการทำสำมะโนประชากรเควซาร์สว่างในเอกภพใกล้ๆ นี้อย่างสมบูรณ์
แต่ก็ไม่มีแห่งใดที่สว่างเหมือนกับ J1144 แต่พวกมันก็ช่วยเติมภาพว่าสภาวะที่โตเร็วเช่นนี้อาจจะเกิดขึ้นได้ถี่แค่ไหน และจะช่วยเราให้เข้าใจกลไกทางกายภาพเบื้องหลัง Onken กล่าว งานวิจัยเผยแพร่ในเวบก่อนตีพิมพ์ arXiv และจะเสนอใน Publications of the Astronomical Society of Australia
แหล่งข่าว phys.org : scientists discover rapidly growing black hole
sciencealert.com : scientists identify the fastest-growing black hole ever found in the recent universe
iflscience.com : fastest-growing supermassive black hole of the last nine billion years discovered
โฆษณา