2 ก.ค. 2022 เวลา 12:07 • สิ่งแวดล้อม
เมื่อเคหะสิ่งทอ Say Hi กับสิ่งแวดล้อม
จากการตื่นตัวในวิกฤติการณ์ด้านสิ่งแวดล้อมของโลก อันประกอบด้วยวิกฤตการณ์ด้านต่างๆ เช่น การขาดแคลนอาหาร วิกฤตการณ์ด้านพลังงาน อัตราการเพิ่มของประชากรที่สูงมาก รวมทั้งปัญหาด้านสิ่งแวดล้อมเป็นพิษ ซึ่งเป็นผลกระทบกับคนทั่วโลก
Slowcolor องค์กรเพื่อสังคมองค์กรหนึ่ง ดำริที่จะผลิตผลิตภัณฑ์เคหะสิ่งทอชิ้นแรกที่ ไม่ผ่านการใช้เครื่องจักรในการผลิต คือ ผ้าทอมือย้อมด้วยสีธรรมชาติ โดยทำงานร่วมกับ ช่างทอมือ ของเมืองเฮอไดราบัด (Hyderabad) ประเทศอินเดีย
ผลิตภัณฑ์เคหะสิ่งทอดังกล่าว มีตั้งแต่ ผ้าห่มแบบมีชายครุย (throw blanket) รวมถึงผ้าห่ม ทั้งสองแบบของผลิตภัณฑ์เคหะสิ่งทอนำร่อง มีโครงสร้างการทอ 2 รูปแบบ จากวัตถุดิบ ระหว่าง เส้นด้ายลินินจากเบลเยี่ยม และ/หรือ เส้นด้ายฝ้ายอินทรีย์ที่ผ่านการรับรองจาก GOTS (the Global Organic Textile Standard) ส่วนผ้าขนหนูจะใช้เส้นด้ายฝ้ายอินทรีย์ที่ผ่านการรับรองจาก GOTS
ผ้าห่มแบบมีชายครุย
รายละเอียด
เดือนเมษายน ของปี พ.ศ. 2554 องค์กร Slowcolor ได้ถูกก่อตั้งขึ้นในรูปของบริษัท ที่เมืองซานฟรานซิสโก รัฐแคลิฟอร์เนียร์ ประเทศสหรัฐอเมริกา พร้อมๆ กับ ผลผลิตของสินค้าหมวดหมู่เครื่องประดับตามสมัยนิยม เช่น ผ้าพันคอ (scarves) ผ้าพัน (wrap) ที่ในปัจจุบันมีวางขายในบูติกกว่า 90 สาขา ทั่วประเทศสหรัฐอเมริกา รวมถึง ประเทศญี่ปุ่น และ ไต้หวัน เรื่องราวของเคหะสิ่งทอ จาก Slowcolor ได้แก่
ผ้าห่มแบบมีชายครุย และ ผ้าห่ม (blanket) ของ Slowcolor มีโครงสร้างลายทอ 2 แบบ ดังรายละเอียด
• ผ้าห่มแบบมีชายครุยผลิตจาก 100% ของลินินจากเบลเยี่ยม มีโครงสร้างเป็นแบบ jacquard reverse twill
• ผ้าห่มแบบมีชายครุยผลิตจาก 50% ของลินินจากเบลเยี่ยม และอีก 50% เส้นด้ายฝ้ายอินทรีย์ที่ผ่านการรับรองจาก GOTS ในโครงสร้างลายทอแบบ jacquard
• ผ้าห่มผลิตจาก 100% ของเส้นด้ายฝ้ายอินทรีย์ที่ผ่านการรับรองจาก GOTS ในโครงสร้างลายทอแบบ basket
ข้อมูลของสีจากธรรมชาติที่ Slowcolor ใช้ มีตั้งแต่ สีแดงจากรากยอป่าจากอินเดีย สีน้ำเงินจากคราม สีเทาและสีดำจากต้นสบู่ดำ และสีเหลืองจากเปลือกของผลทับทิม
ผ้าขนหนูเช็ดมือและผ้าเช็ดตัวจะใช้ เส้นด้ายฝ้ายอินทรีย์ที่ผ่านการรับรองจาก GOTS และไม่ย้อมสี เป็นวัตถุดิบในการผลิต ในส่วนของสีธรรมชาติที่ใช้ คือ
• สีแดง จากรากยอป่า (Rubia cordifolia) เรียกกันในภาษาสันสกฤตว่า Manjistha รู้จักกันในนามของอินเดีย แมดเดอร์ (Madder India) ซึ่งส่วนรากของต้นไม้ชนิดนี้มีสารประกอบเคมีอินทรีย์ เรียกว่า Alizarin ที่ให้สีแดง
• สีน้ำเงินที่มีโทนออกไปทางสีฟ้า หรือสีคราม จาก พืชสกุลถั่วคราม (Indigofera tintoria) ซึ่งได้จากการสกัดส่วนของใบพืชที่ผ่านขบวนการแช่น้ำและหมัก เพื่อต้องการเปลี่ยนสาร ไกลโคโซด์อินดิแคน (glycoside indican) ธรรมชาติ ที่พบอยู่ในพืชออกมาอยู่ในรูปของสีย้อมน้ำเงินโทนฟ้า เรียกว่า อิดิโกติน (idigotin) เกิดจากน้ำหมักพืชผสมกับน้ำปูนที่มีคุณสมบัติเป็นด่าง
เมื่อผ่านขบวนการดังกล่าวแล้ว เราจะได้สีครามที่มีคุณสมบัติเปียกคล้ายก้อนเค้ก หรือทำให้แห้ง ตลอดจนทำเป็นผง เมื่อผ่านกรรมวิธีผสมกับสารอื่นหลายชนิด เพื่อผลิตให้มีความแตกต่างของโทนสีน้ำเงินกับสีม่วง
• สีเทา จากเปลือกของต้นสบู่ดำ (Jatropha curcus) ที่รู้จักกันในภาษาพื้นถิ่นของอินเดียว่า Ratanjyot ถ้าต้องการย้อมสีดำสามารถทำได้โดยเติมสารละลายของน้ำตาลจากต้นปาล์มและสนิมเหล็กลงไป
 
• สีเหลือง จากเปลือกของต้นทับทิม (pomegranate) ที่จะให้สีเหลืองและเขียวเมื่อทำการย้อมในน้ำเดือด
Indian madder/Indigofera tinctoria/Pomegranate rinds/Jatropha curcas
จะเห็นได้ว่าแนวคิดของการผลิตสิ่งทอโดยเฉพาะผลิตภัณฑ์เคหะสิ่งทอที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม โดยกลุ่มของ Slowcolor ที่ไม่มีการใช้เครื่องจักร และไม่ใช้สารเคมีในการผลิต อีกทั้งยังคงอนุรักษ์ภูมิปัญญาของช่างทอพื้นบ้าน โดยการทำงานร่วมกับกลุ่มช่างทอของเมืองเฮอไดราบัด จัดว่าเป็นการประกาศชัยชนะต่อการทำลายสิ่งแวดล้อมอย่างสวยงาม
บรรณานุกรม
- R. Anson, Textile Outlook International, vol. 162. Economist Intelligence Unit, 2013.
- สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย ฝ่าย 2, “การพัฒนาสารย้อมสีธรรมชาติในเขตภาคเหนือตอนบน.” 2543.
- “SlowCOLOR.” [Online]. Available: https://www.facebook.com/slowcolor. [Accessed: 15-Jul-2014].
- “What is a Throw Blanket? (with pictures).” [Online]. Available: http://www.wisegeek.org/what-is-a-throw-blanket.htm.
- “Reverse twill; see reverse twill - TEXSITE.info.” [Online]. Available: https://shorturl.asia/FagTS.
-“Madder Dye Plant Cultivation | Wild Colours natural dyes.” [Online]. Available: https://shorturl.asia/rpgI9.
-เอียดทอง วิชาญ, “คราม : สีธรรมชาติจากต้นถั่ว ใช้ย้อมฝ้ายไหม.”
-“สบู่ดำ - วิกิพีเดีย.” [Online]. Available: https://shorturl.asia/jsI7Y.
-“ทับทิม (Pomegranate ทับทิมมารวย.” [Online]. Available: https://shorturl.asia/sL8XK.
โฆษณา