“สมองใช้เวลาเติบโตนานกว่าส่วนสูง”
ช่วงมัธยมปลาย เด็กวัยรุ่นส่วนใหญ่ก็จะหยุดสูงกันแล้ว และส่วนใหญ่ก็โตเป็นหนุ่มสาวเต็มตัว แต่รู้หรือไม่ว่า นั่นไม่ได้หมายความว่า เด็กเหล่านี้โตแล้ว เพราะสมองของพวกเขายังไม่หยุดการเจริญเติบโต และเมื่อเข้าเรียนต่อในมหาวิทยาลัย จริง ๆ ก็ยังไม่ถือว่า โตเต็มที่ เพราะสมองมีการเจริญเติบโตจนถึงอายุประมาณ 24-25 ปี
ดังนั้นการใช้สารเสพติดในช่วงวัยรุ่นและผู้ใหญ่ตอนต้น ไม่ว่าจะเป็น บุหรี่ เครื่องดื่มแอลกอฮอล์ กัญชา และยาเสพติดผิดกฎหมายอื่น ๆ ล้วนมีผลต่อการพัฒนาและเจริญเติบโตของสมอง และอาจนำไปสู่โรคทางจิตเวช ที่มีความสัมพันธ์กับสารสื่อประสาทที่มีระดับผิดปกติไป
สมองทุกส่วนเริ่มเจริญเติบโตพร้อมกัน แต่ระดับการเจริญจะแตกต่างกันไปในแต่ละช่วงวัย
ในช่วงขวบปีแรก สมองส่วนที่รับประสาทสัมผัส และส่วนที่เกี่ยวกับภาษา จะมีการเจริญเติบโตอย่างมาก
สมองส่วนที่มีการเร่งการเจริญเติบโตช้าที่สุด คือ สมองส่วนหน้า (prefrontal cortex)
Image from https://developingchild.harvard.edu/resources/inbrief-science-of-ecd/
สมองส่วนแรกที่มีการเร่งการเจริญเติบโต คือ ส่วนที่รับประสาทสัมผัส อย่างการมองเห็น (visual cortex) และการได้ยิน (auditory cortex)
การรับรู้ทางประสาทสัมผัสเป็นสิ่งพื้นฐานที่คนเราจะต้องมี และจะทำให้ทักษะอื่น ๆ ถูกต่อยอดขึ้นมาได้ เช่น ทักษะทางด้านภาษา
ก่อนที่เด็กทารกจะหันตามได้ ก็ต้องมองเห็นคน หรือได้ยินเสียง ดังนั้นในช่วงเดือนแรก ๆ ของชีวิต สมองส่วนนี้จะมีการเจริญเติบโตมากที่สุด
สมองส่วนที่เกี่ยวข้องกับภาษา ประกอบด้วย 2 ส่วนหลัก ๆ ได้แก่ ส่วนการรับรู้ (receptive language) และส่วนการแสดงออก (expressive language)
สมองส่วนการรับรู้จะมีการพัฒนาก่อน เพราะต้องเข้าใจสิ่งที่คนอื่นพูดก่อนถึงจะพูดออกมาได้ ดังนั้นผู้ปกครองควรพูดคุย มีปฏิสัมพันธ์กับเด็กเล็ก ๆ ให้มาก ให้พวกเขาได้เก็บเกี่ยวคำศัพท์ และเกิดการเรียนรู้ต่าง ๆ ขึ้น
สมองส่วนที่เกี่ยวข้องกับภาษาจะเจริญเติบโตสูงสุด ตอนอายุประมาณ 9 เดือน ซึ่งเป็นช่วงที่เด็กเริ่มเรียกพ่อแม่ได้
ถึงสมองส่วนนี้มีการเจริญเติบโตสูงมากในช่วงขวบปีแรก พัฒนาการทางด้านภาษาของคนเรายังคงมีต่ออีกหลายปี ดังนั้นการฝึกให้เด็กพูดได้มากกว่า 1 ภาษา ไม่จำเป็นจะต้องฝึกในช่วงนี้ ในทางกลับกัน ช่วงนี้เด็กจะต้องเก็บเกี่ยวความเข้าใจทางด้านภาษาอย่างมาก การพูดภาษานั้นภาษานี้อย่างละนิดละหน่อย จะทำให้เด็กเก็บเกี่ยวคำศัพท์ในภาษาหนึ่ง ๆ ได้ช้า อาจส่งผลให้พูดได้ช้ากว่าเด็กคนอื่น และ/หรือมีปัญหาในด้านการออกเสียง
สมองส่วนสุดท้ายที่มีเร่งความเร็วช้ากว่าเพื่อน แต่เป็นส่วนที่สำคัญมากเมื่อเราเติบโตขึ้น นั่นคือ สมองส่วนหน้า (prefrontal cortex) ซึ่งทำหน้าที่เกี่ยวข้องกับการทำงานของสมองระดับสูง (higher cortical function) เช่น สมาธิ/การจดจ่อ การตัดสินใจ การรับรู้ทางด้านมิติสัมพันธ์ (visuospatial function) ความสามารถในการเก็บประมวลผลและดึงข้อมูลออกมาใช้ (working memory) เป็นต้น
สมองส่วนนี้มีการเจริญเติบโตมากขึ้นเมื่อประมาณช่วงหลังขวบปีแรก แต่การเจริญเติบโตของสมองส่วนนี้ใช้เวลายาวนาน กินช่วงวัยเด็กและวัยรุ่นทั้งหมด และจะไปสุดที่อายุประมาณ 24-25 ปี
"เมื่ออายุเยอะขึ้น สมองหยุดเจริญเติบโตไปทีละส่วน แสดงว่า สมองเราก็ไม่ดีแล้วล่ะสิ เริ่มเสื่อมตั้งแต่อายุ 25 ปี เลยหรือเปล่า?"
ถ้าให้ตอบสั้น ๆ ก็คือ ‘ไม่’
ถึงแม้สมองของผู้ใหญ่ไม่มีการเจริญเติบโตหรือพัฒนาแล้ว แต่ความเก่งกาจสามารถสร้างขึ้นได้เรื่อย ๆ ดังนั้นการฝีกฝนจึงเป็นสิ่งสำคัญ จะสังเกตได้ว่า บางอย่างที่ไม่ได้ทำนานจะลืมแล้วทำไม่ได้ แต่บางอย่างที่ทำอยู่บ่อย ๆ ก็จะเก่งขึ้น
จะเห็นได้ว่า สมองของคนเรานั้นต้องได้รับการดูแลอย่างดี ผู้ปกครองต้องใส่ใจเรื่องพัฒนาการของเด็ก และเมื่อโตขึ้น เราก็ต้องดูแลสมองของเราให้ดี ไม่เอาสิ่งที่ไม่ดีมาทำลายสมองอันบอบบางของเรา
ไม่มีใครรู้ว่า ใครจะเป็นผู้โชคร้าย ที่สมองถูกกระทบจากสารเสพติด ดังนั้นการหลีกเลี่ยงจึงเป็นทางที่ดีที่สุด
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
