อาหารอยู่ที่ทะเล #2 อ่าวทองคำกับความมั่งคั่งที่หายไป : กัมพล จิตตะนัง
cr.คมชัดลึก
(1)
“ถ้ายังเป็นพรรค์นี้ อิไม่นานแล้ว ปลาก็หมดเล” คำพูดสั้น ๆ ประโยคนี้ของคนหาปลาในอ่าวปากพนัง นครศรีธรรมราชช่วยตอกย้ำความเชื่อของผมว่า ทะเลกำลังจะตายและหายนะกำลังจะมาถึงในอีกไม่ช้า
(2)
บ่ายของวันที่ 4 มิถุนายน 2565 ผมลงไปคุยกับชาวประมงพื้นบ้านที่ท่าน้ำบ้านสะบัว อำเภอท่าศาลาจังหวัดนครศรีธรรมราช ที่นี่เคยถูกเรียกว่า “อ่าวทองคำ” ไม่ใช่เพราะที่นี่มีเหมืองแร่ทองคำ แต่อ่าวท่าศาลา(พื้นที่ทะเลต่อเนื่องกับอ่าวปากพนังและหมายรวมถึงอ่าวปากพนังด้วย) มีความอุดมสมบูรณ์ของสัตว์น้ำ สัตว์น้ำมีมากจนคนหาปลาจากทั่วทุกสารทิศ
ปัตตานี สงขลา สุราษฎร์ธานี ชุมพร วิ่งเรือทางไกลหลายร้อยไมล์มาทำมาหากินอยู่กับทะเลที่นี่ “ปลามากจับเท่าไรก็ไม่มีวันหมด” นั่นเป็นความเชื่อของคนเมื่อไม่กี่สิบปีก่อน แค่ไม่กี่สิบปีก่อน ก่อนที่ทะเลจะเปลี่ยนไป
ทำไมอ่าวท่าศาลาจึงมีสัตว์น้ำอาศัยอยู่จำนวนมากมายจนได้ชื่อเรียกขานจากคนหาปลาว่า “อ่าวทองคำ”
(1) อ่าวท่าศาลากินพื้นที่ทะเลใน 4 อำเภอคือ อำเภอปากพนัง อำเภอเมืองนครศรีธรรมราช อำเภอสิชลและอำเภอท่าศาลา เป็นพื้นที่ทะเลต่อเนื่องขนาดใหญ่ทำให้มีพื้นที่ทำการประมงได้มาก ปลาและสัตว์น้ำมีมากและเรือก็มีจำนวนมากด้วยเช่นกัน
(2) อ่าวท่าศาลามีพื้นที่ป่าชายเลนตลอดแนวชายฝั่งอำเภอปากพนัง อำเภอเมืองนครศรีธรรมราช และบางส่วนในเขตอำเภอท่าศาลากับอำเภอสิชล ป่าชายเลนเป็นตัวกำหนดความอุดมสมบูรณ์ของทะเลได้ดีที่สุด เพราะพื้นที่ป่าชายเลนและพื้นที่ทะเลที่ต่อเนื่องกับป่าชายเลนจะเป็นพื้นที่อาศัยของสัตว์น้ำวัยอ่อน สัตว์น้ำวัยอ่อนจะเป็นแหล่งอาหาร ของสัตว์น้ำขนาดกลางและขนาดใหญ่ เป็นแหล่งชุมนุมของปลาใหญ่ แม้แต่โลมาก็ยังหากินในพื้นที่อ่าวท่าศาลา
(3) อ่าวท่าศาลาตั้งขนานไปกับเทือกเขานครศรีธรรมราช และเทือกเขานครศรีธรรมราชเองก็ขึ้นชื่อว่า เป็นพื้นที่ที่มีความหลากหลายทางชีวภาพมากที่สุดในประเทศไทย อีกทั้งตลอดแนวเทือกเขานครศรีธรรมราชคือเหมืองแร่หรือแหล่งแร่สารพัดชนิด และทุกครั้งที่มีฝนตกและสายฝนทำหน้าที่ชะล้างผืนดินในป่าเขาและเอาสิ่งเล็กสิ่งน้อยไหลลงสู่แม่น้ำและไหลต่อไปสู่ทะเล
สิ่งที่ไหลลงมาพร้อมกับสายน้ำคือ แพลงตอนพืช และธาตุอาหารต่าง ๆ ที่พร้อมจะหล่อเลี้ยงแพลงตอนสัตว์น้ำและสัตว์น้ำขนาดเล็กทั้งหลายในทะเล ภูเขาที่อุดมสมบูรณ์ทำให้ทะเลยิ่งมั่งคั่ง
(4) อ่าวท่าศาลามีสันดอนในทะเลจำนวนมาก สันดอนก็คือกองหินดินทรายและซากพืชซากสัตว์ที่กองทับสะสมสารพัดสิ่งเอาไว้ และที่มีมากที่สุดก็คืออาหารของสัตว์น้ำ สันดอนในอ่าวท่าศาลามีจำนวนมาก (เพราะมีจำนวนแม่น้ำหลายสายไหลลงทะเล) จึงเป็นแหล่งอาหารให้สัตว์น้ำได้จำนวนมากเช่นกัน เมื่อสัตว์เล็กเข้ามาทำมาหากิน สัตว์ใหญ่ก็ตามมากินสัตว์เล็ก ห่วงโซ่อาหารข้อสำคัญ ทุกครั้งหลังฤดูน้ำหลาก ปลาจะเข้ามาใกล้ชายฝั่งและชุกชุมเป็นพิเศษ ไม่มีอะไรมากไปกว่าน้ำหลากเอาอาหารมาสู่ทะเล
(5) อ่าวท่าศาลามีตะกอนเลนจำนวนมาก โดยเฉพาะพื้นที่อำเภอปากพนัง อำเภอเมืองนครศรีธรรมราชและบางส่วนของอำเภอท่าศาลา ส่งผลให้น้ำทะเลตื้นเหมาะสมสำหรับสัตว์น้ำผิวดินและที่อาศัยในโคลนตม ปากแม่น้ำจำนวนมากนำน้ำจืดลงสู่ทะเล จึงทำให้ความเค็มของน้ำทะเลเหมาะสมสำหรับสัตว์น้ำวัยอ่อน และสัตว์น้ำขนาดเล็กที่ชอบอาศัยตามป่าชายเลนและปากแม่น้ำ เช่นปูดำ กั้ง กุ้ง ปลากระบอก ปลากะพง ฯลฯ ที่ สัตว์น้ำเศรษฐกิจจำนวนมากเป็นสัตว์น้ำในพื้นที่น้ำตื้นและพื้นที่อ่าวที่เป็นทะเลโคลน เช่นหอยลาย หอยแครง ฯลฯ
(6) อ่าวท่าศาลามีกฎหมายคุ้มครอง องค์การบริหารส่วนตำบลท่าศาลาได้ออกข้อบัญญัติทางทะเล เพื่อคุมครองสัตว์น้ำและทรัพยากร ห้ามการทำประมงผิดกฎหมายและมีการตรวจการควบคุมดูแลไม่ให้มีการกระทำผิดกฎหมาย
แล้วเกิดอะไรขึ้น ? ทำไมทะเลอ่าวทองคำจึงไม่มีปลามากมายเหมือนก่อนเก่า
(1) อุตสาหกรรมประมงเป็นอุตสาหกรรมที่สร้างความมั่งคั่งให้เจ้าของธุรกิจ แต่เป้าหมายหลักไม่ใช่การจับปลาเพื่อส่งขายให้แม่บ้านทำกับข้าวเลี้ยงดูคนในครัวเรือน สัตว์น้ำกว่าครึ่งหนึ่งถูกจับเพื่อส่งขายไปให้โรงงานทำอาหารสัตว์ และปลาเป็ดเป็นอุตสาหกรรมอาหารสัตว์ที่ต่อเนื่องจากการจับปลาและสัตว์น้ำชนิดอื่น ๆ ด้วย โดยเฉพาะสัตว์น้ำวัยอ่อน
(2) เรือประมงผิดกฎหมาย เรืออวนลาก อวนรุน เป็นของนักการเมืองและนักธุรกิจที่เชื่อมโยงกับสายการเมืองท้องถิ่นและระดับชาติ เป็นที่รู้กันว่า กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ที่ดูแลกรมประมงมีพรรคการเมืองสีฟ้านั่งเก้าอี้รัฐมนตรี และเป็นที่รู้กันว่า นี่คือแหล่งทุน นี่คือฐานเสียงและนี่คือผลประโยชน์ร่วมของฝ่ายการเมืองและกลุ่มธุรกิจประมงพาณิชย์ที่เอื้อประโยชน์ให้กันมาหลายสิบปี แม้จะเปลี่ยนรัฐมนตรีแต่ก็มีการแลกเปลี่ยนทางการเมืองที่ทดแทนกันได้อยู่เสมอ อย่าพูดถึงข้อบัญญัติท้องถิ่นเลย มันก็แค่ตัวอักษรในกระดาษที่ฉีกขาดได้
(3) เรือคลาดหอยลาย และหอยแครง หอยทั้ง 2 ชนิดนี้อาศัยอยู่ในพื้นที่ตะกอนเลน โดยเฉพาะหอยลายที่อาศัยอยู่ในพื้นทะเลที่เป็นโคลนและฝังตัวลึกลงไปในโคลนเลนราว ๆ 30 เซนติเมตร การจับหอยลายจำเป็นต้องคราดลงไปลึกกว่าครึ่งเมตรและนั่นทำให้พื้นทะเลที่สะสมแก๊สเอาไว้ถูกทำลายและแก๊สจากซากพืชซากสัตว์ที่เน่าเปื่อยก็จะทำให้น้ำทะเลเน่าเสีย สัตว์น้ำไม่สามารถอาหารอยู่ได้
(4) การก่อสร้างเขื่อนกั้นแม่น้ำและคูคลองที่เชื่อมต่อกับทะเล แม่น้ำปากพนังถูกกั้นด้วยเขื่อน แบ่ง้ำออกเป็น 2 ฝั่ง คือน้ำจืดจากภูเขาและน้ำเค็มจากอ่าวปากพนัง น้ำจืดไม่สามารถไหลลงสู่ทะเลได้ น้ำเค็มไม่สามารถไหลขึ้นไปสู่พื้นที่ลุ่มน้ำได้ ความเค็มของน้ำทะเลเปลี่ยนจนกระทบต่อสัตว์น้ำ และอาหารของสัตว์น้ำที่ไหลลงมาตามกระแสน้ำไม่สามารถไหลลงสู่อ่าวได้ และไม่ใช่แค่แม่น้ำปากพนัง แต่คลองหลายสายถูกกั้นด้วยเขื่อน
(5) เครื่องมือทำลายล้าง ไม่ใช่แค่เรือประมงพาณิชย์ หรือเรืออวนลากอวนรุนเท่านั้นที่ทำลายทะเล เรือประมงขนาดเล็กก็มีส่วนมากในการทำลายทะเล นั่นเพราะเครื่องมือทำการประมงที่ถูกนำมาใช้จับสัตว์น้ำจำนวนมากเป็นเครื่องมือแบบทำลายล้าง ที่เรียกว่าทำลายล้างก็ไม่ได้มีอะไรซับซ้อน เครื่องมือนั้น ๆ จะจับสัตว์น้ำวัยอ่อนหรือสัตว์ขนาดเล็กได้
หลายอย่างไม่ได้ผิดกฎหมายและหลายเครื่องมือก็ผิดกฎหมายชัดเจน เช่น ไอ้โง่ หรือรถด่วน ที่ถูกไล่จับทำลายในทะเลสาบสงขลาจนไม่สามารถอยู่ได้และสุดท้ายก็มาเติบโตในอ่าวปากพนัง หรือเครื่องมือที่เลวร้ายมาก ๆและโบราณมาก ๆ เช่นยาเบื่อปลาก็ยังถูกใช้กันอย่างไม่เกรงอกเกรงใจฟ้าดิน ยาเบื่อปลาไม่เคยหายไปปากปากอ่าว นั่นเพราะส่วนมากจะพบการใช้บริเวณคลองที่เชื่อมต่อกับทะเล สัตว์น้ำวันอ่อนหรือพ่อแม่พันธุ์ที่เข้ามาวางไข่ถูกทำลายไปจนเกือบจะสูญพันธุ์
(6) ฟาร์มไก่และสารพัดฟาร์มปสุสัตว์ที่เลี้ยงสัตว์ด้วยอาหารสำเร็จรูปจากโรงงาน กินไก่ทอดทุกครั้งก็มีส่วนร่วมในการทำลายทะเลทุกครั้งไป แล้วมันเกี่ยวกันได้ยังไง มันไม่ได้มีอะไรซับซ้อน สัตว์น้ำกว่าครึ่งหนึ่งที่ถูกจับได้ทั้งประเทศ รวมทั้งจากอ่าวปากพนังถูกนำไปเป็นอาหารสัตว์ จึงเลี่ยงไม่ได้ที่เราจะมีส่วนในการทำลายทะเลในทุกครั้งที่กินไก่ทอดริมถนนหรือกินไก่ทอดในห้างสรรพสินค้า
(3)
ทะเลรอด เราเองก็อยู่รอด
หลายคนพยายามออกมาส่งสียงเรียกร้องการปกป้องทะเล แต่เสียงของนักอนุรักษ์หรือจะสู้เสียงของกลุ่มทุนที่อยู่เบื้องหลังเรือหาปลาในระบบอุตสาหกรรม ต้องยอมรับความจริงแต่ไม่ใช่เป็นการยอมพ่ายแพ้ เราจึงยังเห็นคนกลุ่มเล็ก ๆ ยังพยายามสื่อสารกับสังคมผ่านสื่อกระแสหลักบ้าง สื่อสังคมออนไลน์บ้าง ยังมีคนที่ไม่ยอมแพ้และปล่อยให้โชคชะตาทำหน้าที่แต่ฝ่ายเดียว
หรือคนกินปลาควรต้องเผชิญหน้ากับหายนะด้วยตัวเอง เมื่อไม่มีปลาในทะเลและเมื่อทะเลสิ้นใจ ตอนนั้นทุก ๆ คนคงจะสำนึกได้ว่า ทะเลสำคัญ อาหารสำคัญ และเราอยู่รอดไม่ได้หากไม่มีทะเล(ที่มีปลา)
- 1
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
