ว่าด้วยเรื่อง . . . พาราเซตามอล !
เอ๊ะ !? เคยได้ยินมาว่า พาราเซตามอล มีแบบที่ออกฤทธิ์ที่เร็ว และยาวนานถึง 8 ชั่วโมง ??
มีจริงเรอะ ?!!
ใช่หล๋อ ??
คืองี้ครับ .. วันนี้ผมจะมาเล่าสู่กันฟังเรื่องนี้เลยครับ
พาราเซตามอล หรืออีกชื่อก็คือ ACETAMINOPHEN (อะ-เซ-ตา-มิ-โน-เฟ่น) เราน่าจะคุ้นเคย หรือคุ้นหู สำหรับพาราที่ออกฤทธิ์ได้นาน 8 ชั่วโมง สงสัยกันไหมว่ามันทำยังไงถึงออกฤทธิ์ได้นาน แล้วจริงๆมันออกฤทธิ์ได้เร็วด้วยไหม
เรามาดูกันว่าจริงๆแล้วเค้าออกฤทธิ์ยังไงกันแน่ แล้วทำไมถึงออกฤทธิ์ได้เร็วและนาน?
(เพราะปกติ ยาพาราเซตามอลขนาดปกติ ยังต้องกินซ้ำ 4-6 ชั่วโมงเลย ในกรณีที่ยังมีอาการไข้หรือปวดอยู่นะครับ)
อ้างจากงานวิจัยที่น่าเชื่อถือระดับหนึ่งเลยครับ เมื่อปี ค.ศ.1996 จาก Academic Emergency MEDICINE ระบุการทำการศึกษาในเชิงเภสัชจลนศาสตร์ (เกี่ยวกับการมีอยู่ของยาในกระแสเลือดเมื่อกินเข้าไป) พบว่า มีการ เรียกยา พาราเซตามอล ไว้ 2 แบบที่แตกต่างกัน นั่นคือ
1. IR ย่อมาจาก Immediate-release แปลว่า ออกฤทธิ์ปลดปล่อยทันที
2. ER ย่อมาจาก Extended relief แปลว่า ออกฤทธิ์ยาวนาน
สรุปจากงานวิจัยที่ทำให้กลุ่มคนอาสาสมัครจำนวน 14 คน โดยได้รับขนาดยาผ่านทางการกิน 75mg/kg โดยแบ่งจำนวนผู้วิจัยเป็น 2 กลุ่ม เพื่อได้รับยาที่แตกต่างกัน ศึกษาผลลัพธ์คือระดับยาในเลือด โดยผ่านการวัดผลที่ 0.5,1,2,3,4,6,7,8,12 และ 16 ชั่วโมง หลังกินยา
โดยสนใจค่าอยู่ทั้งหมด 3 ค่า
คือ 1. Tmax (ระยะเวลาที่มีความเข้มข้นของยาในกระแสเลือดสูงที่สุด และ Tmax จะเกิดขึ้นเมื่ออัตราการดูดซึมเท่ากับอัตราการกำจัดยาออก)
2. Cmax (จุดที่ยามีความเข้มข้นสูงสุดในกระแสเลือด)
3. AUC (ค่าพื้นที่ใต้กราฟ ของความเข้มข้นของยากับเวลา)
และ 4. T1/2 คือค่าครึ่งชีวิตของยา
ซึ่งข้อมูลจากงานวิจัย พบว่า ยาพาราเซตามอล แบบ ออกฤทธิ์ยาวนาน 8 ชั่วโมง จะมีขนาดยา 650 มิลลิกรัม และมีการผลิตยา ด้วยเทคโนโลยี ทำเป็น 2 ชั้น แต่ละชั้นจะมีตัวยาสำคัญออกฤทธิ์อยู่ 325 มิลลิกรัม ซึ่งเมื่อรับประทานเข้าไปแล้ว จะมีการแตกตัวทีละชั้น
โดยชั้นแรกที่แตกตัวออกมา ทำให้ได้ยาเลยทันที 325 มิลลิกรัม (กิน 2เม็ดเท่ากับได้ตัวยารวม 650 มิลลิกรัม) เลยช่วยลดอาการปวด หรือแก้ไข้ได้เลยทันที ส่วนตัวยาชั้นที่ 2 จะค่อยๆปลดปล่อยตัวยาออกมาโดยออกฤทธิ์ได้นาน 8 ชั่วโมง จึงทำให้มีระยะ ค่าครึ่งชีวิต ของ 650 มิลลิกรัม ยาวนานกว่า แบบ ตัวยา 325 มิลลิกรัม ทำให้ลดการกินยาบ่อยๆ เพราะ การกินยา 1 ครั้งของขนาดยา 650 มิลลิกรัม จะอยู่นานได้ถึง 8 ชั่วโมง และ เมื่ออาการหายไปแล้วก็สามารถหยุดยาได้เลยทันที จึงทำให้ค่อนข้างปลอดภัยและลดจากอันตรายจากการใช้ยาเกินขนาด
ถ้าเรากินตามที่แนะนำ ก็จะที่ปลอดภัย และดีต่อร่างกาย โดยเฉพาะกับ . . . *ตับ !
เนื่องจากยาพาราเซตามอล จะถูกกำจัดออกที่ตับเป็นหลัก
ตับเราต้องถนอมไว้ใช้นานๆนะครับ .. ตับคนเรามีหน้าที่เยอะมาก เช่น
- กำจัดของเสีย,สารพิษ หรือแม้กระทั่งเชื้อโรค
- สร้างองค์ประกอบของการย่อยในกระเพาะอาหาร
- ช่วยซ่อมแซมส่วนที่สึกหรอ
- ช่วยดูแลสมดุลของร่างกาย
ฉะนั้น ถ้าหากเรากินยานี้บ่อยๆ นานๆ ก็อาจจะส่งผลต่อการที่จะทำให้ตับทำงานได้นะครับ
. . .
โดยปกติแล้ว ในขนาดยา พาราเซตามอล ปกติ (500 มิลลิกรัม ต่อ 1 เม็ด) จะมีกลไก การกำจัดยาออก 2 ทางหลักๆ คือ ทาง ไต ออกมาในรูป น้ำปัสสาวะ,เหงื่อ (~2%) และ ทางตับ ประมาณ 98% . . . ขนาดยาต่อการกิน 1 ครั้ง ที่จะกินเพื่อลดไข้ และ แก้ปวด หลังงจากเว้นไป 4-6 ชั่วโมง หากอาการยังไม่ทุเลา ก็สามารถทานได้อีกรอบครับ.
หรือหากปริมาณการกินที่แนะนำตาม ศูนย์วิชาการเฝ้าระวังและพัฒนาระบบยา (กพย.) จำง่ายๆ แบบนี้ก็ได้นะครับ
นน. < 50 กิน 1 เม็ด
นน. 50-75 กิน 1 เม็ด ครึ่ง
นน. > 75 กิน 2 เม็ด
*แต่ถ้าเป็น case เด็ก ต้องคำนวณ เป๊ะๆ นะครับ เพราะ ยาน้ำเด็ก มีขนาดความแรงที่แตกต่างกัน
แต่ในกรณีของยาพาราเซตามอล ขนาด 650 มิลลิกรัมนี้นะครับจะมีคำแนะนำว่า ... ยานี้อยู่ในรูปแบบเฉพาะที่ปลดปล่อยตัวยาออกมาอย่างช้าๆ และออกแบบมาเพื่อ ใชคั้งละ 2 เม็ดเท่านั้น จึงต้องใช้ยาตามขนาดและระยะเวลาอย่างเคร่งครัด ดังนี้
ขนาดยา . . ผู้ใหญ่อายุตั้งแต่ 18 ปีขึ้นไปที่มีน้ำหนักตัวตั้งแต่ 44 กิโลกรัมขึ้นไป รับประทานครั้งละ 2 เม็ด แต่ละครั้งห่างกันอย่างน้อย 8 ชั่วโมง เฉพาะเวลาปวดหรือมีไข้
* สำคัญอีกอย่าง ! คือให้กลืนยาทั้งเม็ด ห้ามหัก เคี้ยว บด แบ่งเม็ดยาหรือละลายน้ำเพราะจะทำให้ได้รับยาไม่เหมาะสม ผิดขนาด
ข้อควรระวังของยาพาราเซตามอลทุกตัวนะครับ !
1. สำหรับถ้าเป็นยาพาราเซตามอลขนาด 500 มิลลิกรัม ใน 1 วันไม่ควรรับประทานเกิน 8 เม็ด หรือพาราเซตามอลทุกตัวไม่ควรเกิน 4,000 mg *เพื่อความปลอดภัยนะครับ จริงๆ ในตำรับ ระบุ ไม่เกิน 7,500 mg แต่ในทางปฏิบัติ เราจะควบคุมไม่เกิน 8 เม็ด ! |
2. ถ้ากินยาไปแล้ว 2-3 วัน แล้วไข้ไม่ลดลง หรือ อาการปวดไม่ดีขึ้นภายใน 5 วัน . . . ผมแนะนำให้หยุดยา แล้วไปพบแพทย์ นะครับ เพื่อตรวจให้ละเอียดครับ
3, อาการข้างเคียง หากพบว่าใช้ยาเกินขนาด มีดังนี้ครับ คลื่นไส้/อาเจียน/เหงื่อออก/เบื่ออาหาร จะเกิดขึ้นภายใน 24 ชั่วโมง หลังจากกินยาเกินขนาด จะเกิดขึ้นช้าหรือเร็ว ขึ้นกับ ขนาดที่กินเกินไปครับ .... ยิ่งกินเยอะเกินไป ยิ่งทำให้เกิดอาการเร็วครับ และ อาจจะส่งผลเสียต่อการทำงานของตับในระยะยาวได้ครับ !
4. คนที่มีปัญหาเรื่องโรคตับ หรือ พวกที่กินเหล้าเป็นประจำ อย่ากินพาราฯ สุ่มสี่สุ่มห้านะครับ ***อันตรายมากครับ*** เพราะยาต้องกำจัดออกผ่านกระบวนการทางตับเป็นหลัก ถ้าตับไม่แข็งแรง ยาอาจจะตกค้าง จนเกิดพิษได้ครับ
5. คนที่มีปัญหาแพ้ยานี้อย่างรุนแรง (พาราเซตาม่อน) อย่ากินนะครับ . . .ไปร้านยาปรึกษาเภสัชกรครับ ว่าจะทำอย่างได้บ้าง เพื่อจะลดไข้ แก้ปวดเบื้องต้นไปก่อน
จะกินยาอะไร โดยเฉพาะ พาราเซตามอล
อย่าลืมนะครับ .... ปรึกษาเภสัชกรร้านยาใกล้บ้านนะครับผม
ด้วยความห่วงใยจาก . . . หมอยาแมวดำครับผม
#paracetamol #พาราเซตามอล #ลดไข้ #แก้ปวด #พารา8ชม
ข้อมูลบางส่วนผมอ้างอิงมาจาก .. . . .
1. ศูนย์วิชาการเฝ้าระวังและพัฒนาระบบยา (กพย.) คณะเภสัชศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
2. Daniel R., James B., Martin J. A Pharmacokinetic Comparison of Acetaminophen Product. ACADEMIC EMERGENCY MEDICINE. AUG 1996. VOL3/NO8. Available form : https://bit.ly/3dyGSJ0
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
