7 ก.ย. 2022 เวลา 14:36 • ประวัติศาสตร์
#ความพยายามครั้งใหม่
___แม้สมเด็จพระมหาสมณเจ้าฯ จะทรงล้มเหลวในการรวมนิกายสงฆ์โดยการให้ห่มแหวก พระองค์ก็ไม่ได้ละความพยายาม ทรงทดลองให้พระมหานิกายผู้ใหญ่ที่ตามเสด็จไปประพาสหัวเมืองฝ่ายเหนือเข้าร่วมสังฆกรรมกับพระสงฆ์ธรรมยุติ ณ วัดนิเวศน์ธรรมประวัติ ดังพระดำรัสของสมเด็จฯกรมพระยาดำรงราชานุภาพตรัสเล่าแก่ พระองค์เจ้าธานีนิวัติฯ ว่า
___"ทรงลองอีกเรื่องหนึ่งในครั้งนั้นบางทีเธอยังจะไม่ทราบ เวลานั้นฉันแรกออกจากเสนาบดีกระทรวงมหาดไทยไปรักษาตัวอยู่ที่บ้านแป้ง สมเด็จพระมหาสมณเจ้าฯ กับสาวกของท่านไปประพาสหัวเมืองข้างเหนือกลับมาแวะวัดนิเวศน์ฯ ฉันไปเข้าเฝ้า ตรัสกระซิบบอก ไปคราวนี้ได้ให้พระพิมลธรรม(เฮง) กับพระโพธิวงศาจารย์(นวม)เข้าร่วมสังฆกรรมแล้ว ฉันออกจากเฝ้า ไปพบพระญาณวราภณ์ ฉันกระซิบถามว่า ...ทำอุโบสถกับพระมหานิกายเป็นอย่างไร... ท่านไม่ตอบเป็นแต่ยิ้ม แสดงกิริยาให้เข้าใจให้ทำก็ต้องทำ"
สมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงวชิรญาณวงศ์ พระนามเดิม หม่อมราชวงศ์ชื่น ราชสกุลนพวงศ์ เป็นสมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก พระองค์ที่ ๑๓ แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ สถิต ณ วัดบวรนิเวศราชวรวิหาร
สมเด็จพระพุฒาจารย์ นามเดิม นวม ฉายา พุทฺธสโร  เจ้าอาวาสวัดอนงคารามวรวิหารจาก https://www.khaosod.co.th/newspaper-column/amulets/news_1859556
สมเด็จพระวันรัต นามเดิม เฮง ฉายา เขมจารี เจ้าอาวาสวัดมหาธาตุยุวราชรังสฤษฎิ์ราชวรมหาวิหาร ภาพจาก https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%AA%E0%B8%A1%E0%B9%80%E0%B8%94%E0%B9%87%E0%B8%88%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%99%E0%B8%A3%E0%B8%B1%E0%B8%95_(%E0%B9%80%E0%B8%AE%E0%B8%87_%E0%B9%80%E0%B8%82%E0%B8%A1%E0%B8%88%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%B5)
___อย่างไรก็ตามสังฆกรรมครั้งนั้นก็ไม่ประสบผลเป็นที่พอพระทัย ดังที่มีปรารภต่อพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าฯว่า ...การที่จะคุมธรรมยุติกนิกายและมหานิกายให้กลมเกลียวนั้นได้แต่เพียงเคอตเตอสิ จะถูกอัธยาศัยกันเห็นไม่ได้ ตามธรรมดาโทษของการถือศาสนาอันปรารภคำสอนศาสนา เป็นเหตุต่างมีความเห็นแตกต่ากัน หนักบ้าง เบาบ้าง เห็นว่าเพียงอย่างพระสงฆ์สองฝ่ายก็เป็นเบาอยู่แล้ว...
อ้างอิง : หจช.,ร.๕,ศ.๘/๑ "เรื่องสมเด็จกรมวชิรญาณวโรรส"ลายพระหัต์ถวายพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าฯ.
หจช.,สบ.๒.๕๓/๗๓,สำเนาหนังสือของสมเด็จฯกรมพระยาดำรงราชานุภาพทูลพระองค์เจ้าธานีนิวัติ กรมหมื่นพิทยลาภพฤฒิยากร,(๓ สิงหาคม ๒๔๘๐).
โฆษณา