2 ต.ค. 2022 เวลา 07:12 • ปรัชญา
ที่ได้สดับมา... สัตว์ (เทวดา, มนุษย์, เปรต, เดรัจฉาน, สัตว์นรก... ผู้มีอวิชชาเป็นเครื่องกั้น ตัณหาเป็นเครื่องผูก ทรงตรัสเรียกโดยรวมว่าสัตว์, สัตตา, สัตตานัง ทั้งหมด) คือผู้เวียนว่ายในสังสารวัฏนี้ บางคราแล่นจากโลกนี้สู่โลกอื่น บางคราแล่นจากโลกอื่นสู่โลกนี้...
โลกนี้, โลกอื่นที่ทรงตรัสแบบกว้างๆคือภพ (สถานที่เกิด) ซึ่งส่วนใหญ่จะทราบแค่ว่ามีการเกิด-ตาย (ทางกายภาพ) แต่ธรรมที่ทรงตรัสนั้นลงรายละเอียดไปที่ "การเกิด-ดับ" ของทุกสรรพสิ่ง คำถามข้อ 1. ตามที่ได้สดับคือ เมื่อสัตว์นั้นกายแตกทำลาย, ชีวิตแตกทำลาย... ย่อมแสวงหาที่เกิดใหม่ต่อไป... ตราบที่สัตว์นั้นยังไม่รู้ "อริยสัจ"...
แต่การเวียนว่ายของสัตว์ที่ยังไม่รู้อริยสัจนั้น... ไม่ได้เวียนว่ายอยู่แค่สวรรค์หรือนรกเท่านั้น... นั่นคือเหตุผลสำคัญที่ทรงตรัสว่าทำไมถึงต้องรู้อริยสัจของพระองค์... พระสูตรหนึ่งทรงตรัสเปรียบการเวียนว่ายของสัตว์ทั้งหลายในสังสารวัฏอันยืดยาวนานนี้ดังการซัดท่อนไม้ขึ้นไปในอากาศ... บางคราตกเอาด้านบนลง บางคราตกเอาด้านปลายลง บางคราตกเอาท่ามกลางลง... เอาแน่นอนใดๆไม่ได้ (เรื่องการเกิด-ตาย ยังมีตรัสรายละเอียดอีกหลายพระสูตรเชื่อมโยงเหตุผลกันอยู่ ไม่ขอลงรายละเอียดเพราะยาวมาก)
ดังนั้นตามข้อ 1. ที่ถาม ตอบแบบคร่าวๆคือเมื่อมีการเกิดย่อมมีการตาย และเมื่อตายแล้ว ย่อมยังต้องเวียนเกิดเวียนตายต่อไป แต่ "การเกิดใหม่" นั้นไม่ได้ทรงตรัสว่าสัตว์นั้นจะได้ไปเกิดแค่ในสวรรค์หรือนรกแค่นั้น มีพระสูตรที่ปริพาชกลัทธิอื่นมาถามพระองค์ว่า เค้าเห็นคนที่ผิดศีล 5 แต่ไปเกิดในสวรรค์ และคนที่รักษาศีล 5 บริบูรณ์ไปเกิดในนรกเพราะอะไร? แล้วต่อมาทรงตรัสจำแนกให้พระอานนท์ฟังประเด็นนี้โดยละเอียดภายหลัง ลองหาสดับดูแล้วกันครับ
คำถามข้อ 2. มีพระสูตรที่ทรงตรัสบอกเหตุปัจจัยที่เทวดาเมื่อใกล้จะตายแล้วจะมีอาการอย่างไร เพื่อนเทวดาทั้งหลายเมื่อทราบแล้วจะมาอวยพรเทวดานั้นข้อหนึ่งว่า... "ขอให้ได้ลาภ" แล้วทรงตรัสอธิบายถึงลาภนั้นว่าคือ "การได้เกิดเป็นมนุษย์"... อีกพระสูตรที่ทรงตรัสเล่าถึง "ราชาแห่งเทวดา" ประนมมือไหว้ทั่วทุกทิศ แล้วตรัสอธิบายขยายความว่าหนึ่งในบุคคลที่ราชาเทวดานั้นไหว้คือ "มนุษย์ผู้มีศีล", "มนุษย์ผู้เลี้ยงดูมารดา, บิดา, บุตร, ภรรยา โดยชอบธรรม", "สมณะผู้ประพฤติตนซื่อตรงคงที่" ฯลฯ
ก็คงตอบได้ด้านหนึ่งคือความไม่รู้ตามข้อ 1. และความเชื่อตามๆกันมาว่าทำบุญทำกุศลเช่นนั้นเช่นนี้ก็จะได้เกิดบนสวรรค์แล้ว และไม่ทราบเหตุผลที่แท้จริงว่าทำไมสัตว์จึงควรต้องรู้อริยสัจ ที่ทรงตรัสว่าสำคัญมากๆยิ่งไปกว่าการดับไฟที่กำลังลุกไหม้บนศีรษะ เพราะการก้าวข้ามพ้นปุถุชนภูมิได้ คือการปิดประตูการก้าวล่วงไปสู่อบายภูมิ (นรก, เดรัจฉาน, เปรตวิสัย) ทั้งปวงได้
ปล. มีพระสูตรที่ทรงตรัสเปรียบมนุษย์เมื่อตายแล้วจะได้กลับมาเกิดเป็นมนุษย์อีก หรือไปเกิดเป็นเทวดา และตรัสเปรียบเทวดาเมื่อตายแล้วจะได้กลับมาเกิดเป็นเทวดาอีก หรือไปเกิดเป็นมนุษย์นั้น... โดยเปรียบ "เศษดินที่ปลายเล็บ" ของพระองค์ที่ทรงเขี่ยขึ้นมาแล้วไต่ถามเหล่าสาวกว่า "เศษดินที่ปลายเล็บพระองค์เทียบกับผืนดืนทั้งมหาปฐพีนี้ อย่างไหนมากกว่ากัน?"
โฆษณา