18 ต.ค. 2022 เวลา 05:42 • ปรัชญา
• คำถามเป็นปลายเปิด ผมขอตอบเป็นลักษณะของ Buddhist Studies ซึ่งเป็นเชิงปรัชญาไม่ได้เป็นเชิงศาสนาบริสุทธิ์ เพราะหลายท่านได้ตอบกันไปค่อนข้างสมบูรณ์ในส่วนนั้นแล้ว
3
• พระพุทธศาสนามี gods แต่ gods ในพระพุทธศาสนาไม่ได้มีบทบาทเป็นผู้สร้างเมื่อไปเทียบกับศาสนาเทวนิยมอื่น ๆ (ข้อสังเกต: ผมจะใช้ g ตัวพิมพ์เล็กและเป็นพหูพจน์) ไม่ต้องแสดงความเคารพใดเป็นพิเศษ เพราะนั่นไม่ใช่ที่พึ่งที่ระลึกเพื่อการหลุดพ้น
3
• พุทธศาสนาเถรวาท: gods ที่กล่าวถึงบ่อย ๆ ก็คือ สัตวโลกชนิดหนึ่ง เป็นสัตว์ที่ยังไม่บรรลุเป็นพระอรหันต์ เทียบเท่าเป็น divine beings หรือ devas (เทพ: เทวดา) รวมถึง พรหม และ อรูปพรหม เท่านั้น
3
รูปภาพจาก Wikipedia: Deva/ Divine being/god
- ส่วนตัวจะทับศัพท์ภาษา ปาลี-สันสกฤต ไปเลยกันความสับสน เพราะพุทธศาสนาเป็นอเทวนิยม
2
• พุทธศาสนามหายาน: จุดมุ่งหมายสูงสุดไม่ใช่การนำตนเองเข้าสู่นิพพาน แต่เป็นการนำสรรพสัตว์ทุกดวงจิตเข้าสู่นิพพานทั้งหมดก่อนตนเอง
2
• ทฤษฎีตรีกาย (Trikaya Theory): พระกายทั้งสามของพระพุทธเจ้า อันได้แก่ นิรมาณกาย (กายเนื้อคนเรา) ธรรมกาย (กายตรัสรู้ธรรม) ***สัมโภคกาย (กายทิพยภาวะ)
2
รูปภาพจาก Wikipedia: ตรีกายของพระพุทธเจ้า
• กายทิพยภาวะอยู่ในดินแดนอันสุขารมณ์ที่เรียกว่าพุทธเกษตร ดินแดนสำหรับผู้ที่ยังไม่อยากจะบรรลุพระนิพพาน
2
พระพุทธเจ้าและเหล่าพระโพธิสัตว์ในพุทธเกษตร (Pure Land)
• เมื่อศึกษาดูพบว่าก็คล้าย ๆ กับ gods แต่ไม่ใช่ เทวดา พรหม อรูปพรหม อีกอย่างพุทธศาสนาก็เป็นอเทวนิยม จึงใช้คำว่า "พระโพธิสัตว์" ผู้มี "สัมโภคกาย" แทนที่ (แตกต่างจากเถรวาท)
2
• พุทธศาสนาวัชรยาน: หัวใจสูงสุดคือการตรัสรู้โดยเฉียบพลัน ประดุจสายฟ้า ทุกคนสามารถเข้าถึงพุทธภาวะได้ในชาติปัจจุบันนี้
2
• ยกตัวอย่าง: Tara (พระพุทธเจ้าฝ่ายหญิง เป็น Consort กับพระพุทธเจ้าฝ่ายชาย) ดูคล้ายเป็น gods แต่จัดเป็นธรรมกายของพระพุทธเจ้าเลย
2
รูปจาก Wikipedia: Green Tara หรือ Buddhist goddess หรือ พระพุทธเจ้าฝ่ายหญิง
• ยิดัม: เทพผู้พิทักษ์ที่เราเห็นพระพุทธรูปอุ้มสตรีในทิเบตหรือในภูฏาน ยิดัมนี้เป็นธยานิโพธิสัตว์อวตารมาเพื่อปราบปีศาจร้าย หรือเป็นปีศาจร้ายที่เลื่อมใสพุทธศาสนาแล้วเลื่อนสถานะเป็นยิดัม
2
ยิดัม (Yidam): พระโพธิสัตว์
• ส่วนพุทธศาสนาวัชรยานนั้นมี gods มากมาย ไม่สามารถบรรยายทั้งหมดให้จบได้ขณะนี้ แต่ทั้งหมดทั้งมวลก็ไม่ใช่ Creator God เหมือนกับศาสนาอื่น ๆ อย่างแน่นอน
2
***สรุป พุทธศาสนาทุกนิกายมี gods แต่ไม่ใช่ God หรือ Creator God มีทฤษฎีตรีกายมารองรับเสมอว่าเป็น "ธรรมกาย" ของพระพุทธเจ้า; หรือ "สัมโภคกาย" ของพระโพธิสัตว์ และยังคงยืนยันว่าพุทธศาสนาเป็นอเทวนิยมอยู่ครับ
3
***หมายเหตุ: พุทธศาสนาบริสุทธิ์เชื่อและถามในแนวทาง Positive เท่านั้น; พุทธศาสนาเชิงปรัชญาสามารถตั้งคำถามเชิงวิพากษ์ได้
3
- เรื่องไหนยากจะเชื่อได้ ก็จัดไปเข้าหมวดหมู่ Buddhist Mythology แค่นั้นเอง แล้วเราจะสนุกมีความสุขกับการศึกษาพุทธศาสนาครับ
2
โฆษณา