☘️สํานวนไทย ที่เคยได้ยินไม่บ่อยนัก
☘️เป็นที่ทราบกันดีอยู่แล้วว่า ภาษาพูดหรือภาษาเขียนของชนแต่ละชาติ ย่อมมีการใช้ภาษา สำนวนโวหารในการพูดและการเขียนอยู่ไม่มากก็น้อย ทั้งนี้ก็เพื่อให้มีความหมายชัดเจนหรือขยายความออกไป หรือเพื่อให้เกิดความไพเราะขึ้น เป็นภาษาที่เราเรียกว่า "เล่นลิ้น" หรือพูด "สำบัดสำนวน" ซึ่งบางประโยค พูดอย่างหนึ่งแต่มีความหมายอีกอย่างหนึ่ง ไม่ตรงตัวทีเดียวนัก แต่เป็นถ้อยคำในเชิงเปรียบเทียบ เปรียบเปรย หรือประชดประชันไปในที เป็นการทำให้มีความหมายลึกซึ้งยิ่งขึ้นไปกว่าถ้อยคำธรรมดาที่เราใช้พูดกัน
☘️กล่าวได้ว่า ภาษาพูดในเชิง "สำนวนไทย" หรือ สำบัดสํานวน" ของไทยเรานี้ มีมาแต่ครั้งสมัยโบราณกาลแล้ว อันเป็นเครื่องแสดงให้เห็นว่า การใช้ภาษาพูดหรือภาษาเขียนของไทยเรานั้นไม่ได้ด้อยไปกว่าชนชาติอื่นๆ ถึงแม้ว่าจะมีสำนวนเก่าๆ หรือที่เกิดขึ้นใหม่ในชั่วระยะเวลาหนึ่ง จะมีอันต้องสูญสลายลงไปบ้างก็ตาม ก็ยังไม่สูญสิ้นไปเสียทีเดียวน้ก คงมีเหลือไว้บ้างประปราย หรือในบางแห่ง บางสถานที่ ก็ยังมีผู้นิยมใช้อยู่
☘️มาดูสํานวนไทย ที่มีการใช้ไม่บ่อยนักกันค่ะ
🏵️ กินน้ำเห็นปลิง
แปลว่า สิ่งใดที่เราต้องการ ถ้าสิ่งนั้นมีสิ่งที่น่ารังเกียจ หรือไม่บริสุทธิ์ ก็ทำให้ตะขิดตะขวงใจไม่อยากได้ เปรียบดังว่า เวลากินน้ำมองเห็นปลิงเข้าก็รู้สึกรังเกียจไม่อยากกิน สำนวนนี้ไม่สู้จะมีใครนำมาใช้นัก แต่เมื่อไม่นานมานี้มีนักเขียนเอามาตั้งเป็นชื่อหนังสือเล่มหนึ่ง
🏵️ เกลียดขี้ขี้ตาม เกลียดความความถึง
สำนวนนี้ ไม่ทราบที่มาหรือมูลเหตุของสำนวนแน่ชัด แต่ก็เป็นที่รู้ความหมายกันทั่วไปว่า หมายถึงการที่คนเราเกลียดสิ่งใดแล้วมักจะได้สิ่งนั้น เปรียบได้กับชายที่เกลียดผู้หญิงขี้บ่นจู้จี้ แต่ลงท้ายกลับไปได้ภรรยาขี้บ่นจู้จี้เข้าจนได้
🏵️ ไก่กินข้าวเปลือก
สำนวนคำพังเพยประโยคนี้ ถ้าพูดให้เต็มความก็ต้องว่า "ตราบใดที่ไก่ยังกินข้าวเปลือกอยู่ ตราบนั้นคนเราก็ยังอดกินสินบนไม่ได้" เข้าใจว่า คำพังเพยนี้เป็นของจีน จีนนำมาใช้ก่อน แล้วไทยเราก็เอามาแปลเป็นภาษาไทย ใช้กันอยู่มากในสมัยก่อนๆ
🏵️ ขี่ช้างอย่าวางขอ
เป็นสำนวนเปรียบเทียบเตือนใจว่า การที่มีลูกน้อง หรือมีผู้น้อยที่อยู่ในความปกครองหรือใต้บังคับบัญชาของเรา ก็อย่าประมาทละเลยเสีย ต้องหมั่นกวดขันกำชับ เปรียบได้กับคนที่ขี่ช้างต้องคอยถือขอสับช้างบังคับช้างไว้อยู่ตลอดเวลา ถ้าวางขอหรือไม่ใช้ขอคอยสับไว้ ช้างก็อาจพาลเกเรไม่ทำงานได้
🏵️ ฆ่าควายอย่าเสียดายพริก
สำนวนนี้หมายถึงว่า
การที่จะทำงานใหญ่ๆ เพื่อประโยชน์ที่จะได้รับผลตอบแทนมากๆ แล้ว ก็อย่าเสียดายเงินทองหรือค่าใช้จ่ายที่จำเป็นต้องเสีย เปรียบเหมือนฆ่าควายทั้งตัว เพื่อจะปรุงอาหารมากๆ ก็อย่าเสียดายพริกที่จะต้องใช้แกงหรือผัด มิฉะนั้นอาหารจะเสียรส เพราะเนื้อควายกับพริกแกงไม่ได้สัดส่วนกัน
🏵️ จอดเรือไม่ดูท่า ขี่ม้าไม่ดูทาง
หมายถึง การทำอะไรไม่พิจารณาให้รอบคอบเสียก่อน ซึ่งอาจจะเกิดการผิดพลาดหรือเสียหายได้ เปรียบได้กับการจอดเรือหรือขี่ม้า ถ้าไม่ตรวจดูท่าจอดให้ดี หรือไม่ดูหนทางที่จะขี่ม้าไปว่าจะเหมาะหรือไม่ ผลเสียหายก็ย่อมเกิดขึ้นได้ สำนวนนี้บางทีก็พูดว่า "จอดเรือให้ดูฝั่ง จะนั่งให้ดูพื้น" ซึ่งมีความหมายในทางตักเตือนไว้ก่อน
🏵️ ได้แกง เทน้ำพริก
เป็นสำนวนที่มีความหมายอธิบายง่ายๆ เปรียบเทียบว่า ได้ใหม่ลืมเก่านั่นเอง มักจะใช้เป็นสำนวนเปรียบเปรย
🏵️ ต้นไม้ตายเพราะลูก
สำนวนนี้เปรียบได้กับพ่อแม่ที่ต้องเสียสละเพราะรักลูกมาก หรือต้นไม้บางชนิด เมื่อมีลูกหรือมีดอกผลก็โดนโค่นเอาดอกผล เช่น ลูกลาน
🏵️ เป็นขี้ข้า อย่าให้ผ้าเหม็นสาบ
สำนวนนี้เป็นสุภาษิตเก่าแก่ ที่สอนให้คนเราประพฤติแต่ในทางที่ดี ไม่เสื่อมเสียแม้จะมีฐานะยากจน เป็นคนใช้หรือลูกจ้างเขาก็ตาม ก็ต้องรักษาความดี ความซื่อสัตย์สุจริต รวมทั้งความสะอาดกายด้วย
🏵️ ถ่อไม่ถึงน้ำ น้ำไม่ถึงถ่อ
เป็นสำนวนหมายถึงการพูดหรือการกระทำ ที่ไม่ปฏิบัติให้ถึงแก่นสาระสำคัญของเรื่อง หรือการทำครึ่งๆ กลางๆ หรือขาดตกบกพร่อง เช่น ขาดเงิน ขาดการสนับสนุน ขาดประสบการณ์ เปรียบกับการถ่อเรือหรือถ่อแพ โดยไม้ถ่อสั้นไปย่อมใช้งานไม่ได้
🏵️ นกยูงมีแววที่หาง
เป็นสำนวนที่หมายถึง คนที่มีฐานะดี หรือสกุลรุนชาติดี ย่อมมีอะไรในตัวเป็นเครื่องสังเกตให้เห็นอยู่บ้าง เช่น กิริยามารยาทหรือการพูดจา คล้ายๆ กับสำนวนที่ว่า สำเนียงส่อภาษา กิริยาส่อสกุล
🏵️ นับสิบไม่ถ้วน
เป็นสำนวนที่หมายถึง การขาดความรู้ความสามารถ หรือตกอยู่ในลักษณะของคนที่เลอะเลือน ขี้หลงขี้ลืมง่าย ทำอะไรไม่ถูก เปรียบได้กับแม้จะนับ 1-10 ก็ยังนับไม่ถูกหรือนับไม่เป็น
🏵️ นิ้วด้วนได้แหวน
เป็นสำนวนที่คล้ายกับตาบอดได้แว่น หัวล้านได้หวี ไก่ได้พลอย หมายถึงการได้อะไรในสิ่งที่ไม่เป็นประโยชน์แก่ตน หรือตนไม่มีโอกาสที่จะได้ใช้
🏵️ บุญมาปัญญาก็ช่วย ที่ป่วยก็หาย ที่หน่ายก็รัก
สำนวนนี้เป็นสุภาษิตคำพังเพยของท่านเจ้าพระยามหินทรศักดิ์ดำรงค์ มีความหมายอธิบายอยู่ในตัวประโยคแล้ว และมีสำนวนต่อท้ายในลักษณะตรงข้ามอีกด้วย บุญไม่มาปัญญาไม่ช่วย ที่ป่วยก็หนัก ที่รักก็หน่าย
☘️แค่นี้พอหอมปากหอมคอก่อนนะคะ มากไปจะเบื่อกันซะก่อน
☘️ขอบคุณหนังสือสำนวนไทย สุภาษิต คำพังเพยค่ะ
💞ขอขอบคุณเพื่อนทุกคนที่เข้ามาติดตามนะคะ 👍ทั้งที่กดไลค์ 👍กดแชร์ และ comment 👍แลกเปลี่ยนความคิดเห็นกันค่ะ💞
🎈by:...ธรรมะ..ดา🎈
- 14
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
