🔰เจ็บคอ ตอน 1
1️⃣สาเหตุจากอะไรบ้าง
🔴เชื้อไวรัส
หวัด
ไข้หวัดใหญ่
โรคติดต่อจากการจูบ ซึ่งเกิดจากการติดเชื้อไวรัสเอ็บสไตบาร์ (Infectious Mononucleosis)
โรคหัด (Measles)
อีสุกอีใส (Chickenpox)
โรคครูป (Croup) หรือภาวะกล่องเสียงและหลอดลมอักเสบ จากการติดเชื้อไวรัสบริเวณทางเดินหายใจส่วนบนที่พบมากในเด็ก
โรคโควิด-19
🔴โรคภูมิแพ้
สารก่อภูมิแพ้ หรือสิ่งระคายเคืองต่างๆ จะกระตุ้นต่อมสร้างน้ำมูกในจมูก ซึ่งอาจไหลออกมาทางจมูกส่วนหน้า หรือไหลลงคอ (postnasal drip) ซึ่งน้ำมูกที่ไหลลงคอ ก็จะกลายเป็นสเลด หรือเสมหะในคอ ทำให้เกิดอาการระคายคอ เจ็บคอ บางคนไอเรื้อรัง
🔴สภาวะแวดล้อม
อากาศแห้ง โดยเฉพาะภายในอาคาร มักเกิดกับคนที่หายใจทางปาก จนทำให้ระคายคอ เจ็บคอ
มลพิษในอากาศ จากฝุ่นควัน สารเคมี ควันบุหรี่
🔴พฤติกรรมของแต่ละบุคคล
การหายใจทางปากขณะนอนหลับ
การใช้เสียงดังผิดปกติ หรือพูดมาก
ทั้งสองกรณีจะมีการหายใจทั้งทางจมูก และปาก
จมูกซึ่งมีหน้าที่ปรับอากาศที่หายใจเข้าไปให้ชื้น และอุ่นขึ้น และกรองสารระคายเคืองต่างๆในอากาศก่อนเข้าสู่ลำคอ จึงไม่ได้ทำหน้าที่ ทำให้อากาศที่ผ่านลำคอ แห้ง และเย็น ร่างกายอาจปรับตัว โดยสร้างเสมหะในคอขึ้นมามากขึ้น เพื่อทำให้ผนังคอชุ่มชื้นขึ้น นอกจากนั้น สารระคายเคืองต่างๆในอากาศ อาจเข้าไปสัมผัสกับลำคอโดยตรง และไปกระตุ้นต่อมสร้างเสมหะให้ทำงานมากขึ้น เกิดอาการระคายคอ เจ็บคอ
🔴ดื่มเหล้า หรือ กินอาหารรสจัด
จะทำให้เกิดการระคายเคืองที่หลอดลม จนเกิดอาการเจ็บคอขึ้นได้
🔴การติดเชื้อแบคทีเรีย
อาการเจ็บคอที่เกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรียเกิดได้น้อยที่สุด โดยเชื้อก่อโรคได้แก่ Group A Streptococcus (group A strep, Streptococcus pyogenes)
2️⃣อาการอื่นที่เกิดร่วมกับเจ็บคอ
คันคอ
เจ็บคอมากขึ้นเมื่อพูดหรือกลืนน้ำ (Odynophagia)
กลืนลำบาก (Dysphagia)
ต่อมน้ำเหลืองข้างลำคอหรือใต้ขากรรไกร บวมโต
ต่อมทอมซิลบวมแดง
เสียงอู้อี้ (muffled voice)
⚠️อาการที่แรงขึ้นมากกว่าเจ็บคอธรรมดา ซึ่งอาจมีโรคอื่นร่วมด้วย ซึ่งควรไปพบแพทย์
มีไข้สูงกว่า 38.3 องศาเซลเซียส
มีอาการคลื่นไส้อาเจียนร่วมด้วย
เจ็บคอรุนแรงขึ้น และเป็นนานกว่า1อาทิตย์
เจ็บคอบ่อยๆเกิดเป็นประจำ
ทอมซิลบวมแดง มีแผ่นขาวๆเกิดขึ้น
ต่อมน้ำเหลืองข้างลำคอ โต บวม
เจ็บข้อ ปวดหู คอบวม
เสียงอู้อี้ เสียงหาย มากกว่า 2 อาทิตย์
👨🔬โดยทั่วไปอาการเจ็บคอทั้งจากไวรัสและแบคทีเรีย
40% จะหายได้เองภายใน3วัน
85% จะหายภายใน 7วัน
ในกรณีที่ติดเชื้อแบคทีเรีย การใช้ยาปฏิชีวนะ จะลดอาการเจ็บคอลงได้ภายในเวลา 16 ชั่วโมง เพื่อป้องกันอาการรุนแรงที่อาจจะเกิดขึ้น เช่น หูชั้นกลางอักเสบ (otitis media) ฝีที่ต่อมทอนซิล (Peritonsillar Abcess)
อาการเจ็บคอเกิดได้จากหลายสาเหตุทั้งการติดเชื้อและไม่ติดเชื้อ การติดเชื้อส่วนใหญ่มักเกิดจากเชื้อไวรัส มีเพียงส่วนน้อยเท่านั้นที่เกิดจากแบคทีเรีย สาเหตุอื่นๆที่ไม่ได้เกิดจากการติดเชื้อ เช่น ภาวะภูมิแพ้ การสูบบุหรี่ หรือการใช้เสียง ดังนั้นการวินิจฉัยเบื้องต้นเพื่อแยกการติดเชื้อแบคทีเรียออกจากไวรัส จึงเป็นสิ่งสำคัญที่จะช่วยลดการใช้ยาปฏิชีวนะไม่สมเหตุผล การดื้อยา และค่าใช้จ่ายที่อาจจะเกิดขึ้นตามมาในอนาคต
😀มีปัญหาเรื่องการใช้ยาเชิญปรึกษาเภสัชกร
.
.
.
🔰 เจ็บคอ ตอน 2
จากที่กล่าวไปแล้วว่าเจ็บคอเกิดได้จากหลายสาเหตุ จึงต้องซักประวัติอย่างละเอียด เพื่อค้นหาสาเหตุที่แท้จริง
☑️ตัวอย่างของคำถามที่ควรถามเพิ่มเติม
คุณมีโรคภูมิแพ้หรือไม่
เป็นโรคกรดไหลย้อนหรือไม่
เจ็บคอมากขึ้นเวลากลืนอาหารหรือดื่มน้ำหรือไม่
มีอาการปวดหัว คลื่นไส้อาเจียน ปวดท้องด้วยหรือไม่
มีแผลในปากหรือไม่
เจ็บคอมานานกี่วันแล้ว
อาการอื่นนอกเหนือจากเจ็บคอมีอะไรบ้าง
ตอนนี้กำลังกินยาอะไรอยู่
☑️นอกจากนี้อาจใช้ scoring tool ต่างๆ ร่วมด้วย เช่น
FeverPAIN SCORE
McIsaac score / Centor Score (Modified)
CENTOR SCORE
ถ้าได้แต้มสูง 4-5 คะแนน แสดงว่ามีแนวโน้มที่จะติดเชื้อแบคทีเรียสเตรปโตคอคคัสมากถึง 65%
.
.
💊ยาที่ใช้ในการบรรเทาอาการเจ็บคอได้แก่
ยาแก้ปวดลดไข้พาราเซตามอล.ไอบูโพรเฟน
ยาชาเฉพาะที่ เช่น ลิโดเคน เบนโซเคน
ยาฆ่าเชื้อแบคทีเรียและเชื้อรา เช่น คลอเฮ็กซิดีน, เซทิลไพริดิเนียม คลอไรด์, เบนซาลโคเนียม คลอไรด์ หรือ โพวิโดน ไอโอดีน
ยาต้านการอักเสบเฉพาะที่ เช่น เบนไซดามีน (Difflam) เฟลอร์บิโพรเฟน (flurbiprofen)
ยาฆ่าเชื้อเฉพาะที่ เช่น เฮกซิลรีซอร์ซินอล, เอมิลเมทาครีซอล.และ.ไดคลอโรเบนซิล แอลกอฮอล์ (Throatsil, Strepsils, Mybacin)
❗สำหรับยาฆ่าเชื้อแบคทีเรีย ควรใช้เมื่อแน่ใจว่าเป็นอาการเจ็บคอที่เกิดจากการติดเชื้อสเตรปโตคอคคัส (Strep throat)
☑️การรักษาอื่นๆ
พักผ่อนมากๆ
ดื่มน้ำอุ่น ชาขิง น้ำผึ้งมะนาว ซุปไก่
อมลูกอมที่มีส่วนผสมของโพรโพลิสและน้ำผึ้ง
ในกรณีที่เจ็บคอจากอากาศแห้ง ควรมีเครื่องปรับความชื้น
งดการใช้เสียงในช่วงที่เจ็บคอ และเอาผ้าพันคอให้อุ่นอยู่เสมอ
งดบุหรี่และหลีกเลี่ยงสถานที่ที่มีฝุ่นควัน
👨🔬เจ็บคอเกิดได้จากหลายสาเหตุทั้งการติดเชื้อและไม่ติดเชื้อ การติดเชื้อส่วนใหญ่มักเกิดจากเชื้อไวรัส มีเพียงส่วนน้อยเท่านั้นที่เกิดจากแบคทีเรีย สาเหตุอื่นๆที่ไม่ได้เกิดจากการติดเชื้อ เช่น ภาวะภูมิแพ้ การสูบบุหรี่ หรือการใช้เสียง ดังนั้นการวินิจฉัยเบื้องต้นเพื่อแยกการติดเชื้อแบคทีเรียออกจากไวรัส จึงเป็นสิ่งสำคัญที่จะช่วยลดการใช้ยาปฏิชีวนะไม่สมเหตุผล การดื้อยา และค่าใช้จ่ายที่อาจจะเกิดขึ้นตามมาในอนาคต
😀มีปัญหาเรื่องการใช้ยาเชิญปรึกษาเภสัชกร
.
.
📚
Sore Throat : Quick reference guide for Pharmacist 2022
🤒โรคคออักเสบและต่อมทอนซิลอักเสบเฉียบพลัน (acute pharyngitis/acute tonsillitis) มีอาการแสดงหลักร่วมกันคือ ภาวะเจ็บคอเฉียบพลัน และมีอาการอื่น ๆ ที่แตกต่างกันขึ้นอยู่กับสาเหตุของการเกิดโรค
▶️หากสาเหตุเกิดจากเชื้อไวรัสจะมีอาการแสดงคือ “คอแดง ลิ้นไก่บวมแดง และต่อมทอนซิลบวมแดง”
⏩ในขณะที่หากสาเหตุเกิดจากเชื้อแบคทีเรียจะมีอาการแสดงคือ “คอแดง ลิ้นไก่บวมแดง ต่อมทอนซิลบวมแดงและพบจุดหนอง ลิ้นมีฝ้าสีเทาปกคลุม และเพดานอ่อนเกิดจุดเลือดออก” เป็นต้น
ข้อมูลดังกล่าวแสดงให้เห็นว่าอาการแสดงที่เกิดขึ้นจากทั้ง 2 สาเหตุมีความคล้ายคลึงกันเป็นอย่างมาก ดังนั้น หากแยกสาเหตุของโรคผิดพลาดจะนำไปสู่การรักษาที่ไม่เหมาะสมได้ในที่สุด
☑️ในปัจจุบันเครื่องมือที่ใช้ทำนายโอกาสเสี่ยงของการเกิดโรคนี้ว่ามีสาเหตุมาจากการติดเชื้อแบคทีเรียหรือไม่มีหลายชนิด เรียกว่า clinical scoring tools (CST) แต่ที่นิยมใช้และได้รับการยอมรับอย่างแพร่หลายในแนวทางการรักษาต่าง ๆ ทั้งในประเทศไทยและต่างประเทศคือ Centor score, McIsaac score, FeverPain เป็นต้น
👨🔬ในบริบทร้านยา เนื่องจาก
1. จะไม่มีการตรวจร่างกายแบบรุกล้ำเข้าสู่ร่างกายของผู้ป่วย เช่น การกดลิ้นเพื่อตรวจลำคอ และ
2. จะไม่มีการตรวจยืนยันผลการติดเชื้อแบคทีเรียโดยการใช้ rapid antigen detection test จากน้ำลายหรือสิ่งส่งตรวจภายในลำคอในร้านยา
✔️ในกรณีที่ได้คะแนนเท่ากับ 3-4, ≥ 4 หรือ ≥ 4 จาก Centor score, McIsaac score, FeverPain ตามลำดับ ให้พิจารณาใช้ยาต้านจุลชีพได้
❗แต่หากได้คะแนนเท่ากับ 2, 2-3 และ 2-3 ตามลำดับ ให้พิจารณาในเชิงรายละเอียดก่อนว่าได้คะแนนประเมินข้อใด ในกรณีที่เป็นอาการแสดงของภาวะติดเชื้อแบคทีเรีย เช่น ไข้สูง ≥38 °C, ต่อมน้ำเหลืองหน้าคอโต และต่อมทอนซิลบวมแดงและพบจุดหนองอาจพิจารณาจ่ายยาต้านจุลชีพได้
‼️แต่หากเป็นเรื่องไม่มีอาการไอและอายุอาจพิจารณาติดตามและให้การรักษาตามอาการไปก่อน หากอาการไม่ดีขึ้นหรือมีอาการแสดงของการติดเชื้อเกิดขึ้นจึงใช้ยาต้านจุลชีพ
.
😀ใช้ยาระวังพิษ รักชีวิตอย่าคิดลองยา
มีปัญหาเรื่องการใช้ยา เชิญปรึกษาเภสัชกร
.
.
🗞️
.
.
แบบประเมินอาการเจ็บคอด้วยตนเอง
.
.
POSTED 2022.11.25
UPDATED 2022.11.28
บทความอื่น
🔰ไซนัสอักเสบ
ริดสีดวงจมูก
หวัด virus vs bact
😪โรคหวัด / Common cold
หวัดลงคอ / Post nasal drip
หวัด เด็ก
การติดเชื้อในทางเดินหายใจส่วนบน ในเด็ก
CROUP
😷ยาแก้ไอตัวไหนดี?
🔰ACEi ARBs กับ อาการไอ🔰
- 2
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
