7 ธ.ค. 2022 เวลา 00:27 • ศิลปะ & ออกแบบ
ภาพนางสงกรานต์ โดย สมภพ บุตรราช
สงกรานต์ในความเชื่อดั้งเดิม ..
- น้ำ เป็นตัวแทนของฤดูร้อน ในช่วงเวลาที่พระอาทิตย์เคลื่อนเข้าสู่ราศีเมษ
- การรดน้ำให้แก่กัน เพื่อให้ความชุ่มชื้น เป็นการขอพรจากผู้ใหญ่ เป็นการรำลึกถึงบรรพบุรุษที่ล่วงลับไปแล้ว รวมถึงสรงน้ำพระเพื่อความเป็นศิริมงคล เพื่อเริ่มต้นปีใหม่อย่างมีความสุข
- นางมโหธรเทวี .. เป็น 1 ใน 7 ธิดาของท้าวกบิลพรหม แต่ละปีจะมีธิดาองค์อื่นๆผลัดกันมาเป็นประธานทำพิธีรอบๆเขาพระสุเมรุ แต่ละนางจะมีเครื่องแต่งกาย อาวุธ และทรงพาหนะที่แคกต่างกันออกไป
- คนไทยสมัยโบราณสนใจที่จะรู้ชื่อนางสงกรานต์ และพาหนะทรง .. เพราะคนไทยส่วนใหญ่ในสมัยนั้นประกอบอาชีพเกษตรกรรม ซึ่งจำเป็นต้องพึ่งพาธรรมชาติ รวมถึงคำพยากรณ์ ดินฟ้าอากาศ ของปีนั้นๆ .. เพื่อเตรียมพร้อมรับสภาพต่างๆเกี่ยวกับชีวิตความเป็นอยู่ และผลผลิตทางการเกษตร
- ปีใหม่ .. เป็นวัฒนธรรมของคนไทยที่นับถือธรรมชาติ และสิ่งแวดล้อม เลยเกิดเป็นประเพณีขึ้นมา
แรงบันดาลใจที่สำคัญของภาพนางสงกรานต์ โดย สมภพ บุตรราช
- มาจากตำนานการเกิดนางสงกรานต์ ที่สะท้อนความงาม ความเชื่อของบรรพบุรุษดั้งเดิม ก่อนที่เมืองไทยจะรวมกันเป็นปึกแผ่นอย่างทุกวันนี้
- ศิลปินต้องการให้รู้ความเป็นมาของนางสงกรานต์
- ศิลปินต้องการทำงานเกี่ยวกับความเชื่อ วัฒนธรรมเก่าๆ ที่มีที่มา มีเรื่องราว
การสร้างสรรค์ผลงาน
ภาพจิตรกรรมไทยซึ่งจิตรกรได้ออกแบบไว้ เป็นรูปแบบอุดมคติที่แสดงออกทางความคิด ให้สัมพันธ์กับเนื้อเรื่องและความสำคัญของภาพ จะมีลักษณะเด่น งามสง่า ด้วยลีลาอันชดช้อย แสดงความรู้สึกปิติยินดี หรือเศร้าโศกเสียใจด้วยอากัปกิริยาท่าทาง
จิตรกรรมฝาผนังของไทย .. บรมครูได้สร้างสรรค์จิตรกรรมแบบอุดมคติ ประกอบไปด้วยเรื่องราวพุทธประวัติ ไตรภูมิ และวิถีชีวิตของผู้คนแต่ละสมัย
.. ภาพวาดจะมีลักษณะแบน
.. ใบหน้าคนเป็นวงรี รูปทรงรูปไข่ คิ้วโก่งดุจคันธนู ตัดเส้นโค้ง อ่อนหวาน ราวกับวรรณกรรมที่ไม่เคยมีอยู่จริงในโลกมนุษย์ เครื่องแต่งกายมีเอกลักษณ์ สวยงามมามากกว่าพันปี ตั้งแต่สมัยสุโขทัย จนถึงสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น
 
ในช่วงที่ศิลปินพำนักในกรุงลอนดอน ได้เห็นผลวานที่สำคัญของโลกในพิพิธภัณฑ์ต่างๆ โดยเฉพาะกลุ่มผลงานของจิตรกรในกลุ่มคลาสสิก ใน ศตวรรษที่ 19 จนถึงปัจจุบัน
แรงบันดาลใจจากสิ่งที่เห็น รวมถึงความประทับใจจิตรกรรมไทยโบราณแบบจิตรกรรมแนวประเพณี เป็นแรงบันดาลใจสำคัญ และผลักดันให้ศิลปินสร้างสรรค์ผลงานจิตรกรรมออกมาให้มีเอกลักษณ์เฉพาะตัว เป็นภาพจิตรกรรมไทยร่วมสมัย สะท้อนรากฐานความเชื่อดั้งเดิม แต่มีความร่วมสมัยมากขึ้น เป็นความจริงของยุคสมัย แสดงออกด้านอารมณ์ ความรู้สึก มากกว่าการสร้างสรรตามแบบประเพณี
- ศิลปินได้นำเอา Concept มาใช้ แต่ไม่ได้ยึดติดแนวทางการวาดแบบประเพณีทั้งหมด เป็นการนำเอาความหมายมาสร้างผลงาน นำเสนออกมาในรูปแบบใหม่ .. ด้วยการใช้เส้นของงานวาดภาพในอุดมคติแบบไทย มาผสมผสานกับความเหมือนจริง
- ศิลปินได้คลี่คลายความเคร่งครัดของรูปทรงที่มีในจิตรกรรมแนวประเพณี ให้มีความสมจริง เช่น วาดภาพนางฟ้าให้เสมือนมีอยู่จริง ด้วยใบหน้าของนางแบบที่มีตัวตนอยู่จริง
- การเกลี่ยแสงให้มีปริมาตรแสงเงา แสดงรูปทรง เรืองร่าง ในขณะที่พื้นผิวของภาพบางส่วนทิ้งร่องรอยให้เป็นจังหวะลอยละล่อง สะเทือนไหวไปตามจังหวะของอารมณ์ความรู้สึก เพื่อสร้างมิติของการมองแบบใหม่ที่เกินกว่าสภาวะความเป็นจริงตามที่ตาเห็น
- ภาพวาดสร้างมิติดั่งสรวงสวรรค์ ตามจินตนาการของศิลปิน .. ตามความเชื่อที่ว่า เมื่อสภาวะจิตสงบนิ่งที่สุด จิตก็สามารถสัมผัสความเคลื่อนไหวรอบข้างได้ รวมถึงการเวียนว่าย ตายเกิด ในสังสารวัฏ ทั้งอนันตจักรวาลด้วย
ภาพนางสงกรานต์ทั้ง 7
- นางฟ้า อันเป้นส่วนหนึ่งของไตรภูมิ บนพื้นฐานของศาสนา
- ศิลปินได้นำมาสร้าวรรค์ใหม่ ด้วยการใช้เทคนิคใหม่ หาวิธีวาดแบบใหม่ เพื่อให้งานน่าสนใจขึ้น หรืออีกนัยหนึ่ง เป็นการเสริมแนวความคิดเรื่องนางฟ้าให้ทันสมัยขึ้น
- คุณบุญชัย มีความต้องการภาพเดี่ยวของนางสงกรานต์ทั้ง 7 นางที่มีรายละเอียดครบถ้วน เช่น เครื่องประดับ อาวุธ สัตว์ทรง
- คุณบุญชัย ต้องการให้ใบหน้นางสงกรานต์เหมือนกับภรรยา ซึ่งมีความเป็นไทย คม สวย มีเสน่ห์ รูปร่างสวย และเหมาะสมในการวาด
การวาดภาพ
- ศิลปินต้องศึกษารายละเอียด เช่น เครื่องแต่งกาย เครื่องประดับ สัตว์พาหนะ
- ต้องวาง Composition ให้ดูดี สมดุล และกลมกลืน
- ปรับท่าทาง การวางมือ ให้รับกับทรวดทรง และให้ผสมผสานระหว่างความเสมือนจริง กับอุดมคติ .. ได้จ้างนักศึกษานาฏศิลป์มาร่ายรำให้ดู เพื่อสเก็ต และถ่ายรูป
- การเปลือยอก .. มีการเขียนแบบนี้มาตั้งแต่สมัยโบราณ ในการแสดงความงามของผู้หญิง ความสมบูรณ์ ความอิ่มเอิบ .. ได้จ้างนางแบบมา เพื่อทำการสเก็ต และถ่ายภาพ
- ภาพของสัตว์พาหนะ .. ต้องให้มีความสง่างาม เป็นพญาสัตว์
โฆษณา