วัคซีนรุ่นใหม่ (Bivalent vaccine)คืออะไร? ดีกว่ารุ่นเก่าขนาดไหน?
จะรอฉีดรุ่นใหม่ดีหรือจะฉีดวัคซีนรุ่นเก่ากระตุ้นภูมิไปก่อน
แต่ก็เบื่อฉีดวัคซีนแล้วนะ ไม่ฉีดเพิ่มได้หรือเปล่า 3 เข็มก็พอแล้วไหม ?
ถ้าไม่ฉีดเพิ่ม มีทางเลือกอื่นๆอีกไหม
โพสต์นี้มีข้อมูล และ คำตอบ แบบอ้างอิงวิชาการทางการแพทย์
(ใช้เวลาอ่านประมาณ 5-10 นาที)
Cr. https://lickingcohealth.org/covid-19/covid-19-vaccine-faqs/
สวัสดีครับ หลังจากที่ห่างหายกันไปนานไม่ได้โพสต์อะไรเกี่ยวกับโควิดเลย
เนื่องจากสถานการณ์ภายในประเทศในช่วงกลางปีที่ผ่านมา
แม้ว่าจะมีผู้ติดเชื้อรวมสูงขึ้นแแต่มีผู้ป่วยอาการหนักไม่เกินกว่าที่รองรับไหว
ส่งผลให้ภาพรวมผ่านไปได้ด้วยดี และ ยังไม่มีงานวิจัยของวัคซีนรุ่นใหม่
แต่ภายหลังจากประกาศให้ Covid-19 เป็นโรคประจำถิ่น
+ เริ่มมีการผ่อนกายมาตรการต่างๆลง
+ เชื้อมีกลายพันธุ์ เป็นสายพันธุ์ที่ดื้อวัคซีนหรือ ติดเชื้อง่ายมากขึ้น จาก BA.5 เป็น BA.2.75
+ ภูมิทั้งจากธรรมชาติที่ได้จากการติดเชื้อจริงในช่วงกลางปีที่ผ่านมาเริ่มตกลง และ/หรือ บางส่วน ก็ไม่มีการฉีดเข็มกระตุ้นเข็มตามนัด
+ ต้นฤดูหนาว เป็นฤดูที่จะมี การระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสทางเดินหายใจอยู่แล้ว
รวมๆกันหลายปัจจัย ทำให้เริ่มมีแนวโน้ม
จำนวนผู้ป่วยโอกาสป่วยหนักและเสียชีวิตมากขึ้น
จากตัวเลข ของกระทรวง พบว่าในช่วงเดือน พย. ถึง ธค
มีจำนวนผู้ป่วยโอกาสป่วยหนักเพิ่มขึ้น จากตอนต้น ตค.
สัปดาห์ละ 2 พัน เป็น เกือบ 5 พันคน/สัปดาห์
ส่งผลให้ เสียชีวิตมากขึ้น จากตอนต้น ตค.
สัปดาห์ละ 50 เป็น เกือบ 113 คน/สัปดาห์
ซึ่งเป็นลักษณะเดียวกันทั่วโลก
Ref :1+2
จนเกิดกระแสรณรงค์การฉีดวัคซีนเข็มกระตุ้นกลับมาใหม่อีกรอบนึง
แต่ก็มีใครหลายๆคำถามเกิดขึ้นว่าคุ้มค่าที่จะฉีดเพิ่มไหม
เดี๋ยวเรามาดูข้อมูลกันนะครับ
Q1 ทำไมต้องฉีดวัคซีนอีก 4 เข็มไม่พอหรอ วัคซีนเต็มแขนไปหมดแล้ว
A1. การจะตอบคำถามนี้ ขึ้นอยู่กับว่า เราหวังประสิทธิภาพด้านไหนจากวัคซีน
โดยประโยชน์ของวัคซีน มี 4 อย่างหลักๆ
1. กันติด+แพร่
2.กันป่วย
3.กันป่วยหนัก
4. กันตาย
โดยเมื่อเราฉีดวัคซีนเข้าไปในร่างกาย จะไปกระตุ้นระบบภูมิต้านทาน 2 ระบบ ก็คือ
- B-cell ปล่อย ภูมิต้านทาน(Ab) มากันไวรัสให้เข้าเซลล์ไม่ได้ ทำให้ cell ไม่ติดเชื้อ
- T-cell ทำลาย Cell ที่ติดเชื้อ ไม่ให้แพร่เชื้อได้
ซึ่งเราพบว่า
ข้อ 1+2 (กันติด + กันป่วย) เป็น ผลจากการทำงานของ Ab เป็นหลัก
ข้อ 3+4 (กันหนัก +กันตาย) เป็น ผลจากการทำงานของ T-cell เป็นหลัก
ดังรูป
ref 3+4:
Covid-19 Vaccines —Immunity, Variants, Boosters
The T cell immune response against SARS-CoV-2
ปัญหา ก็คือ
= Ab จาก B-cell จะลดลงเรื่อยๆ ตามเวลา
ทำให้ประสิทธิภาพกันติดเชื้อจะลดลงเรื่อยๆ
แถมไวรัสยังขยันกลายพันธุ์ร่างใหม่ไปเรื่อย
ส่งผลประสิทธิภาพกันติดและกันป่วยลดลงเรื่อยๆ
แต่ T-cell จะกลับกันโดยพบว่า จะไม่ค่อยลดลลงตามเวลา
ร่างกายมักจะจดจำเชื้อได้ดี
โดยเฉพาะ ยิ่งถ้าได้รับการกระตุ้นด้วย Vaccine ที่กระตุ้น T-cell ได้ดี
อย่างเช่น Viral vector หรือ m-RNA
และเรายังพบอีกว่า T-cell ถ้า กระตุ้นเกิน 3 ครั้งแล้ว
มักจะไม่ทำให้ร่างกายจำได้ดีขึ้น
ซึ่งเมื่อก่อน แม้ภูมิจะตกก็ไม่มีปัญหาอะไร เพราะ
เชื้อโควิดนั้นแบ่งตัวช้ากว่าจะฟักตัวก็ใช้เวลาประมาณ 4-5 วัน
ทำให้ แม้ว่าภูมิจะตก แต่ระบบ t cell
จะสามารถทำงานได้ทันก่อนที่ไวรัสจะเพิ่มปริมาณ
แต่พอเป็นเชื้อโอไมครอนมีระยะเวลาการฟักตัวที่สั้นลง
แบ่งตัวเร็วขึ้น เหลือเพียง 2-3วัน+กลายพันธุ์
ทำให้ระบบ t cell ทำงานไม่ทัน กว่าจะเริ่มทำลายเซลล์ที่ติดเชื้อไวรัส
ไวรัสก็เพิ่มปริมาณจนเกินกว่าที่ร่างกายจะรับไหวแล้ว
ส่งผลให้มีโอกาสป่วยหนักหรือตายเยอะขึ้น
โดยเฉพาะในกลุ่มที่ อาจจะฉีดวัคซีนแล้วภูมิไม่ขึ้นหรือ
มี T-cell อ่อนแอ หรือ ทำงานผิดพลาด ก่อให้เกิดการอักเสบรุนแรง
ซึ่งก็คือ คนแก่ มีโรคประจำตัว ภูมิไม่ดี หรือ ก็คือ บรรดากลุ่ม 608 นั้นเอง
ดังนั้น คำตอบก็คือ ขึ้นกับว่าเป็น ประชากรกลุ่มไหน + หวังอะไร
ถ้า แข็งแรงดี ไม่มีปัจจัยเสี่ยง และหวังแค่ กันหนัก กับ กันตาย
การ ได้รับ Vaccine กระตุ้น T-cell ได้ดี
เช่น Az หรือ m-RNA มาแล้ว 3-4 เข็มอาจจะพอไว้ใจได้
แต่ถ้า กลุ่ม 608 หรือ คนที่หวังกันติดหรือ กันป่วย ด้วย คิดว่าน่าจะยังไม่พอ
Q2 ฉีดวัคซีน+เคยติดเชื้อแล้ว ยังต้องฉีดอีกเหรอ
ติดโควิดครั้งที่แล้วไม่เห็นรุนแรงเลย ถ้าติดอีกก็คงไม่รุนแรง
- ใช่ครับ ติดแล้วก็ติดอีกได้ บางคนติดมาแล้ว 3ครั้งก็มี
และเรามีข้อมูลต่างๆมากมายจากงานวิจัยว่า
คนที่ฉีดวัคซีนแล้วและมีการติดเชื้อหลังจากฉีดวัคซีน
โอกาสป่วยหนักจะน้อย และจะได้ภูมิคุ้มกันแบบลูกผสม
ที่เราเรียกว่า hybrid immunity
ซึ่งมีลักษณะเด่นก็คือ ภูมิจะตกช้าและ กระตุ้น ทีเซลล์ได้ดีมาก Ref 5+6
ซึ่งเป็นที่มาของการยกเลิกนโยบายซีโร่โควิดใน
บรรดาประเทศที่เคย Zero covid และฉีดวัคซีนได้เยอะแล้ว
ดังเช่นที่เห็นในฮ่องกง,ไต้หวัน,นิวซีแลนด์หรือ ญี่ปุ่น แม้กระทั่งในไทยเองก็เช่นกัน
แต่ก็มีบางกรณีที่ hybrid immunity อาจจะไม่น่าไว้ใจ
- ติดเชื้อครั้งที่แล้วมานานมาก
ตั้งแต่สมัย Delta หรือ โอไมคอนรุ่นแรก
เพราะว่าภูมิที่่ไวรัสรุ่นเก่าๆ จับกับหนามไวรัสรุ่นใหม่ที่มีการกลายพันธุ์ได้ไม่ดี
Protection conferred by Delta and BA.1/BA.2 infection against BA.4/BA.5 infection and
2 hospitalization: A Retrospective Cohort Study (Ref 5)
โดยอ้างอิงจากงานวิจัยในประเทศอังกฤษ ทำในประชากร 21,000 คนพบว่า
การติดเชื้อเดลต้าไม่สามารถช่วยป้องกันการติดเชื้อโอไมคอนสายพันธุ์ใหม่ๆได้ ลดโอกาสป่วยหนักได้เพียง 11%
ส่วนการติดเชื้อสายพันธุ์โอไมคอน ตั้งแต่รุ่นเริ่มต้น
สามารถช่วยป้องกันโอกาสในการป่วยหนักได้แค่ 18.8%
- ติดเชื้อครั้งที่แล้วแบบไม่มีอาการหรือไม่รุนแรง เพราะ อาจจะกระตุ้นภูมิขึ้นน้อยและไม่เพียงพอต่อการป้องกันครั้งหน้า
- ติดเชื้อครั้งที่แล้วอาจจะอยู่ในช่วง 3-4 เดือนแรกทำให้ภูมิยังสูงเลยป่วยไม่หนัก แต่ ครั้งหน้าถ้าอยู้ในช่วงภูมิตกก็อาจจะป่วยหนักได้
มีข้อมูลงานวิจัยจากในประเทศ Mexico ที่น่าสนใจ ตีพิมพ์ Preprint ไว้
-Protection of hybrid immunity against SARS-CoV-2 reinfection and severe COVID-19 during periods of
Omicron variant predominance in Mexico Ref 8
คำถามคือ ถ้าติดเชื้อซ้ำรอบ 2 จะรุนแรงขึ้น หรือ รุนแรงลดลง
เก็บข้อมูลในประชากร 4 หมื่นคน จากฐานข้อมูลภาครัฐ
โดยเปรียบเทียบในกลุ่มที่มีการติดเชื้อโควิดซ้ำว่า จะรุนแรงขึ้น
หรือ รุนแรงลดลง
ผลออกมาก็คือ
ประชากรส่วนใหญ่ซึ่งมีอายุน้อย อยู่ในช่วง 20-50 ปี
แต่ไม่ทราบว่มีโรคประจำตัวเท่าไร
พบว่า การติดเชื้อซ้ำ มักเกิดในคนที่ไม่ฉีด Vaccine
ส่วนใหญ่มีแนวโน้มที่ความรุนแรงที่เท่าเดิมหรือลดลง
8.95 % ความรุนแรงลดลง
6.74% ความรุนแรงเพิ่มขึ้น โดย มี 0.74% จากป่วยไม่หนัก เป็นป่วยหนัก
โดยพบว่า อายุ การได้รับวัคซีน และ ระยะห่างหลังจากได้วัคซีนเข็มสุดท้าย
เป็นตัวที่ทำนายว่าใครจะติดเชื้อซ้ำรุนแรง
สรุปแล้ว การติดเชื้อซ้ำ มีแนวโน้มรุนแรงเท่าเดิมหรือลดลง
แต่ไม่ใช่กับทุกคน โดยเฉพาะในกลุ่มเสี่ยง อาจจะรุนแรงถึงขั้นเสียชีวิต
ยิ่งถ้าไม่ได้รับวัคซีนเข็มกระตุ้นนานเกินไป
Q3 : ถ้าไม่ได้รับวัคซีนเข็มกระตุ้นนานเกินไป
ไม่นานเกินไปนี่ ฉีดกระตุ้นกี่เดือนดี
A3: เป็นการยากที่จะตอบว่าต้องฉีดกระตุ้นห่างกี่เดือนดี
เพราะเรารู้แค่ว่าระดับภูมิคุ้มกันจะตกลงเรื่อยๆ
ถ้าฉีดกระตุ้นถี่เกินไปมักจะได้ผลไม่ดี ภูมิขึ้นน้อย
ทำให้ได้ประสิทธิภาพไม่ดีเท่าที่ควร จนไม่คุ้มกับผลข้างเคียงจากวัคซีน
แต่ถ้าห่างเกินไป ประสิทธิภาพก็จะลดลง
จนอาจจะป่วยหนัก หรือ เสียชีวิตได้
เนื่องจากเรายังไม่ทราบว่าระดับภูมิคุ้มกันต่ำสุดที่
ยังสามารถป้องกันการติดเชื้อแบบรุนแรงหรือเสียชีวิตได้
หรือที่เราเรียกว่า correlate of protection (cop) อยู่ที่เท่าไร
เพราะการวัดระดับภูมิต้านทานมีหลายแบบ หลายบริษัท หลายเทคนิค
ยังไม่มีวิธีมาตรฐานที่ดีที่สุด
และภูมิต้านทานที่ได้เป็นการวัดในเชิงปริมาณ แค่บอกว่ามีภูมิเยอะหรือภูมิน้อย
แต่ไม่ได้บอกว่าภูมิที่มีสามารถในการยับยั้ง
หรือป้องกันการติดเชื้อไวรัสได้ดีขนาดไหน
อีกทั้งภูมิจะตกไวหรือ ช้า ยังแปรผัน ตาม อายุ
โรคประจำตัว ชนิดของวัคซีน ประวัติว่าเคยติดเชื้อหรือไม่อีก
รวมถึงไวรัสยังมีการกลายพันธุ์อยู่เรื่อยๆ
ส่งผลให้ ค่า COP น่าจะเปลี่ยนแปลงไปตามสายพันธุ์
สำหรับการวัดเชิงคุณภาพ เช่นการหา Neutralizing Ab เป็นวิธีที่ดี
แต่ทำได้ยากและแปรเปลี่ยนไปตามสายพันธุ์ในขณะนั้น
Ref 9 : A Covid-19 Milestone Attained
— A Correlate of Protection for Vaccines
ทำให้ ข้อมูลที่ช่วยในการตัดสินใจได้ดีกว่า คือ
- ประสิทธิภาพในชีวิตจริง ว่า ติดตามไปแล้ว ระยะเวลานานเท่าไร ถึงจะเริ่มมีโอกาสป่วยหนักหรือเสียชีวิตมากขึ้น
ซึ่งมี Registry ใหญ่ๆใน 2 ประเทศ คือ US+ UK ที่น่าสนใจ
จะขออนุญาติยกไว้ ตอนที่ 2 เพื่อไม่ให้ยาวเกินไป
รวมถึง Q4-Q5 ด้วยนะครับเพราะแค่นี้ก็ยาวมากแล้ว
Q4 : วัคซีนรุ่นใหม่ (Bivalent vaccine)คืออะไร?
และ รุ่นใหม่ดีกว่า รุ่นเก่าจริงไหม ?
ถ้ายังไม่เคยฉีด รอฉีดตัวหม่เลยได้ไหม ?
Q5 : ไม่อยากฉีด Vaccineแล้ว กลัวผลข้างเคียง
เห็นเค้าว่ายิ่งฉีดเยอะยิ่งติดเยอะ มีทางเลือกอื่นอีกไหม?
<<toBeConvertedToEmptyParagraph>>
- 14
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
