หน้าตา นิสัย และชื่อ ของเรามีความเกี่ยวข้องกันมั้ย ?
ทำไมเราทายชื่อคนอื่นถูกจากการเห็นแค่หน้าอย่างเดียว [ Face-name effect ]
เพียงแค่เห็นหน้าตาและบุคลิกของเขาเท่านั้น ผมก็สามารถบอกชื่อและอาชีพของเขาได้เลย หึหึ … ความจริงมีเพียงหนึ่งเดียวเท่านั้น ! ( เดี๋ยว คุ้นๆนะประโยคนี้ การ์ตูนนักสืบงั้นรึ … )
แต่จริงๆ เรื่องนี้ไม่ใช่เรื่องโม้หรอกนะ มันมีที่มาที่ไป และเหตุผลรองรับ(ซะงั้น) ซึ่งอาจจะไม่ได้ขนาดว่า ถูก 100% คือเคยมีการทำการศึกษาวิจัย โดยที่เอารูปหน้าคน ใครก็ไม่รู้นะ ไม่รู้จักกัน ให้คนแปลกหน้าดู
https://www.apa.org/pubs/journals/releases/psp-pspa0000076.pdf
A : เห็นหน้าแล้วคิดว่าคนนี้น่าจะชื่ออะไรคะ
B : เขาหน้าตาดูเหมือนแดนเลยค่ะ
A : แหม แม่นจริงเลยนะคะ
B : อุ๊ยตาย ตอบถูกจริงหรอเนี่ย
อาจจะเดายากหน่อยสำหรับคนไทย แต่สำหรับคนเชื้อชาติเดียวกันแล้ว เขาตอบถูกกัน ประมาณ 40% เลยล่ะ แล้วเขาก็ทดลองแบบนี้ไปเรื่อยๆ ลองให้คอมพิวเตอร์ทาย ก็ยังทายถูก
A : ทำไมทายถูกกันได้นะ ? เจ้าคอมฯช่วยลองวิเคราะห์ดูให้หน่อยสิ
Computer : ซักครู่นะครับเจ้านาย (ปุ๊บๆปี๊บๆ)
เสียงคอมฯทำงานอย่างขมักเขม้นดังอยู่ซักพัก
Computer : เจ้านายครับ คืองี้ครับ คนที่ชื่อเหมือนกันอะ เขาจะมีบริเวณดวงตาและมุมปาก ที่มีความคล้ายกันครับ ซึ่งดวงตาและมุมปาก เป็นบริเวณที่ใช้ในการแสดงสีหน้าเยอะกว่าส่วนอื่นๆบนใบหน้า
Courtesy of the Journal of Personality and Social Psychology
แล้วมันเกี่ยวกันยังไงนะ ? เกิดจากความคิดไปเองของคนเราเองเนี่ยแหละ ที่ทำให้ชื่อและหน้าตาเกี่ยวข้องกัน สมมติเราเพิ่งรู้จักคนๆนึง เรารู้ชื่อและเห็นหน้า เราอาจจะมีการคิดหรือรู้สึกไปก่อนแล้ว คนนี้น่าจะเป็นแบบนี้ๆแบบนั้นๆแน่เลย
ยกตัวอย่าง คนชื่อ นุ่ม การได้ยินชื่อนี้ อาจทำให้เราคิดว่า เป็นผู้หญิง อ่อนโยน หวานๆ นุ่มๆนิ่มๆ แล้วแต่ประสบการณ์และตามจินตนาการของแต่ละคน และความคิดของเราทั้งทางบวกและลบเนี่ยแหละ ได้ส่งไปถึงคนที่ชื่อนั้นๆ เหมือนเราทรีทเขายังไง ตัวเขาเองเลยมีการรีแอค ตามที่คนอื่นทรีทเขา ซึ่งการรีแอค ก็อาจจะเป็นทางบุคลิค ท่าทาง การแสดงออกสีหน้า
https://link.springer.com/article/10.3758/s13423-017-1304-x
จากภาพนี้ คุณคิดว่าตัวไหนน่าจะชื่อว่า เจ้านุ่มนิ่ม ตัวไหนน่าจะชื่อ เจ้าแหลม ?
จะเห็นว่าชื่อเนี่ย ไม่ว่าจะชื่อเล่น หรือ ชื่อจริง ไม่ว่าจะสำหรับคนชาติไหนๆด้วยนะ ชื่อเนี่ย มีความสัมพันธ์กับใบหน้า และลักษณะนิสัยของคนไม่มากก็น้อย
มีงานวิจัยอีกเยอะเลยที่บอกว่า ชื่อมีผลต่อความคิด ความรู้สึกของคนจริงๆ อย่างคนที่ชอบชื่อตัวเอง เขาจะมีความมั่นใจในตัวเองมากกว่า หรือ คนที่มีชื่อแปลกแบบแหวกแนว หมายถึงในทางที่ดีนะ ก็มีความเป็นไปที่เขาจะเป็นคนมีความคิดสร้างสรรค์และเปิดใจมากกว่า
บางคนก็ไม่ชอบชื่อตัวเองเลยมันดูขัดๆ กับตัวตน เปลี่ยนชื่อตัวไปเลยให้เข้ากับบุคลิกตัวเองดีกว่า
ส่วนคนที่ไม่ได้เป็นแบบนี้เลยก็มี (หรืออาจจะเป็นน้อย หรือ เป็นแหละแต่ไม่รู้ตัว ฮ่าๆ ) ที่มองว่าชื่อถูกตั้งมาให้แค่เรียกเฉยๆ ตัวตนของเราเป็นยังไงจริงๆขึ้นกับที่เราทำตัว หัดเปลี่ยนแปลง ปรับนิสัยไปในทางที่ดี หรือทางอื่นๆ ไม่ใช่ตามที่คนในสังคมคิดหรือรู้สึกต่อชื่อ
ถึงแม้ว่า ทั้งหมดนี้ก็เป็นเรื่องที่อาจจะเกิดขึ้นสำหรับบางคนเท่านั้น แต่นั้นแหละเราอยากมาอธิบายว่า มันมีที่มาที่ไปแบบนี้อยู่นะ คนที่เขาทายชื่อคนอื่นถูกเขาอาจไม่ได้ใช้ไสยศาสตร์อะไรหรอก หรือมีพลังอะไรหรอก แค่ใช้ความคิดและความรู้สึกของคนทั่วๆไปก็เท่านั้นเอง
หวังว่าจะเข้าใจความเป็นมาเรื่ิองนี้ในทางวิทยาศาสตร์มากขึ้น :)
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
