29 ม.ค. 2023 เวลา 06:53 • ศิลปะ & ออกแบบ

"เปิดสาเหตุ" ทำไม Nike เพิ่งฟ้อง Bape หลังปล่อยให้ลอกรองเท้านาน 20 ปี

ต้องบอกว่าเป็นข่าวใหญ่มาก ๆ สำหรับการที่ Nike ฟ้องแบรนด์สตรีทชื่อดังอย่าง Bape ในข้อหาละเมิดลิขสิทธ์รองเท้าหลายรายการ ที่เราบอกว่าเป็นเรื่องใหญ่นั้น ก็เพราะว่า Bape เป็นแบรนด์ที่ยังคงจำหน่ายรองเท้าหน้าตาละม้ายคล้ายกับ Nike รุ่นดังหลาย ๆ รุ่นเป็นเวลากว่า 20 ปี ในขณะที่แบรนด์อื่น ๆ ที่ทำในลักษณะเดียวกัน อย่าง Kool Kiy & Omi, MSCHF, Warren Lotas ในเคส Bootleg Dunk หรืออีกหลาย ๆ แบรนด์
ซึ่งแน่นอนว่าหลาย ๆ คน คงสงสัยว่า ทำไมต้องรอนานขนาดนั้น งานนี้ SIDEKICK ชวนมาหาคำตอบกันครับตั้งแต่จุดเริ่มต้นเลย
(01) กฎหมายสิทธิบัตร 20 ปี ช่องโหว่ทางกฎหมายที่ BAPE ใช้
ทำรองเท้า Parody Nike มา 20 กว่าปีไม่โดนอะไรเลย ในขณะที่แบรนด์อื่น โดนฟ้องเอา ๆ จนหลายคนคิดว่า ทั้งสองแบรนด์ต้องมีเกี๊ยะเซี๊ยะกันแน่ ๆ หรือมีผลประโยชน์ต่อกัน... แต่จากการที่ BAPE ไปคอลแลปส์กับแบรนด์ adidas คู่แข่งแรงบันดาลใจของตัวเอง หรือแบรนด์ในเครืออย่าง Reebok บอกได้เลยว่าทฤษฎีนี้ตัดออกไปได้เลย เพราะไม่มีทางที่ค่ายสามแถบจะเอาเงินให้กับแบรนด์คู่แข่งทางอ้อมแน่ ๆ
แต่สาเหตุจริง ๆ อาจต้องย้อนไปในช่วงปี 2000 ต้น ๆ ที่ต้องถือว่า BAPE เป็นยักษ์ใหญ่ของวงการสตรีทแวร์แล้ว การจะทำอะไรคง Parody เอามันส์อย่างเดียวไม่ได้ แต่ทว่าทาง BAPE ได้ปล่อยรองเท้ารุ่น BAPE Sta ในช่วงปี 2002 ในขณะที่ Nike Air Force 1 ซึ่งเป็นต้นแบบของรองเท้ารุ่นนี้ วางจำหน่ายครั้งแรกในปี 1982 ซึ่งห่างกัน 20 ปี
info graphic อธิบายการคุ้มครองทางกฎหมาย (จาก Legalzoom.com)
คราวนี้กฎหมายกฎหมายสิทธิบัตร (Patent Law) ของอเมริกา และญี่ปุ่น คุ้มครองเพียง 20 ปีเท่านั้น และไม่สามารถต่อเวลาได้ ทำให้เป็นช่างว่างทางกฎหมายที่ทำให้ BAPE ตัดสินใจออกรองเท้ารุ่น BAPE Sta ออกมานั่นเอง
(02) คู่สี BAPE Sta ไม่เหมือนของ Nike ทำให้ยังหลุดรอดทางกฎหมาย
ถ้าดูจากหลาย ๆ แบรนด์ ที่โดนฟ้องโดย Nike ส่วนใหญ่จะมีสินค้าที่มีคู่สีคล้าย ๆ กับของที่ Nike วางจำหน่าย นอกจากสีขาวล้วน ซึ่งไม่ได้รับความคุ้มครองตามกฎหมายทรัพย์สินทางปัญญาที่ผ่านไปแล้ว 20 ปี ถ้าดูดี ๆ ทาง BAPE จะเล่นไปทางสีฉูดฉาดโดนใจชาวญี่ปุ่น แถมยังไปคอลแลปส์กับหลาย ๆ แบรนด์ หรือศิลปินหลายท่านอย่าง Spongebob, Kanye West, MARVEL, Daft Punk (อันหลังนี่ไปชวนมาได้ยังไง นับถือใจ BAPE มาก ๆ)
nike ฟ้อง Warren Lotas ที่ออกรองเท้าคล้ายทรง Dunk Low เมื่อปี 2020
นอกจากนี้ตัวรองเท้ายังมีการปรับดีไซน์ให้ต่างจาก Air Force 1 อย่างเห็นได้ชัด ทุกอย่างไปได้สวย นี่ถือเป็นสาเหตุที่ทำให้ BAPE ยังคงออกรองเท้าคล้าย ๆ Nike ออกมาจำหน่ายเป็นระยะได้
คู่สีฉูดฉาดของ BAPR Sta โดนใจชาวญี่ปุ่น
(03) Nike เคยเจรจากับ BAPE เรื่องลอกรองเท้ามาแล้วในปี 2009
จากการรุกตลาดฝั่งอเมริกาของ BAPE ทำให้ทาง Nike ติดต่อกับแบรนด์ลิงญี่ปุ่น ในช่วงปี 2009 โดยขณะนั้น Nigo ยังเป็น CEO ของแบรนด์อยู่ ทั้งสองได้หารือในเรื่องการจำหน่ายรองเท้า แบบ Win Win ทั้งสองฝ่าย จนจบที่ได้ความว่าทาง BAPE จะเพลา ๆ การตลาดฝั่งอเมริกาบ้านของ Nike ลงแบบเห็นได้ชัด ซึ่งทาง BAPE ก็ค่อย ๆ ทำตามสัญญา แม้ว่าในปีเดียวกัน Nigo จะวางมือจากการเป็น CEO แต่ทว่าในปี 2010 ทาง BAPE ก็ยังคงรักษาสัญญากับ Nike ด้วยการปิดช็อปใน อเมริกา หมดทุกสาขา โดยเน้นตลาดฝั่งเอเชียเป็นหลักแทน
NIGO หรือ Tomoaki Nagao ดีไซน์เนอร์ และผู้ก่อตั้งแบรนด์ BAPE
นอกจากนี้ตัวรองเท้ายังมีการปรับดีไซน์ให้ต่างจาก Air Force 1 อย่างเห็นได้ชัด ทุกอย่างไปได้สวย นี่ถือเป็นสาเหตุที่ทำให้ BAPE ยังคงออกรองเท้าคล้าย ๆ Nike ออกมาจำหน่ายเป็นระยะได้
(04) ผ่านไป 20 ปี มาฟ้องอะไรกันตอนนี้!?
เมื่อวันที่ 25 ม.ค. มีข่าวออกมาฟ้องกันเรียบร้อย จนหลายคนสงสัยว่า ทำไมมาฟ้องอะไรกันตอนนี้ ต้องบอกว่าในช่วงที่ผ่านมาตั้งแต่ปี 2021 เราจะเห็นได้ว่า BAPE กลับมารุกตลาดมากขึ้น และสิ่งหนึ่งที่ BAPE ทำก็คือการนำรุ่น OG ของ BAPE Sta รุ่นแรกที่เหมือน Air Force 1 มาก ๆ กลับมาขายอีกครั้ง แถมยังขนทัพรุ่นอื่น ๆ มาด้วย ทั้ง Sk8 Sta, Court Sta และ BAPE Sta Mid คือแต่ละรุ่นนี่แทบจะจับรองเท้ารุ่นฮิตอย่าง Dunk Low, Air Jordan 1 และ Air Force 1 ตามลำดับเลย
หลักฐานที่ nike ระบุว่า BAPE ลอกเลียนแบบรองเท้าของตนในหลายรุ่น
ที่สำคัญยังกลับมาเปิดช็อปที่อเมริกาอีกครั้งหนึ่ง แถมยังขายออนไลน์ด้วย ซึ่งทาง Nike ระบุว่า แบบนี้มันไม่เหมือนที่คุยกันไว้ ซึ่งการทำแบบนี้ ทำให้ลูกค้าในกลุ่มเป้าหมาย (Potential Customer) เกิดความสับสนระหว่างแบรนด์แน่นอน
ซึ่งการฟ้องครั้งนี้ Nike ระบุสาเหตุชัด ๆ เลยว่า “การลอกเลียนแบบของ BAPE นั้น ทาง Nike ไม่อาจยอมรับได้ และการเติบโตของผลิตภัณฑ์เหล่านี้ ส่งผลโดยตรงต่อ Nike จึงจำเป็นต้องออกมาจัดการทันที” โดยในข้อกล่าวหาเรื่องแพทเทิร์นของการออกแบบรองเท้ามีความคล้ายกันในหลาย ๆ จุด ตามที่ Nike ได้ระบุ
ช็อปของ BAPE ที่ New York ย่าน SOHO เปิดใหม่ในปี 2021
ซึ่งขณะนี้ยังไม่มีความเห็นจากฝั่งแบรนด์ BAPE ว่าอย่างไร และกฎหมายสิทธิบัตรที่ผ่านพ้นไปแล้ว 20 ปี จะยังเป็นช่องว่างของแบรนด์ลิงญี่ปุ่นหรือเปล่า ต้องคอยติดตามเลยครับ เพราะนี่อาจเป็นมาตรฐานใหม่ของการออกแบบในวงการแฟชั่นได้ครับ
SOURCE : Take Flight 214, THE CASUAL, Hypebeast
#SIDEKICK #SIDESTORY #BAPE #Nike
โฆษณา