11 เม.ย. 2023 เวลา 01:00 • ธุรกิจ

นวัตกรรมอาหารสำหรับคนขี้เกียจ

อาหารอุ่นร้อนเองได้ถือกำเนิดขึ้นเป็นครั้งแรกเพื่อตอบสนองภารกิจด้านการทหารและการปฏิบัติการภาคสนาม แต่ในช่วงหลายปีที่ผ่านมานี้ได้มีการขยายเข้าสู่วิถีชีวิตประจำวันของประชาชนทั่วไปมากขึ้น โดยพบว่าผลิตภัณฑ์อาหารอุ่นร้อนเองเริ่มต้นเป็นที่รู้จักมากขึ้นในปี ค.ศ. 2007 และในช่วงปี ค.ศ. 2013 -2014 เป็นช่วงกระจายตัวเข้าสู่ตลาด
โดยผลิตภัณฑ์อาหารอุ่นร้อนเองที่ได้รับความนิยมและก่อให้เกิดกระแส ได้แก่ หม้อไฟอุ่นร้อนเอง ซึ่งพบว่าในช่วงครึ่งปีหลังของปี ค.ศ. 2016 หม้อไฟอุ่นร้อนเองได้เริ่มจำหน่ายเข้าสู่แพลตพอร์มออนไลน์ และได้รับความนิยมอย่างต่อเนื่อง โดยเฉพาะในช่วงเทศกาล 11.11 ในปี ค.ศ. 2017 พบว่าปริมาณการจำหน่ายหม้อไฟอุ่นร้อนเองมียอดจำหน่ายทะลุเป้าและได้รับความสนใจจากผู้บริโภคชาวจีนจำนวนมาก ซึ่งถือเป็นปัจจัยที่ช่วยส่งเสริมให้ตลาดอาหารอุ่นร้อนเองเริ่มมีการแข่งขันมากขึ้น
Mo Xiaoxian
ข้าวอุ่นร้อนเองและหม้อไฟอุ่นร้อนเองถือเป็นตัวแทนของผลิตภัณฑ์อาหารอุ่นร้อน โดยช่วง 3-4 ปีที่ผ่านมานี้ จากกระแสเศรษฐกิจที่บ้าน หรือ Stay at Home Economy และเศรษฐกิจขี้เกียจหรือ Lazy Economy ส่งผลให้อุตสาหกรรมอาหารอุ่นร้อนเองเริ่มมีทิศทางการเติบโตที่ดี
จึงทำให้เป็นที่จับตามองของผู้ประกอบการจีนที่อยู่ในอุตสาหกรรมอาหาร เช่น แบรนด์เกิดใหม่อย่างแบรนด์ Mo Xiaoxian แบรนด์ Zi Hai Guo บริษัทบะหมี่กึ่งสำเร็จรูปแบบดั้งเดิม (บริษัท Master Kang และ บริษัท Baixiang Food Group) นอกจากนี้ ยังมีบริษัทอาหารและเครื่องดื่ม (บริษัท Haidilao และบริษัท SHOO LOONG KAN) เริ่มเข้ามาสู่การแข่งขันในสนามผลิตภัณฑ์อาหารอุ่นร้อนเอง
SHOO LOONG KAN
ผลิตภัณฑ์อาหารอุ่นร้อนเองที่ได้รับความนิยมและเป็นที่รู้จักดีในตลาดจีน ซึ่งส่วนใหญ่ผลิตภัณฑ์อุ่นร้อนเองจะเป็นที่นิยมในกลุ่มคนทำงานที่เลิกงานเช้า โดยข้าวอุ่นร้อนเองเป็นผลิตภัณฑ์ที่ผู้บริโภคเลือกซื้อมากที่สุดในปัจจุบัน
ซึ่งกลุ่มผู้บริโภคข้าวอุ่นร้อนเองจะกระจุกตัวอยู่ที่กลุ่มที่เกิดระหว่างช่วงปี ค.ศ. 2000 - 2009 ซึ่งมีอายุระหว่าง 18- 24 ปีคิดเป็นสัดส่วนมากที่สุดกว่าร้อยละ 45 รองลงมา คือ กลุ่มผู้บริโภคอายุ 25-29 ปี คิดเป็นสัดส่วนร้อยละ 19 โดยส่วนใหญ่เป็นนักศึกษาและผู้ที่เพิ่งจะเริ่มทำงาน
Haidilao
ข้าวกึ่งสำเร็จรูปพร้อมรับประทาน (Instant Rice) เป็นผลิตภัณฑ์อาหารที่ผลิตจากโรงงาน สามารถรับประทานได้ทันทีหรือทำการปรุงสุกหรืออุ่นให้ร้อนได้อย่างง่าย มีรสชาติอร่อย มีรูปร่างหน้าตาเหมือนกับอาหารหลัก ในขณะที่ Instant Rice มีจุดเด่นที่พกพาสะดวก มีกลิ่นหอมธรรมชาติจากข้าว โดย Instant Riceทั่วไปจะแบ่งออกเป็น 4 ประเภท ได้แก่ อบแห้ง กึ่งแห้ง แช่แข็ง และกระป๋อง
เมื่อพิจารณาสถานการณ์ของตลาดอุตสาหกรรมอาหารอุ่นร้อนเองของจีนจากข้อมูลของบริษัท Phoenixtree Capital บริษัทที่ให้บริการการเงินและการลงทุนของจีน เปิดเผยว่า ผลิตภัณฑ์อาหารอุ่นร้อนเองในจีนแบ่งออกเป็น 7 ประเภท ได้แก่ หม้อไฟอุ่นร้อนเอง ข้าวอุ่นร้อนเอง บะหมี่อุ่นร้อนเอง ซุปอุ่นร้อนเอง บาร์บีคิวอุ่นร้อนเอง เค้กอุ่นร้อนเองและก๋วยเตี๋ยวอุ่นร้อนเอง จากทั้งหมดนั้นหม้อไฟอุ่นร้อนเองมีขนาดใหญ่ที่สุด
Zi Hai Guo
อาหารอุ่นร้อนเองของจีนโดยปกติภายในบรรจุภัณฑ์จะประกอบด้วย อาหารสำเร็จรูป ข้าว และซองทำความร้อน โดยวิธีใช้คือ จะมีช่องใส่อาหารและช่องใส่ซองทำความร้อนที่ต้องเติมน้ำตามสัดส่วนที่กำหนดและทิ้งไว้ประมาณ 3 - 5 วินาทีก็จะเริ่มอุ่นขึ้น และเดือดจนมีอุณหภูมิสูงสุด 150 องศาเซลเชียสขึ้นไป และอุณหภูมิไอน้ำสูงถึง 200 องศาเซลเชียส โดยสามารถเก็บความร้อนได้นานถึง 3 ชั่วโมง ซึ่งง่ายต่อการทำให้ข้าวสารเป็นข้าวสุก อีกทั้งขบวนการทำความร้อนไม่มีมลพิษและมีราคาถูก
โดยมีข้อมูลพบว่าเทคโนโลยีทำความร้อนไม่ใช่เทคโนโลยีใหม่ มีมาตั้งแต่ยุค 60 โดยในช่วงแรกส่วนใหญ่เป็นอาหารสำหรับทหารประจำการ เพราะผลิตภัณฑ์อุ่นร้อนเองมีความสะดวกและรวดเร็วง่ายต่อการรับประทาน และได้เปลี่ยนจากอาหารที่ใช้ในกองทัพมาเป็นใช้ในชีวิตประจำวันของประชาชนในช่วงเวลาต่อมา
โดยข้าวสวยอุ่นร้อนเองถือเป็นผู้นำในตลาดในช่วงแรก เริ่มเปิดตัวในมณฑลเสฉวนแต่ไม่ได้ความนิยมเท่าที่ควร จากนั้นหม้อไฟอุ่นร้อนเองเริ่มเข้าสู่ตลาด ทำให้ผลิตภัณฑ์หม้อไฟอุ่นร้อนเองได้รับความสนใจและได้รับการพัฒนาอย่างรวดเร็ว โดยตั้งแต่ปี ค.ศ. 2015 ถือเป็นช่วงเติบโตอย่างรวดเร็ว และมีอัตราการเติบโตกว่าร้อยละ 20 ต่อปี
ข้อมูลจากเว็บไซต์ cffpc.com เปิดเผยว่า หลายปีมานี้ มูลค่าของตลาดผลิตภัณฑ์อาหารอุ่นร้อนเองมีแนวโน้มขยายตัวเพิ่มขึ้นทุกปี โดยในปี ค.ศ. 2019 มูลค่าของตลาดผลิตภัณฑ์อาหารอุ่นร้อนเองของจีนสูงถึง 3,500 ล้านหยวน หรือประมาณ 17,500 ล้านบาท ขยายตัวเพิ่มขึ้นร้อยละ 16.7
ปัจจุบันข้าวที่ใช้ในอุตสาหกรรมอาหารอุ่นร้อนเองส่วนใหญ่เป็นข้าวสำเร็จรูปหรือข้าวผสม หากใช้ข้าวสารจากธรรมชาติ โดยตรงและอุ่นร้อนจะยากต่อการทำให้ข้าวสุกได้ จึงต้องนำข้าวมาบดหรือมาตัด โดยข้าวอุ่นร้อนเองในตลาด คือข้าวดัดแปลง และข้าวปลอดเชื้อ ข้าวดัดแปลง คือข้าวที่หุงโดยธรรมชาติจากนั้นนำมาอบแห้งคายน้ำ และข้าวปลอดเชื้อคือการนำข้าวที่หุงแล้วบรรจุห่อปลอดเชื้อโดยไม่ต้องอบแห้ง ไม่ต้องคายน้ำ
ภายใต้การยกระดับเทคโนโลยีการแปรรูปอาหาร ทั้งเทคโนโลยีทำให้อ่อนนุ่ม เทคโนโลยีการหมักเทคโนโลยีการฆ่าเชื้อ บรรจุภัณฑ์สุญญากาศ ซึ่งถูกนำมาประยุกต์ใช้กับข้าวอุ่นร้อนเองและผักแปรรูป ประกอบกับการยกระดับในการปรับปรุงรสชาติและโภชนาการของอาหาร ให้ผลิตภัณฑ์ข้าวอุ่นร้อนเองกลายเป็นอาหารที่มีมาตรฐานมากยิ่งขึ้น
ปัจจุบันข้าวอุ่นร้อนเองได้มีการนำเสนอออกมาหลากหลายรสชาติและมีคุณภาพสูง เช่น ข้าวหน้าไก่แบบจีน ข้าวเนื้อต้ม ข้าวเนื้อสันนอกวัวตุ่นมันฝรั่ง ข้าวเนื้อวัวเห็ดหอม ซึ่งอาหารอุ่นร้อนเองที่มีความหลากหลายก็มีส่วนสำคัญที่จะช่วยในการพัฒนาอุตสาหกรรมอาหารอุ่นร้อนให้ขยายตัวได้อย่างมีประสิทธิภาพ
ปัจจุบันผลิตภัณฑ์อาหารอุ่นร้อนเองมีปริมาณการจำหน่ายบนแพลตฟอร์มอีคอมเมิร์ซของจีน เพิ่มขึ้นถึงร้อยละ 257.09 โดยกลุ่มที่นิยมซื้อคือนักศึกษาและพนักงานออฟฟิศอายุระหว่าง 18-29 ปี โดยหม้อไฟอุ่นร้อนเองและข้าวอุ่นร้อนเองกลายเป็นอาหารยอดนิยมของชาวจีนยุคใหม่ ขณะที่ความนิยมของการ Livestreaming หรือถ่ายทอดสดจำหน่ายผลิตภัณฑ์ ช่วยทำให้ผลิตภัณฑ์อาหารอุ่นร้อนเองได้รับความนิยมเนื่องจากมีความสะดวกและมีเอกลักษณ์จึงทำให้ได้การตอบรับที่ดีจากผู้บริโภคเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง
เมื่อพิจารณาด้านการพัฒนาของอุตสาหกรรมอาหารอุ่นร้อนเองของจีน พบว่าตั้งแต่การแพร่ระบาดของโรค COVID - 19 ทำให้ผู้บริโภคส่วนใหญ่หันมาจับจ่ายที่บ้าน และแนวคิดการบริโภคเพื่อสุขภาพทำให้ข้าวสำเร็จรูปที่มีโภชนาการและดีต่อสุขภาพกลายเป็นอาหารที่ได้รับความนิยม ประกอบกับการยกระดับคุณภาพชีวิตที่สูงขึ้นและการทำงานที่เร่งรีบ ส่งผลให้ความต้องการอาหารสำเร็จรูปขยายตัวเพิ่มขึ้น ข้าวที่เป็นอาหารหลักและมีความสะดวกในการรับประทานจึงกลายเป็นเทรนด์ในการพัฒนาอุตสาหกรรมอาหารของจีนในยุคปัจจุบัน
ผลิตภัณฑ์อาหารอุ่นร้อนเอง นอกจากจะประกอบด้วยหม้อไฟอุ่นร้อนเองที่ได้รับความนิยมสูงสุดแล้ว ยังมีข้าวหน้ากับข้าวต่างๆ อีกมากมาย ซึ่งถือเป็นอาหารจานหลัก และยังมีการพัฒนาผลิตภัณฑ์อุ่นร้อนเองที่เป็นอาหารว่าง และอาหารมื้อดึกเพิ่มเข้ามา ดังนั้นเมื่อพิจารณาถึงโอกาสของผลิตภัณฑ์อุ่นร้อนเองแล้ว นอกจากจะสามารถจำหน่ายให้แก่คนทำงานปกติ และนักท่องเที่ยว ยังมีโอกาสในการพัฒนาภายใต้เศรษฐกิจต่างๆ ของจีนอีกมากมาย เช่น เศรษฐกิจที่บ้าน เศรษฐกิจขี้เกียจ และเศรษฐกิจคนโสด
เมื่อพิจารณาด้านผู้บริโภค พบว่าปัจจัยในการเลือกซื้ออาหารอุ่นร้อนเอง คือเพื่อลองของใหม่ และความสะดวกสบาย แต่ผลิตภัณฑ์นี้ยังคงมีปัญหาด้านราคาที่ค่อนข้างสูงกว่าอาหารสำเร็จรูปทั่วไป คุณค่าทางโภชนาการไม่ได้สูงเทียบเท่าอาหารสำเร็จรูป จึงไม่ค่อยเกิดการซื้อช้ำ ดังนั้น ผลิตภัณฑ์อาหารอุ่นร้อนเองที่สามารถนำเสนอคุณสมบัติและประโยชน์ที่ดีต่อสุขภาพเทียบเท่าอาหารสำเร็จรูป และมีรสชาติอร่อยใกล้เคียงอาหารปลุกสุกใหม่ ก็จะมีโอกาสในการเติบโตและมียอดขายที่ต่อเนื่องมากกว่า
Zi Hai Guo
โดยพบว่าในปัจจุบันเริ่มมีบางแบรนด์ผู้ผลิตอาหารกึ่งสำเร็จรูปเริ่มปรับปรุงผลิตภัณฑ์อาหารอุ่นร้อนเองที่มีประเภทของกับข้าวที่มีความหลากหลาย และมีคุณค่าทางโภชนาการสูง รวมทั้งมีส่วนผสมของสมุนไพรอย่างตังกุย และโกจิเบอร์รีเพื่อส่งเสริมให้ผลิตภัณฑ์มีภาพลักษณ์ที่ดีต่อสุขภาพมากขึ้น ซึ่งพบว่ามีวางจำหน่ายอยู่ในตลาดจีนเพิ่มมากขึ้นเรื่อยๆเช่นกัน
ผลกระทบด้านเศรษฐกิจต่อประเทศไทย และแนวทางการปรับตัวของภาครัฐ ภาคเอกชน และผู้ประกอบการไทย
ด้วยการพัฒนาของเศรษฐกิจอย่างต่อเนื่อง จังหวะชีวิตที่เร่งรีบและปัจจัยกระแสวัฒนธรรมสมัยใหม่ที่มีความขี้เกียจ ความโสด และการอยู่คนเดียว เป็นปัจจัยที่ส่งเสริมให้อุตสาหกรรมผลิตภัณฑ์อาหารอุ่นร้อนเองเติบโตได้ดี มีการพัฒนาและมีขนาดขยายตัวเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง
ตลาดผลิตภัณฑ์อาหารอุ่นร้อนเอง โดยเฉพาะข้าวอุ่นร้อนเองถือเป็นอีกตลาดที่น่าจับตามองสำหรับผู้ประกอบการอาหารของไทย เนื่องจากอาหารเป็นอุตสาหกรรมที่ไทยมีชื่อเสียงในระดับสากล เป็นที่ยอมรับจากผู้บริโภคทั่วโลก และยังมีวัตถุดิบคุณภาพดีที่พร้อมสำหรับผู้บริโภค จึงถือเป็นแต้มต่อที่ดีสำหรับผลิตภัณฑ์ของไทยในการเข้ามาขยายตลาดผลิตภัณฑ์อาหารร้อนเองในจีน
ซึ่งผู้ประกอบการไทยสามารถพิจารณาการนำเทคโนโลยีสมัยใหม่เข้ามาประยุกต์ใช้ในการผลิต ผลิตภัณฑ์ให้มีนวัตกรรม มีความสดใหม่ มีรสชาติดี และตามกระแสรักสุขภาพ อาจจะพิจารณานำเสนออาหารเพื่อสุขภาพ 0 แคลอรี่ ไม่มีไขมัน ไม่มีผงปรุงแต่งรสชาติ ในรูปแบบผลิตภัณฑ์อาหารไทยอุ่นร้อนเอง
Mo Xiaoxian
ในประเภทอาหารไทยที่ได้รับความนิยมและชื่นชอบในตลาดจีน เช่น ข้าวและต้มยำกุ้งอุ่นร้อนเอง ข้าวผัดสับปะรดอุ่นร้อนเอง ผัดไทยอุ่นร้อนเอง ข้าวและแกงเขียวหวานหรือแกงมัสมั่นอุ่นร้อนเอง ข้าวและกับข้าวมังสวิรัติอุ่นร้อนเอง ข้าวและเนื้อสัตว์จากพืชอุ่นร้อนเอง เนื่องจากในปัจจุบันยังไม่พบผลิตภัณฑ์ข้าวอุ่นร้อนเองของไทย หรือผลิตภัณฑ์อาหารเพื่อสุขภาพอุ่นร้อนเองได้บนตลาดจีน
ซึ่งถือเป็นการประชาสัมพันธ์อาหารไทยให้ชาวจีนได้รู้จักมากยิ่งขึ้นด้วย นอกจากนี้ การเจาะตลาดด้วยเครือข่ายตลาดต่างๆ ทั้งออนไลน์และออฟไลน์ควบคู่ไปกับการประชาสัมพันธ์ผลิตภัณฑ์ผ่าน KOL/KOC ก็จะยิ่งทำให้ผลิตภัณฑ์อาหารไทยเป็นที่รู้จักอย่างแพร่หลายและรวดเร็วมากยิ่งขึ้น ซึ่งจะส่งผลให้สามารถเจาะตลาดอุตสาหกรรมอาหารอุ่นร้อนเองในจีนได้อย่างมีประสิทธิภาพและเข้าไปแย่งชิงส่วนแบ่งตลาดผลิตภัณฑ์อาหารอุ่นร้อนเองในจีนได้มากขึ้นในอนาคตต่อไป
Reference
สำนักงานส่งเสริมการค้าในต่างประเทศ ณ เมืองชิงต่าว
โฆษณา