Roland Dyens 'มือของคุณคือนักดนตรีคลาสสิก ส่วนจิตใจของคุณคือนักดนตรีแจ๊ส'
อิทธิพลการฟังเพลง มีส่วนสำคัญในการสร้างสรรค์บทเพลงของนักประพันธ์ ดนตรีร็อคและดนตรีคลาสสิกจากรัสเซียคอมโพสเซอร์ มีส่วนทำให้งานเพลงของ นิคิตา คอชคิน (Nikita Koshkin, 1956) ออกมาดุดัน-เร้าใจ เช่นเดียวกับดนตรีแจ็สและดนตรีร่วมสมัย ได้หล่อหลอมให้นักกีตาร์คลาสสิกชาวฝรั่งเศสคนหนึ่ง ตกผลึกสไตล์การประพันธ์ของตัวเองและกลั่นกลองออกมาเป็นงานเพลงที่ขยายกรอบความเป็นไปได้ของการบรรเลงกีตาร์คลาสสิก ทั้งหมดคือเรื่องราวของ โรแลนด์ ดีเยนส์ (Roland Dyens, 1955-2016)
ดีเยนส์ เกิดในตูนิเซียปี 1955 ก่อนจะเติบโตและใช้ชีวิตส่วนใหญ่ในปารีส ดีเยนส์เริ่มเล่นกีตาร์คลาสสิกตั้งแต่เจ็ดขวบ ก่อนจะเข้าเรียนกับอาจารย์กีตาร์คลาสสิก อัลแบร์โต พอนเช (Alberto Ponce) และพัฒนาทักษะการประพันธ์กับ เดซิเย ดูนเดย์น (Désiré Dondeyne) เมื่อจบการศึกษาในปี 1976 ดีเยนส์ในวัย 21 เริ่มมีชื่อเสียงจากการแข่งขันกีตาร์คลาสสิก ด้วยความสำเร็จจากการแข่งขัน ได้นำพาชื่อของดีเยนส์ออกสู่ระดับนานาชาติ และนำไปสู่การทัวร์คอนเสิร์ตที่มีสไตล์การแสดงอันไม่เหมือนใคร
เกือบทุกการแสดงของดีเยนส์ เขามักไม่จัดโปรแกรมเพลงหรือไม่บอกผู้ชมล่วงหน้าว่าจะเล่นเพลงอะไร และเมื่อเริ่มคอนเสิร์ตเขามักเริ่มต้นด้วยการด้นสด (Improvisation) เหล่านี้ถือเป็นสิ่งผิดวิสัยของนักดนตรีคลาสสิกอย่างมาก การไม่จัดโปรแกรมเพลงและโดยเฉพาะการด้นสด ถือเป็นธรรมเนียมที่พบเห็นได้น้อยในคอนเสิร์ตดนตรีคลาสสิก ที่มีความเข้มงวดในการบรรเลงเพลงตามโน้ต
อย่างไรก็ตาม ด้วยความชอบด้นสดนี้เอง ทำให้เกิดบทเพลงที่สร้างชื่อให้กับดีเยนส์หลายเพลง ‘แทงโก ออง สกายอิ์’ (Tango en Skaï) เป็นหนึ่งในเพลงที่เกิดจากการด้นสดของดีเยนส์ในคอนเสิร์ตปี 1978 จนมีผู้แนะนำให้เขาตีพิมพ์โน้ตเพลงในปี 1985
แทงโก (Tango) เป็นจังหวะเพลงเต้นที่โด่งดังในแถบลาตินอเมริกา ‘สกายอิ์’ (Skaï) เป็นคำแสลงในภาษาฝรั่งเศส หมายถึง หนังสังเคราะห์ หรือพีวีซี (PVC) ดีเยนส์พยายามสื่อถึงกลุ่มโคบาลหรือคาวบอยในแถบลาตินอเมริกาที่ชอบแต่งกายด้วยชุดหนัง เมื่อรวมคำทั้งสองแล้วจึงมีความหมายในทำนองว่า ‘การลอกเลียนแบบแทงโก’
Tango en Skaï ถ่ายทอดอารมณ์ที่สนุกสนานตามสไตล์ดนตรีแทงโก เอกลักษณ์ของบทเพลงอยู่ที่การรักษาจังหวะให้มั่นคง ดีเยนส์กล่าวอย่างชัดเจนว่า “ไม่ควรมีการผิดเพี้ยนของจังหวะ" จำเป็นต้องเน้นจังหวะให้ชัดเจนด้วยการเล่นเทคนิค สตักคาโต (Staccato) หรือการดีดโน้ตให้เกิดเสียงสั้น-ห้วน เพื่อสร้างความกระชับตามสไตล์ดนตรีแทงโก
ปี 1986 ดีเยนส์ เข้ารับการผ่าตัดหัวใจ ซึ่งเป็นจุดเริ่มต้นของอีกหนึ่งงานเพลงอันโด่งดัง ‘ลิบรา โซนาติเน’ (Libra Sonatine) บทประพันธ์ที่สื่อถึงช่วงเวลาการผ่าตัดของดีเยนส์ บทเพลงแบ่งมูฟเมนต์ออกเป็นสามท่อน India, Largo และ Fuoco ดีเยนส์บรรยายว่า
“มันคือสามมูฟเมนต์ที่สะท้อนถึงชีวิตของผมในช่วงเวลานั้น เริ่มต้นด้วยความวุ่นวายของ India [ก่อนผ่าตัด] จากนั้นต่อด้วย Largo [ระหว่างผ่าตัด] และปิดท้ายด้วย Fuoco จังหวะที่พลุ่งพล่านได้สื่อถึงการหวนคืนสู่ชีวิตของผม” Fuoco ถือเป็นมูฟเมนต์ที่ขึ้นชื่อเรื่องความยาก มักเป็นที่นิยมในเหล่านักกีตาร์คลาสสิกที่ต้องการแสดงศักยภาพและท้าทายความสามารถของตัวเอง
“มือของคุณคือนักดนตรีคลาสสิก ส่วนจิตใจของคุณคือนักดนตรีแจ็ส” เป็นคำนิยามที่นักข่าวมอบให้กับดีเยนส์ขณะทำการสัมภาษณ์ ดีเยนส์มีความผูกพันธ์อย่างลึกซึ้งต่อกีตาร์คลาสสิก ขณะเดียวกันก็ยังหลงใหลในดนตรีแนวอื่น เขาให้สัมภาษณ์กับนิตยสาร Classical Guitar ฉบับมีนาคมปี 1995 กล่าวว่า
“ดนตรีคลาสสิกคือบ้านของผม คือครอบครัวของผม ผมรักการเดินทางและรักที่จะกลับบ้าน นั่นจึงเป็นเหตุผลที่ผมชอบเล่นเพลงของซอร์ (Fernando Sor) ในคอนเสิร์ตเสมอ ผมหลงรักดนตรีของซอร์ แต่ผมต้องการชิม ชิมทุกรสชาติ เพราะผมรู้สึกหิวกระหาย
ผมเป็นคนไม่ยึดติด ผมรักดนตรีทุกแขนง ครั้งแรกที่ผมเล่นกีตาร์ร่วมกับนักร้องเพลงชื่อดัง มันไม่ต่างอะไรกับการเล่น Bach Suite หรือในเทศกาลดนตรีที่ผมต้องเล่นร่วมกับนักดนตรีแจ็สในทุกคืน สำหรับผมแล้ว มันเป็นเรื่องธรรมดา ผมไม่เคยรู้สึกถูกบังคับให้ทำสิ่งเหล่านี้เลย”
บทเพลงของดีเยนส์ มักคงไว้ซึ่งสไตล์ดนตรีตามนักประพันธ์ในอดีต อาทิ วาคีน โรดริโก (Joaquín Rodrigo) เฟเดริโก โมเรโน ทอร์โรบา (Frederico Moreno Torroba) ออกัสติน บาร์ริออส (Agustín Barrios) หรือเพื่อนร่วมยุคที่เกิดก่อนหลายปีอย่าง ลีโอ เบราเวอร์ (Leo Brouwer)
เฟอร์นานโด ซอร์ และ เฮยตอร์ วิลลา-โลโบส (Heitor Villa-Lobos) เป็นสองนักประพันธ์ที่มีอิทธิพลต่องานเพลงของดีเยนส์มากที่สุด อย่างไรก็ตาม ดีเยนส์ไม่มีกรอบในการสร้างสรรค์ผลงานเพลง เขาชอบซอร์และวิลลา-โลโบส แต่เขาก็ยังชอบ จังโก ไรน์ฮาร์ดท์ (Django Reinhardt) ทีโลเนียส มังค์ (Thelonious Monk) และอีดิธ เปียฟ (Edith Piaf) เหล่านี้ล้วนเป็นองค์ประกอบที่ตกผลึกเป็นผลงานอันยอดเยี่ยมของดีเยนส์
หนึ่งในงานที่ดีเยนส์ได้รับการชื่นชมคือ งานเรียบเรียง (Arrangement) โดยมีทั้งงานเพลงคลาสสิกและแจ็ส ตัวอย่างอัลบั้มที่น่าสนใจเช่น Paris guitare อัลบั้มที่นำเพลงป็อปฝรั่งเศส อาทิ Hymne à l'amour, La bicyclette มาเรียบเรียงและบรรเลงด้วยกีตาร์คลาสสิก หรืออัลบั้ม Night and Day/Visite au Jazz ซึ่งขนเอาเพลงแจ๊สมากมายมาบรรเลง อาทิ All of me, Misty และ A night in Tunisia
ดีเยนส์ มีสุขภาพที่ไม่ค่อยดี โดยมีส่วนมาจากการสูบบุหรี่เป็นจำนวนมาก บรรดาคนรอบข้างต่างเป็นห่วงในเรื่องสุขภาพของเขา มอริส เจ. ซัมเมอร์ฟิลด์ (Maurice J. Summerfield) นักเขียนและผู้ก่อตั้งนิตยสาร Classical Guitar กล่าวว่า “เขาชอบสูบบุหรี่แม้จะมีปัญหาเกี่ยวกับโรคหัวใจ แต่ในเวลานั้นเขาก็ยังไม่เลิกสูบอยู่ดี” พอล ฟาวล์ส (Paul Fowles) อีกหนึ่งนักเขียนประจำนิตยสาร Classical Guitar กล่าวว่า “เขาสูบบุหรี่ราวกับปล่องไฟ บางครั้ง ถึงขั้นต้องหยุดพักการประชุมกรรมการ [ในงานแข่งขันกีตาร์]”
ดีเยนส์ จากไปด้วยวัย 61 ปีในวันที่ 29 ตุลาคม 2016 ทิ้งเรื่องราวและบทเพลงที่สะท้อนถึงความทะเยอทะยาน และความหิวกระหายที่จะแสวงหาสิ่งแปลกใหม่ จนนำมาซึ่งผลงานที่เกิดจากการตกผลึกทางดนตรีอันยอดเยี่ยม และชวนตั้งคำถามไปยังนักประพันธ์รุ่นหลังถึงความเป็นไปได้ในการบรรเลงกีตาร์คลาสสิก
ยังมีบทเพลงที่ไม่ได้กล่าวถึงอีกมากมายทั้ง Valse en skaï หรือ Songe Capricorne ผู้อ่านมีความประทับใจกับงานเพลงของดีเยนส์ชิ้นใด สามารถแบ่งปันแลกเปลี่ยนกันได้นะครับ 🙂 ขอบคุณครับ
Writer : Literary Boy
สนใจเรียนกีตาร์ : https://www.facebook.com/ptnoteguitar
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
