2 พ.ค. 2023 เวลา 22:01 • สุขภาพ

ยาเม็ดเขียวฟ้า และปัญหาโลกแตก "รักษาอะไรกันแน่?"

เชื่อว่าหลายคนคงคุ้นตากับยาแคปซูลเม็ดสีเขียวฟ้า ซึ่งมักได้รับการโพนทะนาว่าเป็นยาที่สามารถรักษาอาการเจ็บคอ ไข้หวัด และอีกสารพัดโรคที่เคยมีคนใช้และคิดว่าได้ผล วันนี้เราจึงจะมาพูดถึงยาตัวนี้ และที่มาที่ไปของยาดังกล่าว
Amoxicillin 500 mg
ยาดังกล่าวชื่อว่า Amoxicillin เป็นยาฆ่าเชื้อแบคทีเรียในกลุ่ม Beta-lactam โดยยาดังกล่าวออกฤทธิ์ยับยั้งการสร้างผนังเซลล์ของเชื้อแบคทีเรีย ทำให้เชื้อแบคทีเรียทนต่อสภาพแวดล้อมไม่ได้ และเซลล์แตกตายไปในที่สุด
กลไกของยา Amoxicillin
ข้อบ่งใช้ของยา Amoxicillin ตามที่ระบุไว้ในบัญชียาหลักแห่งชาติคือการรักษาโรคทางเดินหายใจที่เกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรีย โดยการพิจารณาว่าจะใช้ยาหรือไม่จะใช้การพิจารณาตาม Centor criteria
Centor criteria
ขอบคุณภาพจาก สสส.
ในอดีต มีความเชื่อในหมู่แพทย์และบุคลากรทางการแพทย์อื่นๆว่าการให้ยา Amoxicllin ให้ผู้ป่วยที่มีอาการเจ็บคอเป็นการให้ยาเพื่อรักษาแบบ empirical treatment (การให้ยาเพื่อรักษาเฉพาะหน้าระหว่างรอการยืนยันผลจากห้อง lab)เนื่องจากในอดีตเชื่อว่าอาการเจ็บคอจากไวรัสสามารถทำให้เกิดการติดเชื้อแบคทีเรียได้ในภายหลัง จึงมีการรักษาอาการเจ็บคอในลักษณะดังกล่าวอย่างแพร่หลาย
ผลกระทบจากเชื้อดื้อยา
แต่เนื่องจากปัญหาเชื้อดื้อยา ที่เกิดขึ้นจากการรักษาในลักษณะดังกล่าว ทำให้บุคลากรทางการแพทย์ในปัจจุบันต้องมีการวินิจฉัยอย่างถี่ถ้วนก่อนที่จะจ่ายยา Amoxicillin ให้แก่ผู้ป่วย เพื่อป้องกันการเกิดเชื้อดื้อยา และการแพ้ยาซ้ำที่จะทำให้เกิดอันตรายต่อผู้ป่วย
อุบัติการเชื้อดื้อยาและการพัฒนายาปฏิชีวนะ
นอกจากเรื่องของการรักษาอาการเจ็บคอ ที่ก็สับสนมากพออยู่แล้วว่าตกลงใช้อย่างไร ยังมีการนำยาดังกล่าวไปใช้อย่างไม่มีข้อบ่งใช้อีกมากมาย เช่น รักษาสิว รักษาแผล แก้ปวด แก้ไข้ แก้อักเสบ แก้มันสารพัดจะแก้ นอกจากจะไม่ได้ผลแล้วยังยิ่งเพิ่มอัตราการเกิดเชื้อดื้อยา ซึ่งอันตรายต่อผู้ที่ติดเชื้อ และอันตรายอย่างยิ่งยวดต่อระบบสาธารณสุขทั่วโลก(ถ้าสนใจผมจะทำเรื่องเชื้อดื้อยาและโลกหลังยุคยาฆ่าเชื้อ ให้อารมณ์หนังซอมบี้ได้เลย)
โดยสรุปก็คือ อาการเจ็บคอส่วนใหญ่(ประมาณ 70%) เกิดจากเชื้อไวรัส ซึ่งรักษาหายโดยการพักผ่อนให้เพียงพอ ทานน้ำมากๆ หรือในปัจจุบันก็มีการใช้ฟ้าทะลายโจรทั้งแบบสมุนไพรและแบบสารสกัดในการรักษาอย่างแพร่หลาย "โดยไม่ต้องใช้ยาเขียวฟ้า" ส่วนที่มีลักษณะเข้าข่ายการติดเชื้อแบคทีเรีย ก็อาจจะมีการใช้ยาดังกล่าวในระยะสั้นๆ ที่สำคัญต้องปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์และเภสัชกรอย่างเคร่งครัด เพื่อประโยชน์ของผู้ป่วย สังคม และระบบสาธารณสุขทั่วโลก
ด้วยความห่วงใย
เพจหมอยาเดินไพร
อ้างอิง
1.Medscape. amoxicillin (Rx) [Internet]. [cited 2019 Aug 16]. Available from: https://reference.medscape.com/drug/amoxil-amoxicillin-342473
2. พิสนธิ์ จงตระกูล. แนวทางการใช้ยาปฏิชีวนะอย่างสมเหตุผล. พิมพ์ครั้งที่ 3. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์อักษรกราฟฟิคแอนด์ดีไซน์; 2554.
โฆษณา