4 เสาหลักสุขภาวะ กับพื้นที่สุขภาวะ การร่วมสร้างชุมชนสุขภาวะ ความหมาย ความสำคัญ
ในโลกปัจจุบันที่ซับซ้อน โลกที่มีการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว เทคโนโลยี การแข่งขัน ความขัดแย้ง มีการแย่งชิงทรัพยากร ปัญหา ความท้าทาย สภาพสังคม สิ่งแวดล้อมและเศรษฐกิจ ที่เรากำลังเผชิญอยู่ในปัจจุบัน
มีความพยายามจะอธิบายให้เห็นภาพ ไม่ว่าจะเป็น VUCA World ซึ่งมาจากคำว่า ความผันผวน (Volatility) ความไม่แน่นอน (Uncertainty) ความสลับซับซ้อน (Complexity) ความกำกวม (Ambiguity) หรือล่าสุดในช่วงวิกฤติการระบาดของ COVID-19 คุณ Jamais Cascio นักเขียนและนักอนาคตวิทยา ได้นำเสนอนิยามโลกปัจจุบันว่าเป็น BANI World ที่มาจาก เปราะบาง Brittle วิตกกังวล Anxiety ความสัมพันธ์ของสิ่งต่างๆ ไม่เป็นเส้นตรง Nonlinear และ อธิบายให้เข้าใจได้ยาก Incomprehensible
เมื่อดูโดยรวมแล้ว โลกที่ซับซ้อนนี้อาจจะไม่ได้เปลี่ยนจาก VUCA มาเป็น BANI หากแต่น่าจะหมายถึงว่าผลจากที่โลก VUCA สร้างให้เกิดเป็นโลก BANI ซึ่งเป็นสภาวะความยุ่งยากที่ยากต่อการคาดเดาว่าจะเกิดอะไรขึ้น รวมถึงความสลับซับซ้อนของปัญหาต่าง ๆ เป็นปัญหาเชิงระบบ ยากต่อการแก้ไข ไม่มีองค์กรใดองค์กรหนึ่ง ผู้นำคนใดคนหนึ่งจะสามารถแก้ไข หรือสร้างการเปลี่ยนแปลงได้โดยลำพัง
ทำให้คนเราเกิดความวิตกกังวล เกิดความเครียด เปราะบาง ก่อให้เกิดความขัดแย้งทั้งทางความคิดและพฤติกรรมการแสดงออก ส่งผลให้มนุษย์ไม่มีสุขภาวะ ซึ่งหากแปลกันตรงๆ ก็คงหมายถึงการที่ไม่มีภาวะที่เป็นสุข ในทุกๆ ด้าน ไม่ว่าจะเป็นจากการเรียน การทำงาน การใช้ชีวิตอยู่ร่วมกัน
การสร้างเสริมสุขภาวะที่ดีจึงเป็นสิ่งสำคัญในปัจจุบันและอนาคต โดยองค์ประกอบของสุขภาวะที่ดีมี 4 อย่าง ได้แก่ การมีสุขภาพกายที่ดี มีกินมีใช้ไม่อดอยาก ห่างไกลจากปัจจัยเสี่ยงทางสุขภาพต่างๆ มีสุขภาพจิตมีจิตใจที่มีความสุข มีสภาพสังคมที่ดี สงบสุข ปราศจากความขัดแย้ง และสภาพแวดล้อมสิ่งแวดล้อมที่ดี ที่สนับสนุนการใช้ชีวิตได้อย่างมีเต็มศักยภาพ มีคุณค่ามีความหมาย
เนื่องจากมนุษย์เป็นสัตว์สังคม (Social-being) และมนุษย์เราเป็นสัตว์ที่มีอารมณ์ความรู้สึก (Emotional-being) เพื่อให้เรามีสุขภาวะ หรือภาวะที่มีความสุข เราต้องอยู่ร่วมกันกับผู้อื่น
แนวคิดเรื่องการสร้างสังคมสุขภาวะ ชุมชนสุขภาวะจึงเป็นสิ่งสำคัญ การร่วมสร้างชุมชนสุขภาวะ หมายถึงกระบวนการสร้างและจัดการชุมชน ที่ให้ความสำคัญกับการมีสังคมสุขภาวะ เพื่อความเป็นอยู่ที่ดีของคนทุกคน ทุกเพศ ทุกวัย สุขภาวะ ประกอบด้วย สุขภาพกาย สุขภาพใจ สังคมและสิ่งแวดล้อมที่ดี ผ่านการทำงานร่วมกันของคนในชุมชนในกระบวนการตัดสินใจ การออกแบบและการลงมือทำ ตามความคิดริเริ่มที่ตอบสนองความต้องการและความชอบของพวกเขา และส่งเสริมความรู้สึกเป็นเจ้าของและความรับผิดชอบระหว่างคนในชุมชน
คนในชุมชนคือสมาชิก หุ้นส่วนที่กระตือรือร้น และมีส่วนช่วยในการพัฒนาและรักษาความเป็นอยู่ที่ดีของตนเอง โดยตระหนักว่าแต่ละชุมชนมีเอกลักษณ์เฉพาะตัว และสุขภาวะที่ดีของสมาชิกได้รับอิทธิพลจากปัจจัยทางสังคม เศรษฐกิจ และสิ่งแวดล้อม คนในชุมชนตระหนักและห่างไกลจากปัจจัยเสี่ยงทางสุขภาพต่างๆ
ทุกคนสามารถเริ่มได้ทันทีในพื้นที่ ชุมชน สังคมที่เล็กที่สุดและสำคัญที่สุด นั่นก็คือภายในครอบครัว ระหว่างพ่อแม่ พี่น้อง ปู่ย่า ตายาย ลุงป้า น้าอา และลูกหลานของพวกเรา
หลักการสำคัญในการสร้างชุมชนสุขภาวะ ได้แก่ การสร้างความไว้วางใจและความสัมพันธ์ระหว่างคนในชุมชน การส่งเสริมการมีส่วนร่วม ความรู้สึกเป็นเจ้าของ ความเชื่อมโยงทางสังคม ความหลากหลายและเท่าเทียม ให้อำนาจแก่บุคคลและชุมชน ทำงานร่วมกันเพื่อสร้างและรักษาสภาพสังคมที่แบ่งปัน เกื้อกูล เอื้อเฟื้อ เพื่อคุณภาพชีวิตและความเป็นอยู่ที่ดีของสมาชิก เพื่อสร้างชุมชนที่เข้มแข็งและยืดหยุ่นมากขึ้น
พื้นที่สร้างสรรค์ทางสังคม Generative Social Field
องค์ประกอบสำคัญของจากมีพื้นที่สุขภาวะ คือการสร้างให้เกิดพื้นที่สร้างสรรค์ทางสังคม Generative Social Field พื้นที่ปลอดภัย Safe Space เช่นเดียวกับ กระบวนการห้องปฏิบัติการทางสังคม (Social Lab)
กระบวนการห้องปฏิบัติการทางสังคม มุ่งให้ความสำคัญกับการสร้างการมีส่วนร่วมของผู้มีส่วนได้เสียที่หลากหลาย และกระบวนการการสร้างพื้นที่ปลอดภัย สร้างพื้นที่สร้างสรรค์ทางสังคม พื้นที่ปลอดภัย พื้นที่ที่เปิดโอกาสให้ผู้เข้าร่วมกระบวนการได้เรียนรู้ร่วมกัน เปิดโอกาสที่จะได้ยินเสียง รับรู้มุมมองที่แตกต่างหลากหลาย ได้เข้าใจอารมณ์ความรู้สึกของผู้คนในพื้นที่นั้นๆ ได้เห็นได้รับทราบในสิ่งที่อาจไม่เคยทราบมาก่อน
ผู้ที่เข้าร่วมกระบวนการ คนในพื้นที่จะเปิดรับใจรับฟัง เคารพในความคิด ให้เกียรติซึ่งกันและกัน โดยไม่จำเป็นต้องเห็นหรือคิดเหมือนกัน ประสบการณ์ความคิดของทุกคนที่ค่า เป็นพื้นที่ที่ไม่มีการตัดสินถูกผิด เป็นพื้นที่ที่อาจก่อให้เกิดมุมมอง ความร่วมมือ การดำเนินการ ปฏิบัติการใหม่ๆ จากความมุ่งมั่นในการสร้างสรรค์ต่อยอดเติมเต็ม สนับสนุนซึ่งกันและกัน
ผู้นำการเปลี่ยนแปลงเชิงระบบด้วยหัวใจความเป็นมนุษย์ Compassionate Systems Leadership มีเป้าหมายสำคัญคือการสร้างสังคมสุขภาวะ
ผู้นำเชิงระบบที่มีหัวใจความเป็นมนุษย์ Compassionate Systems Leadership คือผู้นำที่ตระหนักถึงความสำคัญของสังคมสุขภาวะ ผู้นำที่ให้ความสำคัญกับการสร้างการมีส่วนร่วมของผู้มีส่วนได้เสียที่หลากหลาย มุ่งสร้างพื้นที่สร้างสรรค์ทางสังคม เป็นผู้นำที่มีคุณลักษณะตาม Compassionate Systems Framework ที่ประยุกต์มาจาก 4 เสาหลักสุขภาวะ (4 Pillars of Wellbeing) ดังนี้
Awareness: อยู่กับปัจจุบัน มีสติ รู้เท่าทันตนเอง มีความฉลาดรู้ทางอารมณ์ Mindfulness, Self-awareness, Emotional Intelligence
Connection: มีความสัมพันธ์ที่ดีกับคนรอบข้าง Social-being, Positive Relationship UBUNTU; to be human is to recognize the humanity of others.
Insight: รู้จักตนเอง รู้จุดอ่อน จุดแข็งของตน Self-knowledge, Strengths & Weaknesses
Purpose: มีเป้าหมายที่มีคุณค่า มีคุณค่า เป็นประโยชน์ เป็นของขวัญของโลกใบนี้ Positive Goals
ทักษะที่สำคัญที่จำเป็นสำหรับผู้นำเชิงระบบที่มีหัวใจความเป็นมนุษย์ ก็คือ ทักษะการฟังด้วยหัวใจความเป็นมนุษย์ Compassionate Deep Listening
Compassionate Deep Listening เป็นทักษะที่สำคัญของผู้นำเพื่อสร้างความร่วมมือ คือทักษะการฟัง การฟังด้วยหัวใจ เปิดใจรับฟัง
การฟังที่เริ่มจากการฟังตนเอง เพื่อที่จะตระหนักรู้ตน รู้เท่าทันความคิดของตนเอง
เปิดโอกาสให้ตัวเองมีเวลาและพื้นที่ในการรู้ตนเอง ในการซึมซับสิ่งที่ผู้พูด พูดอย่างเต็มที่ ไม่ได้แสวงหาความหมายเพียงผิวเผิน แต่เพื่อที่จะเข้าใจว่าผู้พูดมีจุดประสงค์ ความสนใจ ความต้องการหรือข้อจำกัดอะไรเป็นตัวกระตุ้นคำพูดของพวกเขา
การฟังที่ดี กระตุ้นให้ผู้อื่นรู้สึกได้ยิน รู้สึกได้รับการยอมรับ และผู้พูดก็จะพูดอย่างเปิดเผยและตรงไปตรงมามากขึ้น ก่อให้เกิดความเชื่อใจ & ความสัมพันธ์อันดี
การฟังด้วยหัวใจ มิใช่การฟังด้วยหัวสมอง มิใช่การฟังด้วยความคิด ทักษะนี้ไม่ได้เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ ต้องได้รับการฝึกฝนพัฒนา
เราทุกคนสามารถเริ่มได้ทันที คนทุกคนในสังคมมีส่วนร่วมสร้าง พัฒนาชุมชนสุขภาวะได้โดยเริ่มจากตัวเรา เริ่มจากคนที่เรารัก คนที่รักเรา คนรอบตัวเรา โดยอาจเริ่มต้นเล็กๆ จากภายในครอบครัว ญาติ พี่น้อง หลังจากนั้นก็ค่อยๆ ขยายออกไปสู่เพื่อนบ้าน คนในหมู่บ้าน ในชุมชน สังคมรอบข้างต่อไป
#พื้นที่สุขภาวะ
#ชุมชนสุขภาวะ
#VUCAWorld
#BANIWorld
#พื้นที่สร้างสรรค์ทางสังคม
#GenerativeSocialField
#ห้องปฏิบัติการทางสังคม
#SocialLab
#CompassionateSystemsFramework
#มีความฉลาดรู้ทางอารมณ์
#มีสติรู้เท่าทันตนเอง
#มีความสัมพันธ์ที่ดีกับคนรอบตัว
#รู้จักตนเอง
#มีเป้าหมายที่มีคุณค่า
#ผู้นำเชิงระบบที่มีหัวใจความเป็นมนุษย์
#CompassionateSystemsLeadership
- 11
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
