21 พ.ค. 2023 เวลา 09:43 • ศิลปะ & ออกแบบ

นักบุญคนขยันกับหัวกระโหลก (Saint Jerome Writing)

ก่อนอื่นขอบอก ว่าเรามีซีรีย์งานภาพเขียนมาเล่าเรื่องอีกเยอะ ในซีรีย์ อิจฉากรุงโรม
ไปดูซีรีย์ได้ที่นี่
ภาพต่อไปคือ Saint Jerome Writing นักบวชชราผอมแห้งในชุดแดงที่กำลังเขียนหนังสืออย่างขะมักเขม้นผู้นี้คือนักบุญเจอโรม ซึ่งเป็นคนที่มีความสำคัญต่อศาสนาคริสต์มากเพราะเป็นผู้แปลคัมภีร์ไบเบิลจากภาษาฮิบรูมาเป็นภาษาละติน ซึ่งทำให้ศาสนาคริสต์แพร่กระจายได้เร็วขึ้นมาก
ศิลปินผู้วาดคือ คาราวัจโจ (Caravaggio) แสดงเทคนิค เคียอารอสคูโร (chiaroscuro) คือแสงเงาสว่างและมืดจัดตัดกัน ทำให้ท่านนักบุญเป็นเสมือนตัวละครที่ถูกส่องแสงอยู่ท่ามกลางห้องมืดมิด ในช่วงเวลาแห่งการจดจ่อกับภารกิจสำคัญ จุดเด่นที่คนมักจะมองเป็นอันดับแรกถ้าไม่ใช่หัวของท่านก็เป็นหัวกะโหลกที่อยู่ตรงกันข้ามของภาพนี่แหล่ะ ซึ่งอันนี้คนวาดก็คงตั้งใจให้สองสิ่งนี้มาล้อเลียนกันละมั้ง
ร่างกายท่านเจอโรมผ่ายผอมมาก จนดูเหมือนอีกไม่นานก็คงจะเหลือแค่กะโหลกที่เห็นด้านซ้ายไปเองแหละ และมีคนออกมาตีความจริงๆว่าหัวกะโหลกนั้นเป็นสิ่งเตือนใจว่าความตายคือสัญญาณที่กำลังจะมาถึง ทุกอย่างไม่จีรัง ดังนั้นเราจึงควรเตรียมพร้อมสำหรับวันพิพากษาของพระเจ้า ส่วนศีรษะล้านเลี่ยนแวววับจับเงานั้น แสดงถึงสติปัญญาที่เปล่งปลั่งไปด้วยความรู้
และถ้าสังเกตดี ๆ จะเห็นรัศมีเล็กๆบางๆเหมือนวงแหวนอยู่ด้านบน เสื้อคลุมแดงสดแสดงถึงพลังกระตือรือร้นในการทำภารกิจสำคัญ (แต่ผมว่ามันเป็นสีที่สวยพอเหมาะกับภาพนี้อยู่แล้ว จะคิดว่าเป็นเรื่องของความงามก็ได้) อีกอย่างหนึ่งเราจะเห็นได้ว่าศิลปินใช้แขนแห้งๆเหมือนหนังหุ้มกระดูกเป็นสิ่งเชื่อมโยงสายตาเรา ระหว่างหัวกะโหลกกับศีรษะของนักบุญให้ทอดมาหากัน
อ้อ นอกจากนี้ก็ขออวดภูมิเรื่องศัพท์แสงทางศิลปะซักหน่อย ขอเล่าซักนิดว่าลักษณะภาพที่แสดงความไม่ยั่งยืน ความไร้แก่นสารของชีวิตและย้ำเตือนถึงความตายนี้ มีศัพท์เฉพาะชื่อ Memento mori เป็นภาษาละติน แปลว่า “จำไว้ว่าคุณต้องตาย” ซึ่งภาพนักบุญเจอโรมก็มีลักษณะแบบนี้อยู่
ภาพวาดอีกประเภทหนึ่งที่ศิลปินกลุ่มนี้นิยมกันก็คือภาพวานิทัส (Vanitas) ซึ่งเป็นภาพหุ่นนิ่ง (Still Live) ของเครื่องใช้ต่างๆและมักเป็นของสวยงามมีค่า แต่มีหัวกะโหลกปรากฏในภาพที่มุมใดมุมหนึ่ง นี่ก็คือวิธีการที่เตือนใจว่าอย่าหลงระเริงกับชีวิตที่ฟุ้งเฟ้อฟุ่มเฟือยเพราะความตายเป็นสิ่งที่รอคอยเราอยู่ ซึ่งภาพในกลุ่ม Vanitas นี้เราสามารถเห็นได้เยอะมาก แต่อาจต้องคอยสังเกตรูปหัวกะโหลกในภาพให้เจอนะแล้วจะเข้าใจ
ภาพ Vanitus ของศิลปินรุ่นเก่าและใหม่
“จำไว้ว่าคุณต้องตาย” นักบุญเจอโรมอาจกระซิบบอกเราแบบนั้น เงี่ยหูฟังให้ดี

ดูเพิ่มเติมในซีรีส์

โฆษณา