16 มิ.ย. 2023 เวลา 08:45 • ภาพยนตร์ & ซีรีส์

Il Buco (2021) – ธรรมชาติอันยิ่งใหญ่ กับมนุษย์ตัวจ้อยที่ไม่จีรัง

ภาพยนตร์มักเป็นสื่อกลาง เพื่อใช้ในการเล่าเรื่องใดเรื่องหนึ่ง อาจจะหวังผลเพื่อสร้างแรงบันดาลใจหรือถ่ายทอดเรื่องราวที่เกิดขึ้นจริงในสังคม แต่หลายต่อหลายครั้ง ภาพยนตร์ยังเป็นศิลปะผสมผสานแขนงหนึ่ง ที่นำพาหรือชักจูงคนดู เข้าสู่โลกอีกใบที่ถูกถ่ายทอดบนจอเงิน โดยที่ไม่จำเป็นต้องมีแบบแผนหรือกรอบกั้น นั่นนำพามาสู่ผลงานของผู้กำกับ ฯ ชาวอิตาลี มิเคลันเจโล ฟรัมมาติโน่ ที่เล่าเหตุการณ์การสำรวจถ้ำในทางตอนใต้ของอิตาลี อย่าง Il Buco
Il Buco บอกเล่าเรื่องราว ของการสำรวจถ้ำในพื้นที่ราบ พอลลิโน ในทางตอนใต้ของประเทศอิตาลีในปี 1961 นำโดยสมาชิกคณะนักสำรวจถ้ำพีดมอนต์รุ่นเยาว์ ด้วยทัศนียภาพอันกว้างใหญ่ ในดินแดนที่ไม่เคยมีใครเหยียบย่างไปก่อน และในสภาพเศรษฐกิจที่กำลังเติบโตด้วยตึกรามบ้านช่องกำลังก่อร่าง สถานที่ลับที่ไม่เคยมีมนุษย์ไม่เคยย่างกราย กำลังรอคอยการถูกค้นพบอยู่
เดินเข้าไปในโรง โดยที่ไม่มีความรู้หรือเตรียมตัวใด ๆ นอกเหนือจากเนื้อหาของการสำรวจถ้ำ ก่อนที่จะค้นพบว่า ตัวหนังมาพร้อมท่าทีที่แสนนิ่งเงียบ แทบจะปราศจากบทพูด ดำเนินเรื่องราวผ่านตัวละครไม่กี่ตัว และใช้ขนาดภาพแบบกว้าง เพื่อถ่ายทอดความยิ่งใหญ่ในทัศนียภาพของพื้นที่ราบพอลลิโนได้อย่างมีนัยยะสำคัญ รวมถึงการจับภาพความลึกล้ำของพื้นที่ในถ้ำ ที่เน้นการถ่ายในสถานที่จริงเป็นหลัก
จังหวะจะโคนของหนัง แทบไม่หวือหวาหรือเร่งเร้า ไม่แม้แต่จะมาพร้อมขนบปกติ ในการเกริ่นหรือกระทั่งแนะนำตัวละครของกลุ่มนักสำรวจถ้ำรุ่นเยาว์เสียเลยด้วยซ้ำ นอกเหนือจากที่เราได้เห็นกิจกรรม และทักษะในการสำรวจถ้ำของพวกเขา ราวกับเราเป็นผู้เฝ้ามองเหตุการณ์ โดยมีมุมมองแทนสายตาของชายชรารายหนึ่ง ที่เป็นคนอยู่ในพื้นที่ และเป็นดั่งตัวแทนการยึดโยงระหว่างมนุษย์และธรรมชาติ
พลางระหว่างดู ตัวหนัง ก็มาพร้อมความเอกอุในการถ่ายทอดความยิ่งใหญ่ของธรรมชาติ ที่มนุษย์ไม่มีทางทัดเทียม ทั้งฉากเปิดที่ทำให้เราได้เห็นภาพของกลุ่มผู้คน ตั้งวงล้อมกำลังดูโทรทัศน์สีขาวดำ ในจอนั้น เป็นรายการที่พิธีกรกำลังทำหน้าที่ไป “สำรวจ” ตึกรามที่เพิ่งก่อสร้างเสร็จ ในทางตอนเหนือของอิตาลี โดยที่แต่ละชั้น ก็เต็มไปด้วยเหล่ามดงานที่เข้าไปลงหลักปักฐานทำงาน เป็นสัญญาณของการเติบโตของสังคมเศรษฐกิจในยุคนั้น
แต่เมื่อตัวหนังดำเนินกลับมาเข้าเรื่อง ตัวหนังก็ใช้ขนาดภาพส่วนมาก ที่ทำให้เราได้เห็นชุมชนที่อยู่ในแถบพื้นที่ราบพอลลิโน ถูกโอบล้อมด้วยภูเขาและเทือกเขาโดยรอบ หรือกระทั่งเวลาที่กลุ่มนักสำรวจเดินทางมาถึงถ้ำเหวลึก งานภาพก็เผยให้เห็นกลุ่มตัวพวกเขาที่มีขนาดเล็กในทัศนียภาพเหล่านั้น ราวกับเป็นฝุ่นผง ในพระแม่ธรณีที่แสนจะกว้างใหญ่จนไม่อาจเปรียบเทียบได้
นอกเหนือจากนี้ ภายใต้ความเรียบง่ายเหล่านั้น มันเต็มไปด้วยความลุ่มลึก ในการเปรียบเทียบผ่านสัญญะเชิงรายละเอียด ที่มนุษย์มักจะยึดโยงผ่านสิ่งต่าง ๆ โดยรอบ
เฉกเช่น ฉากต้นที่เหล่าคณะนักสำรวจ เข้ามาพำนักอยู่ในชุมชนใกล้เคียงพื้นที่ถ้ำ ด้วยการอาศัยในห้องเก็บของของโบสถ์ชุมชนเป็นการชั่วคราว พร้อมกับทำให้เราได้เห็นและได้ยินเสียงของเหล่าผู้คนที่กำลังสวดภาวนา หากแต่คนที่นำทางคณะสำรวจไปยังห้องเก็บของนั้น กลับปิดประตูกั้นระหว่างห้อง ในทันทีที่แจ้งให้บาทหลวงทราบ และทำให้เสียงภาวนาอันกึกก้องนั้นเงียบงันลงไป ราวกับว่านับแต่นี้ ความยิ่งใหญ่ของธรรมชาติจะเป็นสิ่งเดียวที่สำคัญ
แถมการสำรวจถ้ำก็ไม่มีเนื้อหาอะไรลึกล้ำหรือซับซ้อน หรือขับเน้นความยากลำบากของการสำรวจถ้ำ ภายใต้ช่วงเวลานั้นอย่างไรเลยด้วย แต่มันถูกถ่ายทอด ด้วยมุมมองและสายตา ที่ชวนให้เราตั้งคำถามต่อความยั่งยืนหรือจีรังของมนุษย์ ผ่านตัวละครของชายชรา ที่ถูกตัดสลับระหว่างภาพของผนังถ้ำที่เต็มไปด้วยลวดลาย จากการถูกน้ำกัดกร่อน หรือถูกพื้นดินทับถมเป็นเวลาหลายพันปี กับภาพของเส้นเลือดดำบนฝ่ามือของชายชรา ที่กำลังเต้นตุ้บ ๆ อย่างช้า ๆ ก็สะท้อนถึงความไม่จีรังของมนุษย์ได้อย่างคมคาย
Il Buco อาจไม่ใช่หนังที่ตั้งเป้าหมายมา เพื่อสรรค์สร้างความบันเทิงแต่อย่างใด หากแต่เหมือนจะเป็นความท้าทาย ไม่เพียงแต่ความท้าทายของคนดู ในการตั้งคำถามถึงการดำรงอยู่ของชีวิตมนุษย์ ท่ามกลางทัศนียภาพอันกว้างใหญ่ที่โอบล้อมด้วยธรรมชาติอันแสนสงบแต่ยิ่งใหญ่ แถมมันยังเกื้อกูลและยึดโยงเข้าหามนุษย์อย่างเลี่ยงไม่ได้
ถึงแม้เนื้อหาของหนัง อาจจะไม่ได้มาพร้อมเรื่องราวที่ชักจูงหรือชักนำ หรือถ่ายทอดความยากลำบากของภารกิจที่เสริมสร้างหรือขับเน้นทางอารมณ์ แต่มันก็มาพร้อมสายตาและมุมมอง ที่ชวนให้เราได้อยู่ท่ามกลางช่วงเวลาเหล่านั้น ราวกับเป็นช่วงเวลาเจริญสติ ที่ทำให้เราได้ทำความเข้าใจ ถึงความยิ่งใหญ่ของธรรมชาติที่ยากเกินจะหยั่ง และแทบจะหาใดเปรียบ
เป็นประสบการณ์ที่ยากเกินจะลืมเลือน
สรุปแล้ว Il Buco อาจไม่ใช่หนังที่มาเพื่อสร้างความบันเทิงแต่อย่างใด หากมันถ่ายทอดเหตุการณ์จริงของการสำรวจถ้ำในทางตอนใต้ของอิตาลีในปี 1961 ด้วยสายตาที่แสนท้าทาย ภายใต้ท่าทีที่แสนเรียบง่ายและไร้ความหวือหวา ปราศจากบทสนทนาที่ชักจูงอารมณ์ความรู้สึก แต่มันเชื้อเชิญให้เราได้สัมผัสประสบการณ์ ในการเผชิญหน้ากับความเล็กจ้อยที่ไม่จีรังของมนุษย์ และยึดโยงกับธรรมชาติอันแสนสงบแต่ยิ่งใหญ่ และหาใดเปรียบ
4.5 / 5
Il Buco (2021)
Directed by Michelangelo Frammartino
Written by Michelangelo Frammartino & Giovanna Giuliani

ดูเพิ่มเติมในซีรีส์

โฆษณา