[BOOKVIGATOR] พม่าเสียเมือง พม่าเสียเมือง สำนักพิมพ์ : ดอกหญ้า 2000 ผู้เขียน : หม่อมราชวงศ์ คึกฤทธิ์ ปราโมช อดีตนายกรัฐมนตรีของไทยคนที่ 13 จำนวน 218 หน้า ระยะเวลาอ่าน โดยประมาณ : 1 ชั่วโมง 45 นาที

สำรวจ
ลงทุน
คำถาม

มีบัญชีอยู่แล้ว?หรือ

BOOKVIGATOR

•

4 ก.ค. 2023 เวลา 21:37 • หนังสือ

พม่าเสียเมือง

สำนักพิมพ์ : ดอกหญ้า 2000

ผู้เขียน : หม่อมราชวงศ์ คึกฤทธิ์ ปราโมช อดีตนายกรัฐมนตรีของไทยคนที่ 13

จำนวน 218 หน้า

ระยะเวลาอ่าน โดยประมาณ : 1 ชั่วโมง 45 นาที

พม่าเสียเมือง เป็นหนังสือคลาสสิค งานขึ้นหิ้ง ระดับครู โดยผู้เขียน หม่อมราชวงศ์ คึกฤทธิ์ ปราโมช เรียบเรียงจากบันทึกของชาวอังกฤษ ซึ่งบันทึกถึงเหตุการณ์ในพม่าทั้งช่วงก่อน และหลังเสียเมืองให้อังกฤษ โดยในหนังสือกล่าวถึงช่วง การสร้างเมืองมัณฑะเลย์ ซึ่งแยกออกจากเมือง อมรปุระในสมัยพระเจ้ามินดุง โดยพระเจ้ามินดุงดำริให้เมือง ใหม่นั้นมีความรุ่งเรืองไม่น้อยไปกว่า ย่างกุ้งที่อังกฤษดูแลอยู่

พม่าเสียเมือง กล่าวถึงเกมการเมืองภายในของกษัตริย์พม่าในขณะนั้น การแก่งแย่งอำนาจการปกครองเพื่อขึ้นไปสู่ราชบัลลังก์พม่า หากแต่ทางที่ได้มากลับฉโลมด้วยเลือดของคนในวังและผู้สนับสนุน

สำหรับผมคิดว่า หากชอบดูละครเรื่อง เพลิงพระนาง ทางช่องโทรทัศน์ ที่นำมาทำใหม่ไปแล้วหลายรอบ ลุ้นระทึกกับกลเลห์เพทุบายในละคร (ส่วนตัวแนะนำ เวอร์ชั่น คุณชไมพรเป็นเจ้านางอนัญทิพย์ และคุณปรียานุช เป็นเจ้านางเสกขรเทวี) ผมเชื่อว่า น่าจะชอบหนังสือเล่มนี้ได้ไม่ยาก อีกทั้งละครเรื่อง เพลิงพระนาง ยังอ้างอิงมาจาก หนังสือสองเล่ม หนึ่งในนั้นคือเล่มนี้และ หนังสือชื่อ เที่ยวพม่า พระนิพนธ์ของ สมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพ

📚ฉากในหนังสือ – เมือง มัณฑะเลย์ EN: Mandalay

ฉากสำคัญที่ดำเนินในหนังสือเรื่องนี้คือเมือง เมือง มัณฑะเลย์และพระราชวัง

อดีตเคยเป็นเมืองหลวง ฝั่งตะวันออกของแม่น้ำอิรวดี ห่างจากย่างกุ้งไปทางทิศเหนือ มีเรื่องเล่าว่า พระเจ้ามินดงทรงมีความเชื่อเป็นอย่างมากเกี่ยวกับเรื่อง วิญญาณ และผี ซึ่งเชื่อว่าสมัยนั้น พระมหากษัตริย์ทรงปกครองเมืองไม่ได้จึงทำให้เหล่าผีบ้านผีเมืองไม่พอใจ จึงบันดาลให้เกิดเภทภัยต่างๆ

อีกทั้งพระองค์มีพระสุบิน เกี่ยวกับเมืองริมเขามัณฑะเลย์มาหลายครั้ง อันเป็นมงคลนิมิตรที่ทำให้ทรงตัดสินใจสร้างและย้ายเมืองหลวงจากอมรปุระ

📚ฉากในหนังสือ – พระราชวังเมืองมัณฑะเลย์ ประเทศพม่า

สถานที่หลักในการดำเนิน เรื่องของหนังสือเล่มนี้จะไม่สมบูรณ์เลยหากขาด “จังหวะชีวิต” ของเมืองมัณฑะเลย์ในหนังสือ โดย เริ่มจากตำนานการสร้างเมือง การผลัดแผ่นดิน เรื่องเล่าความสุขและชีวิตหลังกำแพงวัง โศกนาฎกรรมหมู่ การนองเลือด การวางแผน การจองจำ สุดท้ายจบที่การล่มสลายของเมืองและพระราชวัง

ถ้าให้แนะว่าว่าถ้ามีโอกาสได้ไปเที่ยวสักครั้งควรดูอะไรเป็นพิเศษ ก็อยากจะบอกไว้เป็นข้อมูลไว้ครับว่า พระราชวังที่อยู่ปัจจุบันนี้เป็นพระราชวังที่สร้างขึ้นใหม่หลังจากไฟไหม้ช่วงสงครามโลกครั้งที่สอง

สิ่งที่เหลือจริงๆที่อยากจะแนะนำให้ไปดู คือ วัดชเวนันดอครับ

วัดชเวนันดอ เป็นพระราชมณเฑียรไม้สักทั้งหลังของพระเจ้ามินดง ปัจจุบันตั้งอยู่ตรงข้าม มหาวิทยาลัยมัณฑะเลย์ เนื่องจากพระเจ้าทีปอได้มีดำรัสให้ย้ายออกมา มีเรื่องเล่าบอกว่าพระองค์กลัววิญญาณของเสด็จพระราชบิดาของพระองค์เองเลยมีดำรัสให้ย้ายออกมาถวายวัด

และที่พลาดไม่ได้เลยคือ การตื่นเช้าไปร่วมพิธีล้างพระพักตร์พระมหามัยมุนี ตอนเวลาตีสี่ของทุกวัน (เชื่อกันว่าเวลาตีสี่เป็นเวลาเดียวกันกับเวลาที่องค์พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงตรัสรู้) ชาวพม่าเชื่อกันว่าพระมหามัยมุนีเป็นพระพุทธรูปมีชีวิตที่ได้รับประทานลมหายใจจากพระพุทธเจ้าครับ จึงทำให้ต้องจัดพิธีล้างพระพักตร์เพื่อเป็นศิริมงคลแก่เมือง เห็นว่าพิธีนี้สืบทอดต่อๆกันมาเป็นพันปีแล้ว

📚ฉากในหนังสือ – เมืองอมรปุระ EN: Amarapura (อ่านว่า อะ-มะ-ระ-ปุ-ระ)

อดีตเมืองราชธานี ก่อนที่พระเจ้ามินดงจะย้ายไป เมืองมัณฑะเลย์ ทั้งนี้ เมืองอมรปุระ เป็นเมืองหลวงในสมัยราชวงศ์อลองพญา โดยถูกใช้ 2 ครั้งในช่วงปี 1783–1821 และ 1842–1859

ในปี 1859 เมืองหลวงได้ย้ายไปอยู่มัณฑะเลย์ ตัวพระราชวังเองก็ถูกสร้างใหม่ โดยการนำวัสดุจากพระราชวังที่อมรปุระไป ซึ่งทำให้พระราชวังอมรปุระถูกทิ้งร้าง

สถานที่ท่องเที่ยวที่น่าไป คือ สะพานไม้อูเบง ซึ่งเป็นสะพานไม่สักที่ยาวที่สุดในโลก โดยมีความยาวถึง 1.2 กิโลเมตร

📚ฉากในหนังสือ – เมืองอังวะ EN: Inwa

เป็นเมืองที่เชลยศึกชาวสยามอาศัยอยู่ จึงไม่แปลกที่เกือบทั่วทั้งเมืองจะสามารถเห็นสถาปัตยกรรม แบบอยุธยา และเป็นผสมผสาน หนึ่งสถานที่ที่คนไทยน่าจะรู้จักกันดี คือ สถูปสมเด็จพระเจ้าอุทุมพร (ขุนหลวงหาวัด)

ผู้อ่านสามารถ ตามร่องรอยศิลปะไทยใน พม่าได้นะครับ

วัดที่สามารถพบเห็นอิทธิผลของศิลปะสยาม เช่น ภาพจิตรกรรมฝาผนังวัด ตรงประตูด้านทิศตะวันออกของวิหาร วัด เจ๊าตอจี (Kyauk Taw Gyi)

📚ฉากในหนังสือ – พระมหาเจดีย์ ชเวดากอง

ไม่ได้ปรากฏในหนังสือบ่อยนักนะครับ มีแค่เพียงตอนเริ่มเรื่อง แต่ในหนังสือก็มีอ้างถึงเพียงเล็กน้อยครับ แต่ผมก็จะนำข้อมูลมาให้เพื่อให้ได้อ่านกัน

เจดีย์ชเวดากอง หรือ มหาเจดีย์ชเวดากอง หรือ มหาเจดีย์ดากอง (The Great Dagon Pagoda) ตั้งอยู่ ณ เมืองย่างกุ้ง สูง 99 เมตร คำว่า “ชเว(Shwe)” แปลว่า ทอง ส่วน “ดากอง หรือ ตะโกง (Dagon)” เป็นชื่อเดิมของเมืองย่างกุ้ง

ดังนั้น ความหมายของ “ชเวดากอง” จึงแปลว่า ทองแห่งเมืองดากอง(ย่างกุ้ง) เจดีย์ชเวดากองนับเป็นมหาเจดีย์ที่มีชื่อเสียงมากที่สุดของพม่า จนมีชื่อเสียงแพร่หลายเป็นที่รู้จักกันทั่วโลก และเป็นหนึ่งในสัญลักษณ์ของพม่า

ชาวพม่าเชื่อกันว่า เจดีย์ชเวดากอง สร้างขึ้นในช่วงสมัยพุทธกาลหรือเมื่อราว 2,500 ปีล่วงมาแล้ว และได้รับการบูรณปฏิสังขรณ์มาเป็นระยะๆ แต่จากรูปทรงทางสถาปัตยกรรมและศิลปะของเจดีย์ชเวดากอง นักประวัติศาสตร์และนักโบราณคดีสันนิษฐานว่า เจดีย์ชเวดากองน่าจะสร้างขึ้นในราวคริสต์ศตวรรษที่ 6-10 มีการต่อเติมองค์เจดีย์และก่อทับซ้อนๆกันหลายครั้งหลายสมัย

ตำนานการสร้างเจดีย์ชเวดากองเล่ากันว่า ในสมัยพุทธกาล มีพ่อค้าหนุ่มสองพี่น้องจากเมืองโอกกะละ บางข้อมูลกล่าวว่าเป็นเมืองบัลข์ (Balkh) (ปัจจุบันอยู่ทางเหนือของประเทศอัฟกานิสถาน) นามว่า “ตปุสสะ(Taphussa)” และ “ภัลลิกะ(Bhallika)” ทั้งสองได้เดินทางไปยังอินเดีย และได้พบกับพระสัมมาสัมพุทธเจ้าภายหลังการตรัสรู้สำเร็จโพธิญาณ ทั้งสองบังเกิดความเลื่อมใสศรัทธาต่อพระพุทธองค์ยิ่งนัก พระพุทธเจ้าจึงทรงประทานเส้นพระเกศา(เส้นผม)ให้แปดเส้น

จากนั้นทั้งสองพ่อค้าจึงนำเส้นพระเกศานั้นไปยังเมืองโอกกะละ (บางข้อมูลระบุว่าเป็นเมืองในดินแดนของพม่า) และได้พบพานกับกษัตริย์โอกาลัป(King Okkalapa) จึงได้นำเส้นพระเกศานั้นไปประดิษฐาน ณ เนินเขาเสนคุตะระ(Singuttara Hill) และเมื่อทรงเปิดผอบที่บรรจุเส้นพระเกศาของพระพุทธองค์นั้น ก็บังเกิดปาฎิหารย์ด้วยแสงสว่างอันเรืองรองเจิดจ้า

📚เหตุการณ์สำคัญในหนังสือ - โศกนาฎกรรมหลังกำแพงวัง

แผนสังหารหมู่ของพระนางศุภยลัต พระนางทรงเตรียมการรอรับแผนของพระนางด้วยการขุดหลุมยาวไว้ภายในพระราชวังมัณฑะเลย์ เมื่อถึงวันพระนางได้จัดให้มีละครมาเล่นในวังชั้นในแบบข้ามวันข้ามคืนขึ้น เพื่อให้พระเจ้าทีปอทอดพระเนตร ร่ำน้ำจัณฑ์ โดยไม่ต้องสนใจต่อเหตุการณ์ภายนอก ส่วนอีกด้านหนึ่งพระนางได้ให้เหล่าเพชฌฆาต คอยไล่ฆ่าเหล่าเครือญาติอย่างโหดเหี้ยมเลือดเย็น

ในการสังหารหมู่ จะใช้ท่อนจันทน์ทุบ ถ้าหากเป็นเจ้านายฝ่ายในโดยจะให้ทุบที่ลูกกระเดือก ส่วนเจ้านายฝ่ายนอกให้ทุบที่ต้นคอ จากนั้นให้โยนรวมลงไปในบ่อ โดยในช่วงเวลาในการสังหารหมู่ เพื่อกลบเสียงร้องของผู้ถูกฆ่าดังโหยหวนเข้ามาในวังชั้นในจนที่สงสัยแก่พระเจ้าทีปอ พระนางศุภยลัตทรงคิดวางแผนให้วงปี่พาทย์อัดเสียงดนตรีระรัวให้ดังกระหึ่มเพื่อกลบเสียงหวีดร้องเหล่านั้น โดยระยะเวลาการสังหารหมู่นั้นเล่ากันว่า เป็นเวลา 3 วัน 3 คืน

ซึ่งหลังจากนั้นอีก 4-5 วัน ศพในหลุมที่ถูกโยนลงไปได้อืดบวมขึ้น พระนางศุภยลัตได้สั่งให้เอาช้างหลวงมาย่ำกลบอีกที แต่อีกไม่กี่วันศพก็บวมอืดขึ้นมาอีก สุดท้ายจึงต้องนำศพใส่เกวียนหลายสิบเล่มบรรทุกไปเททิ้งยังแม่น้ำอิระวดี

คะแนน ของหนังสือ 10 10 10 ไปเลยครับ – อ่านกันเถอะ จงหามาอ่าน

ให้คะแนนแทบจะไม่ได้เลยครับ นอกจากเป็นผลงานคลาสสิคระดับขึ้นหิ้งไปแล้ว ยังอ่านสนุกอีก เอาเป็นว่า หนังสือเล่มนี้ทำให้คนที่ไม่ชอบประวัติศาสตร์ตอนเรียนมัธยมแบบผม กลับมาศึกษาประวัติศาสตร์และเรื่องเล่าอย่างจริงจังกันเลยทีเดียว ถ้าจะบอกว่าหนังสือเล่มนี้จุดประกายการอ่านหนังสือประวัติศาสตร์เลยก็ว่าได้ครับ อยากจะจบการให้คะแนนแค่ว่า จงหามาอ่านเถอะครับ

หนังสือเล่มนี้อ่านง่าย คนติดละครน่าจะชอบครับ มันมีครบทุกรส เป็นหนังสือตั้งต้นที่อาจทำให้เราต้องค้นคว้าต่อ เพื่อเติมเต็มความอยากรู้ (นี้ขอเตือนเลยนะครับ ว่าอ่านแล้วจะได้กลับมาอ่านอีกหลายๆรอบ)

จุดที่อยากแนะนำก่อนการอ่านคือ หนังสือเล่มนี้ หม่อมราชวงศ์ คึกฤทธิ์ ปราโมช ท่านเรียบเรียงจากทัศนะของชาวอังกฤษนะครับ มุมมองบางเรื่องในหนังสืออาจจะขาดความเป็นกลางอยู่บ้าง นะครับ อย่างที่ผู้เขียนได้บอกไว้ในคำนำ ว่า

หนังสือเล่มนี้ เขียนขึ้นเพื่อให้ผู้อ่านได้ทราบข้อเท็จจริงเกี่ยวกับเมืองพม่าตอนเสียเมืองให้กับฝรั่ง พร้อมกับความเพลิดเพลินตามสมควร มิได้ตั้งใจให้เป็นตำรับตำราทางประวัติศาสตร์”

หนังสือเล่มนี้เหมาะกับเยาวชนขึ้นไปนะครับ ไม่เหมาะกับเด็กเล็ก เชื่อว่าเยาวชนจะได้เรียนรู้เรื่องประวัติศาสตร์ แนะนำมากๆสำหรับคนติดละครเรื่องเพลิงพระนาง จริงๆอยากแนะนำ ตั้งแต่ มัธยมปลายขึ้นไปครับ

โดยรวมแล้ว อ่านง่าย มีคุณค่า อ่านแล้วขอเตือนว่าจะติดนะครับ

สั่งซื้อหนังสือ Online ได้ที่ร้าน SE-ED (ซีเอ็ด) https://tinyurl.com/2xwxsvql