[Dust Investigator] 🌏เอลนีโญ และ ลานีญาคืออะไร🔥 เชื่อว่าคงอาจจะเคยผ่านหูกันมาบ้างสำหรับคนที่ติดตามข่าวสารเกี่ยวกับสิ่งแวดล้อมและสภาพอากาศต่างๆ ยิ่งในช่วงที่ผ่านมาประเทศไทยต้องผ่านวิกฤตภัยธรรมชาติหลายต่อหลายครั้ง เรามัก

สำรวจ
ลงทุน
คำถาม

มีบัญชีอยู่แล้ว?หรือ

•

23 ก.ค. 2023 เวลา 02:43 • สิ่งแวดล้อม

🌏เอลนีโญ และ ลานีญาคืออะไร🔥

เชื่อว่าคงอาจจะเคยผ่านหูกันมาบ้างสำหรับคนที่ติดตามข่าวสารเกี่ยวกับสิ่งแวดล้อมและสภาพอากาศต่างๆ ยิ่งในช่วงที่ผ่านมาประเทศไทยต้องผ่านวิกฤตภัยธรรมชาติหลายต่อหลายครั้ง เรามักได้ยินคำ 2 คำนี้ แต่ก่อนที่จะไปลงลึกกับความหมายและที่ไปที่มาต่างๆ ของปรากฏการณ์เอลนีโญ และ ลานีญา เราจำเป็นต้องรู้ก่อนว่า คำที่ใช้อธิบายความผันแปรของปรากฏการณ์ธรรมชาติทั้ง 2 ปรากฏการณ์ในมหาสมุทรแปซิฟิกนี้เราเรียกมันว่า ENSO (เอนโซ่)

ENSO (เอนโซ่) เป็นปรากฏการณ์หนึ่งที่เกี่ยวข้องกับความผิดปกติของอุณหภูมิผิวน้ำทะเลบริเวณมหาสมุทรแปซิฟิกเป็นเขตศูนย์สูตรและการกวัดแกว่งของความกดอากาศในซีกโลกใต้บริเวณเมืองดาร์วินประเทศออสเตรเลียและเกาะตาฮิติ และเป็นกลไกทางกายภาพของการเกิดปรากฏการณ์เอลนีโญ (El Nino) และ ลานีญา (La Nina)

โดยในสภาวะปกติของปรากฏการณ์ ENSO (เอนโซ่) อุณหภูมิผิวน้ำทะเลจะอุ่นขึ้นบริเวณฝั่งตะวันตกของมหาสมุทรแปซิฟิก ทำให้เกิดไอน้ำในชั้นบรรยากาศเพิ่มขึ้นและเกิดการก่อตัวของเมฆฝน การไหลเวียนของอากาศมีทิศทางพัดเข้าหาพื้นทวีปจากมหาสมุทรแปซิฟิกจนทำให้อุณหภูมิทั้งสองฝั่งของมหาสมุทรแปซิฟิกเกิดความแตกต่างกัน โดยบริเวณฝั่งตะวันตกจะมีอุณหภูมิที่อุ่นกว่าฝั่งตะวันออก

ปรากฏการณ์ ENSO (เอนโซ่) นอกเหนือจากสภาพภูมิอากาศและฤดูกาลที่เกิดขึ้นในประเทศไทย ส่วนใหญ่ได้รับอิทธิพลมาจากลมมรสุม เช่น ลมมรสุมตะวันตกเฉียงใต้ ลมมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือ ส่งผลให้ประเทศไทยมีฤดูกาลที่เด่นชัด คือ ฤดูฝน และฤดูแล้ง

ซึ่งมาในช่วงเวลาที่ค่อนข้างแน่นอน แต่ที่ประเทศไทยเรามีความแปรผันของภูมิอากาศทำให้เกิดสภาวะ เดี๋ยวแล้ง เดี๋ยวฝน เหมือนอย่างที่เกิดขึ้นในปัจจุบัน ส่งผลกระทบต่อสภาพภูมิอากาศของประเทศที่ใกล้เส้นศูนย์สูตรที่อยู่รอบมหาสมุทรแปซิฟิก รวมทั้งประเทศไทย และประเทศที่อยู่ในแถบซีกโลกใต้ นั่นคือ ปรากฏการณ์เอลนิโญ่ - ลานิญ่า หรือเรียกสั้นๆ ว่า "ปรากฏการณ์เอนโซ่" (ENSO) นั้นเอง

ปรากฏการณ์เอลนีโญ (El Nino) เป็นรูปแบบสภาพอากาศที่เกิดขึ้นตลอดมหาสมุทรแปซิฟิกเขตร้อน โดยเกิดขึ้นเฉลี่ยทุกห้าปี

ลักษณะของเอลนีโญ คือ เกิดการเปลี่ยนแปลงในอุณหภูมิผิวน้ำทะเลของมหาสมุทรแปซิฟิกตะวันออก โดยอุ่นขึ้นหรือเย็นลงแบบผิดปกติ ซึ่งเรียกว่า เอลนีโญและลานีญาตามลำดับ และความดันบรรยากาศบริเวณมหาสมุทรแปซิฟิกด้านตะวันตกเขตร้อน ซึ่งเรียกว่า ความผันแปรของระบบอากาศในซีกโลกใต้

การเปลี่ยนแปลงดังกล่าวเกิดขึ้นได้สองกรณี เอลนีโญซึ่งเป็นปรากฏการณ์ที่อุณหภูมิมหาสมุทรอุ่นขึ้นผิดปกติ ประกอบกับความดันบรรยากาศสูงบริเวณมหาสมุทรแปซิฟิกด้านตะวันตก

ปรากฏการณ์ลานีญา (La Nina) เป็นปรากฏการณ์บรรยากาศมหาสมุทรคู่กันซึ่งเกิดขึ้นคู่กับเอลนีโญอันเป็นส่วนหนึ่งของเอลนีโญ ความผันแปรของระบบอากาศในซีกโลกใต้ ในช่วงที่เกิดลานีญา อุณหภูมิพื้นผิวน้ำทะเลตลอดมหาสมุทรแปซิฟิกตอนกลางตะวันออกแถบเส้นศูนย์สูตรจะต่ำกว่าปกติ 3-5 °C ชื่อลานีญากำเนิดจากภาษาสเปน หมายถึง "เด็กหญิง" คล้ายกับเอลนีโญที่หมายถึง "เด็กชาย"

สรุป คือ "เอลนีโญ" ทำให้เกิดฝนตกหนักในตอนเหนือของทวีปอเมริกาใต้และเกิดความแห้งแล้งในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

ในทางกลับกัน "ลานีญา" ทำให้เกิดความแห้งแล้งทางตอนเหนือของทวีปอเมริกาใต้และเกิดฝนตกหนักในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ทั้งเอลนีโญและลานีญาเป็นปรากฏการณ์ธรรมชาติที่เกิดขึ้นจากความผกผันของสภาวะอากาศบริเวณแถบเส้นศูนย์สูตร เหนือมหาสมุทรแปซิฟิก ทำให้การไหลเวียนของน้ำและกระแสลมเกิดความแปรปรวน

ดังนั้น การเตรียมแผนรับมือสำหรับประเทศไทย ในทุกๆ ภาคส่วนต้องมีการเตรียมความพร้อมเพราะอาจเกิดน้ำหลากในช่วงฤดูฝนได้ คอยติดตามสภาพอากาศ ประเมินแนวโน้ม สถานการณ์น้ำ ปริมาณฝน และพายุอย่างใกล้ชิด จึงควรหันมาร่วมมือกันเพื่อเตรียมความพร้อมในปรากฏการณ์ธรรมชาติที่อาจจะเกิดขึ้นได้ในอนาคต

กรมอุตุนิยมวิทยาของอังกฤษ ก็ได้พยากรณ์อากาศย้ำว่าในปี 2023 อากาศจะร้อนกว่าปี 2022 หรือปี 2565 หลังจากช่วง 3 ปีที่ผ่านมา อากาศในโลกใบนี้ในฝั่งแปซิฟิกหนาวเย็น และมีฝนตกหนัก ซึ่งในปี 2023 ผลกระทบจากภาวะก๊าซเรือนกระจกหลังยุคอุตสาหกรรม

thairakpa.org

มูลนิธิไทยรักษ์ป่า

ที่ผ่านมาฤทธิ์ลานีญา ส่งผลให้เกิดสภาพอากาศเลวร้ายในแต่ละภูมิภาคต่างกัน แต่ที่เหมือนกัน คือผลกระทบที่สร้างความเสียหายให้กับชีวิตผู้คนบนโลกมากมาย ทั้งร้อนจัด หนาวจัด น้ำท่วมหนัก และแล้งจัด อย่างเช่น ในช่วงก่อนสิ้นปี 2022 ที่สหรัฐอเมริกา เกิดเหตุพายุหิมะรุนแรง เกิดภัยพิบัติจากสภาพอากาศในรูปแบบอุทกภัย

อย่างที่ปากีสถาน พื้นที่ 1 ใน 3 ของประเทศถูกน้ำท่วมอย่างหนัก และอีกหลายพื้นที่ในโลกที่เกิดภาวะแห้งแล้งอย่างหนัก เช่น ที่จีน ยุโรป อเมริกาเหนือ และใต้ รวมไปถึงประเทศในด้านตะวันออกสุด ที่อยู่ตรงจะงอยของทวีปแอฟริกา เช่น โซมาเลีย เอธิโอเปีย

สภาพอากาศของประเทศไทยมีรายงานจากกรมอุตุนิยมวิทยาของไทย พยากรณ์สภาพอากาศเมื่อกลางเดือนธันวาคม 2022 ว่า จากการที่โลกยังต้องเจอกับภาวะลานีญา ที่อุณหภูมิผิวน้ำทะเลในมหาสมุทรแปซิฟิกบริเวณเขตศูนย์สูตรยังคงเย็นต่อเนื่อง วัดได้ในช่วงต้นเดือนธันวาคม อุณหภูมิผิวน้ำทะเลเฉลี่ยต่ำกว่าค่าปกติประมาณ 0.5-1.0 องศาเซลเซียส

ลักษณะนี้ทำให้มีลมตะวันออกกำลังแรงพัดปกคลุมทั่วบริเวณมหาสมุทรแปซิฟิกเขตศูนย์สูตร จึงคาดว่าผลกระทบที่จะเกิดขึ้นกับประเทศไทย จากนี้จนถึงเดือนกุมภาพันธ์ 2023 จะมีปริมาณฝนบริเวณประเทศไทยตอนบนจะใกล้เคียงค่าปกติ ส่วนบริเวณภาคใต้จะสูงกว่าค่าปกติเล็กน้อย รวมไปถึงอุณหภูมิของประเทศไทยส่วนใหญ่จะมีค่าใกล้เคียงค่าปกติเช่นกัน

:: ผลกระทบของเอลนีโญต่อปริมาณฝนและอุณหภูมิในประเทศไทย

จากการศึกษาสภาวะฝนและอุณหภูมิของประเทศไทยในปีที่เกิดเอลนีโญ ไม่สามารถหาข้อ สรุปเกี่ยวกับสภาวะฝนในปีนั้นได้ชัดเจน นั่นคือปริมาณฝนของประเทศไทยมีโอกาสเป็นไปได้ทั้งสูงกว่าปกติ และต่ำกว่าปกติ หรืออาจกล่าวได้ว่าช่วงกลางและปลายฤดูฝนเป็นระยะที่เอลนีโญ มีผลกระทบต่อปริมาณฝนของประเทศไทยไม่ชัดเจน

และจากที่กรมอุตุนิยมวิทยา ได้แจ้งถึงข้อควรระวังในเดือน กรกฎาคม 2566 ว่ามักจะมีพายุหมุนเขตร้อนก่อตัวในมหาสมุทรแปซิฟิกเหนือด้านตะวันตก และเคลื่อนตัวผ่านประเทศฟิลิปปินส์ลงสู่ทะเลจีนใต้ ซึ่งจะส่งผลให้มรสุมตะวันตกเฉียงใต้ที่พัดปกคลุมทะเลอันดามัน และประเทศไทยมีกำลังแรงขึ้น ทำให้ประเทศไทยมีฝนตกเพิ่มขึ้น โดยเฉพาะบริเวณชายฝั่งภาคตะวันออกและภาคใต้ฝั่งตะวันตก

พอสรุปได้กว้างๆ ว่าหากเกิดเอลนีโญ ปริมาณฝนของประเทศไทยมีแนวโน้มว่าจะต่ำกว่าปกติโดยเฉพาะฤดูร้อนและต้นฤดูฝน ในขณะที่อุณหภูมิของอากาศจะสูงกว่าปกติ เฉพาะอย่างยิ่งในกรณีที่เอลนีโญมีขนาดรุนแรงผลกระทบดังกล่าวจะชัดเจนมากขึ้น แต่ก็ยังตอบไม่ได้ชัดเจนว่าจะเกิดปริมาณฝนมากน้อยเพียงใด จะเห็นได้จากสภาพอากาศในช่วงนี้

ข้อมูล : กรมส่งเสริมคุณภาพสิ่งแวดล้อม

กรมอุตุนิยมวิทยา

#มูลนิธิไทยรักษ์ป่า

#การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ

#ภาวะโลกร้อน

#เอลนีโญ #ลานีญา

ข้อมูล

https://www.thaipbs.or.th/news/content/328430

https://www.trueplookpanya.com/learning/detail/33799

#มูลนิธิไทยรักษ์ป่า

#การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ

#ภาวะโลกร้อน