ทุกข์สภาพที่ทนได้ยาก ที่เรียกว่า "ทุกข์ทน"
สภาวะที่ทนแบบเดิมไม่ได้ ถ้าเป็นร่ากาย ร่วมมือกับจิตใจ น่าเรียกว่า
"ทุกข์ทรมาน" ใจและกาย เล่นหนักเลยแบบนี้
อยู่ในอารมณ์ กดดัน บีบคั้น ร่างกายและจิตใจ อาจมีเจ็บปวดร่างกาย
และจิตใจผสมโรง
การไม่สมหวังในสิ่งที่ปรารถณานั้น "ทุกข์ทั้งกายและใจ"