7 ส.ค. 2023 เวลา 01:31 • วิทยาศาสตร์ & เทคโนโลยี

“เปรูซีตัส”วาฬโบราณจากเปรู

สัตว์ยักษ์ที่อาจมาโค่นแชมป์วาฬสีน้ำเงิน
(เรียบเรียงโดย ดร.ศิตะ มานิตกุล)
วาฬสีน้ำเงินเป็นเจ้าของสถิติสัตว์ที่ใหญ่ที่สุดในประวัติศาสตร์โลกมาอย่างยาวนาน มันมีขนาดใหญ่กว่าไดโนเสาร์ที่ใหญ่ที่สุดในโลกเสียอีก แต่บทความวิจัยชิ้นล่าสุดที่เพิ่งตีพิมพ์ลงในวารสารเนเจอร์ เมื่อวันที่ 2 สิงหาคมที่ผ่านมา ทำให้ทั้งโลกต้องจับตามองสัตว์โบราณตัวใหม่ตัวนี้
1
ย้อนกลับไปในปีค.ศ. 2010 ณ ทะเลทรายทางภาคใต้ของประเทศเปรู กระบวนการขุดค้น อนุรักษ์ตัวอย่าง และศึกษาวิจัยใช้เวลานานถึง 13 ปี และในที่สุดโลกก็ได้รู้จักกับ เปรูซีตัส โคลอสซัส(Perucetus colossus) ที่มีความหมายว่า วาฬจากเปรูที่มีขนาดมหึมา ซากดึกดำบรรพ์ของมันประกอบด้วยกระดูกสันหลัง13 ชิ้นกระดูกซี่โครง 4 ชิ้น และกระดูกเชิงกรานอีก 1 ชิ้น โดยขณะนี้ถูกเก็บรักษาอยู่ที่พิพิธภัณฑ์ธรรมชาติวิทยากรุงลิมา เมืองหลวงของเปรู
แผนภาพโครงกระดูก เปรูซีตัส โคลอสซัส(Perucetus colossus) ที่มา : Wikipedia
เปรูซีตัสเคยมีชีวิตอยู่เมื่อราว 38 ล้านปีก่อน ในสมัยอีโอซีนตอนกลาง มันเป็นวาฬในวงศ์บาซิโลซอริดี อันเป็นกลุ่มวาฬโบราณที่วิวัฒน์รูปร่างโครงกระดูกเพรียวยาวคล้ายกับงู กะโหลกมีขนาดเล็กขากรรไกรทรงพลัง และฟันแหลมสำหรับกินสัตว์เป็นอาหาร นักวิจัยประมาณความยาวของเปรูซีตัสไว้ที่ 20 เมตร ใกล้เคียงกับบาซิโลซอรัส ญาติที่มีชื่อเสียงของมัน แต่ก็ยังสั้นกว่าวาฬสีน้ำเงินอยู่ดี
สิ่งที่ทำให้งานวิจัยนี้ได้รับความสนใจอย่างมากคือการประเมินน้ำหนักของสัตว์ตัวนี้ ลักษณะเฉพาะที่โดดเด่นของเปรูซีตัสคือความอวบอ้วนของกระดูกสันหลังที่หนากว่าญาติ ๆ ซีตาเซียน (สัตว์ในอันดับวาฬและโลมา) ของมันอย่างเห็นได้ชัด คณะวิจัยคำนวณน้ำหนักเฉลี่ยของเปรูซีตัสที่ 180 ตัน และอาจมีน้ำหนักสูงสุดถึง 340 ตัน! ซึ่งมากกว่าวาฬสีน้ำเงินแบบขาดลอย
ภาพจำลองบองเปรูซีตัส โคลอสซัส(Perucetus colossus) ที่มา : Wikipedia
กระดูกสันหลังที่ใหญ่และหนาแน่นมากของเปรูซีตัสมีความละม้ายคล้ายคลึงกับ วัวทะเล อันเป็นสัตว์ในอันดับพะยูนที่มีรูปร่างตุ้ยนุ้ย วาฬยักษ์ตัวนี้จึงอาจเคยใช้ชีวิตอยู่ตามชายฝั่งทะเลน้ำตื้นและมีพฤติกรรมใกล้เคียงกัน อย่างไรก็ตามข้อมูลจากฟอสซิลที่มีอย่างจำกัดของวาฬตัวนี้จึงเป็นเพียงสมมติฐานจากหลักฐานเพียงหยิบมือเท่านั้น โดยเฉพาะส่วนของกะโหลกที่ยังไม่ถูกค้นพบจึงไม่สามารถบอกได้ว่ามันกินอาหารแบบไหน รวมถึงรูปร่างที่แท้จริงของมันเป็นอย่างไร
1
แต่พูดก็พูด เสน่ห์ในการศึกษาสิ่งมีชีวิตที่สูญพันธุ์ไปแล้วคือการปะติดปะต่อข้อมูลองค์ความรู้ ณ ปัจจุบัน ร่วมกับการใช้เทคโนโลยีสมัยใหม่เข้ามาช่วย ทำให้เราสร้างภาพของโลกยุคดึกดำบรรพ์ได้ชัดเจนขึ้นมาก แต่ฟอสซิลที่เราค้นพบก็เป็นเพียงลายแทงส่วนหนึ่งเท่านั้น นักบรรพชีวินวิทยารุ่นใหม่ยังคงทำงานอย่างขันแข็งและเฝ้ารอการค้นพบใหม่ ๆ เพื่อนำข้อมูลเหล่านี้มาบอกเล่าแก่สาธาณชนถึงเรื่องราวจากอดีตกาล ที่ไม่ว่าจะผ่านไปนานแสนนานนับล้านปีแล้ว ก็ยังคงสร้างตื่นเต้นเร้าใจแก่ผู้คนเสมอ
1
เอกสารอ้างอิง
Bianucci, G., Lambert, O., Urbina, M. et al. A heavyweight early whale pushes the boundaries of vertebrate morphology. Nature (2023).
โฆษณา