นอนตายสไตล์ยุคกลาง: ว่าด้วยศิลปะยุคกลางในหนังสือศาสตร์แห่งความตาย
ชีวิตของผู้คนในยุคกลางรายล้อมไปด้วยภยันตรายอันจะนำมาซึ่งความตายหลากหลายรูปแบบ ทั้งสภาวะโรคระบาดที่เรารู้จักกันในนามของกาฬโรค ทุพภิกขภัยในปีคริสต์ศักราช 1315-1317 สงครามครั้งใหญ่อย่างสงครามครูเสด ไปจนถึงเทคโนโลยีทางการแพทย์ที่ไม่ได้ก้าวหน้ามากนัก ความตายของชาวยุคกลางจึงเป็นความตายที่กระทันหันและทำให้ความตายเป็นภาพแทนของสมัยกลางไป
ในความเชื่อของชาวคริสต์นั้น เมื่อยามมีชีวิตอยู่ก็ต้องมีการเตรียมตัวให้พร้อมที่จะเข้าสู้โลกหลังความตายที่อาจจะมาเยือนเมื่อไหร่ก็ไม่ทราบ พวกเขาจึงจำเป็นที่จะต้องละเว้นจากบาป ประพฤติตนดี ประกอบศาสนพิธีและหมั่นเข้าโบสถ์ แต่อย่างไรก็ดี การทำดีในตายมีชีวิตนั้นไม่เพียงพอ พวกเขาจำเป็นที่จะต้อง “ตายดี” ด้วย
ตายดี (Good Death) ในความเชื่อของชาวคริสต์ยุคกลางคือการตายโดยเตรียมพร้อม ได้นอนตายบนเตียงอย่างสงบ ท่ามกลางวงล้อมของคนในครอบครัว มีการสารภาพบาปครั้งสุดท้าย (ข้อนี้สำคัญสุด) โดยพิธีกรรมต่าง ๆ เหล่านี้ปรากฏอยู่ในหนังสือที่เรียกกันว่า “ศาสตร์แห่งความตาย” (Ars Moriendi) อันเป็นคู่มือของบาทหลวงที่ปลอบประโลมผู้ใกล้วายชนม์ให้นึกถึงความหวังในโลกหน้า และเตือนใจให้ระลึกถึงความรักของพระเจ้ารวมไปถึงการปลอบประโลมญาติของผู้วายชนม์ที่มาห้อมล้อมในช่วงวาระสุดท้ายของชาวคริสต์ด้วย
โดยในศาสตร์แห่งความตายจะมีภาพประกอบที่สะท้อนให้เห็นถึงภาพของการตายในสองรูปแบบคือ ภาพ inspiration (ภาพแทนของการตายดี) และภาพ temptation (ภาพแทนของการตายไม่ดี) ดังเช่นตัวอย่างภาพด้านบน
จากภาพจะเห็นได้ว่า การตายดี (ขวา) ถูกนำเสนอออกมาเป็นภาพของผู้ใกล้วายชนม์นอนบนเตียงมีเทวดายืนอยู่ที่ปลายเตียงและด้านข้าง มีปีศาจตัวเล็กอยู่ทางด้านขวาล่างในท่าหมอบลงราวกับยอมแพ้หรือสวามิภักดิ์
ในขณะที่การตายไม่ดี (ซ้าย) ถูกนำเสนอออกมาเป็นภาพของผู้วายชนม์ซึ่งมีปีศาจล้อมรอบอยู่ 4 ตน พร้อมกับมอบมงกุฏ อันเป็นสัญลักษณ์ของความจองหอง ซึ่งอาจจะมองว่าภาพทางซ้ายนี้เป็นภาพของการไม่ละทิ้งซึ่งความจองหอง (Pride) ซึ่งเป็น 1 ในบาปทั้งเจ็ดประการ
ในขณะที่ภาพวาดทางขวามือเป็นภาพของการละทิ้งความจองหองนั้นและรับเอาความถ่อมตน (Humility) อันเป็น 1 ในคุณธรรมเจ็ดประการซึ่งเป็นคู่ตรงข้ามกับความจองหอง ทำให้ความตายของเขาเป็นการตายที่ดีและจะนำไปสู่ความรอด (Salvation) ได้ในท้ายที่สุด
อ้างอิง
Alixe Bovey, “Death and The Afterlife,” British Library, https://www.bl.uk/the-middle-ages-/articles/death-and-the-afterlife-how-dying-affected-the-living?
Anu Lahtinen and Mia Korpiola, “Introduction : preparing for Good Death in Medieval and Early Modern Northern Europe,” in Dying Prepared in Medieval and Early Modern Northern Europe, The Northern World, vol. 28, ed. Anu Lahtinen and Mia Korpiola, (Leiden: Brill, 2018) 8-9. https://helda.helshinki.fi/bitstream/handle/10138/325504/introduction.pdf
K Thornton and Christine B Phillips, “Performing the good death: the medieval Ars moriendi and comtemporary doctors,” Medical humanities, 35. 94-97. 10.1136/jmh.2009.001694. https://core.ac.uk/download/pdf/156627909.pdf
“The Illuminating art of dying in theMiddle Ages,” Funeral Guide, https://www.funeralguide.co.uk/blog/ars-moriendi
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
