Blockdit Logo (Mobile)
Zcollex_Book
•
4 ก.ย. 2023 เวลา 15:55 • หนังสือ

ข้อคิดที่ได้จากหนังสือ The Righteous Mind ความถูกต้องอยู่ข้างใคร

ผู้แต่ง: Jonathan Haidt
ผู้แปล: วุฒิชัย กฤษณะประกรกิจ
สำนักพิมพ์: Be(ing)
.
หมาของครอบครัวหนึ่งโดนรถชนตายที่หน้าบ้าน
พวกเขาเคยได้ยินมาว่าเนื้อหมาอร่อยดี
ดังนั้นพวกเขาจึงชำแหละซากหมา นำมาทำอาหาร และกินเป็นมื้อค่ำ
โดยไม่มีใครู้เห็นว่าเขาทำเช่นนี้
.
เรื่องเล่าดังกล่าว ไม่มีความเสียหาย ไม่มีใครรู้เห็น แต่คุณคิดว่าการกระทำของครอบครัวนี้ผิดศีลธรรมหรือเปล่า?
.
หลายๆคนอาจจะบอกว่ามันผิดศีลธรรมตามบรรทัดฐานของสังคมเรา
แต่ผมจะไม่บอกว่ามันถูกหรือผิดศีลธรรม ผมจะชวนคุณคิดว่า เพราะเหตุใดเราถึงคิดว่ามันผิดศีลธรรม
.
หนังสือเล่มนี้ ว่าด้วยระบบความคิดการตัดสินทางศีลธรรมของเรา เปรียบเสมือนกับช้างและควาญช้าง
.
ช้างคือความคิดแวบแรกที่เข้ามาในหัว มันด่วนตัดสินว่าการกระทำบางสิ่งบางอย่าง ว่าถูกหรือผิดหลักบรรทัดฐานศีลธรรมของเรา
.
และควาญช้างเป็นคนคอยหาเหตุผลมาสนับสนุนว่าทำไมเราจึงตัดสินการกระทำหรือบางสิ่งว่าถูกหรือผิดหลักศีลธรรมของเรา
.
(เปรียบเทียบได้เหมือนดั่งความคิดระบบ 1 คิดเร็ว และระบบ 2 คิดช้า จากหนังสือ Think, Fast and Slow ของ Daniel Kahneman)
.
บรรทัดฐานศีลธรรมที่เราเป็นคนตีกรอบหรือกำหนดมันขึ้นมา เกิดขึ้นได้อย่างไร?
บรรทัดฐานศีลธรรมที่เรามีนั้น เกิดจากสภาพแวดล้อม สังคม ความเชื่อ ศาสนา และวัฒนธรรมของเราที่เป็นอยู่ รวมไปถึงยีนที่ตกทอดมาตั้งแต่บรรพบุรุษ หลายหมื่นปีที่ผ่านมา
.
เนื่องจากศีลธรรมและความเชื่อที่เรามีอยู่ในปัจจุบัน มันอาจไม่ตรงกับศีลธรรมของคนที่อยู่ในอีกซีกโลกหนึ่ง ดังเหตุผลด้านสภาพแวดล้อมตามที่ผมกล่าวมาข้างต้น
นี่เป็นเหตุผลหลักที่ทำให้เกิดสงครามศาสนา และความแตกแยกทางการเมือง รวมถึงศีลธรรมจากตัวอย่างเรื่องการกินหมาในเรื่องสั้นตอนต้นด้วย
.
ข้อคิดที่ได้ จากหนังสือเล่มนี้
.
1.ขอบเขตศีลธรรมนั้นเปลี่ยนแปลงไปตามวัฒนธรรม การดำรงชีวิต และความเชื่อทางศาสนา
คนที่อยู่ในอีกซีกโลกหนึ่ง หรือคนละเมืองที่มีวัฒนธรรมต่างจากคุณ ย่อมมีบรรทัดฐานทางศีลธรรมไม่เหมือนกับคุณ 100%
.
2.ฝ่ายซ้ายและฝ่ายจวา ต่างมีเหตุผลที่เชื่อของตนเอง คุณจะไม่มีวันเปลี่ยนความเชื่อของฝ่ายตรงข้ามได้ ถ้าคุณไม่เข้าใจสิ่งที่เขาปักใตเชื่อ ถ้าคุณอยากเปลี่ยนใจใครเรื่องศีลธรรม คุณต้องเข้าใจในสิ่งที่เขาเชื่อและตั้งบรรทัดฐานศีลธรรมในเรื่องนั้นก่อน
.
3.คนเราหาเหตุผลมาสนับสนุนในสิ่งที่ตนเองเชื่อ มากกว่าที่จะเปลี่ยนแปลงความเชื่อตัวเองด้วยเหตุผลจากคนอื่น
.
4.มนุษย์เราเป็นสัตว์สังคม การได้เป็นส่วนหนึ่งของกลุ่มใดกลุ่มหนึ่ง มันเชื่อมโยงคนที่มีความเชื่อแบบเดียวกัน รูปแบบความคิดและการดำเนินชีวิตที่เหมือนกัน สิ่งเหล่านี้ผลักดันให้เราอยากปกป้องไว้ซึ่งกลุ่มของตนเอง และต่อต้านกลุ่มอื่นๆที่มีรูปแบบความคิดไม่เหมือนตน
.
5.ศาสนาและศีลธรรมนั้นพัฒนาร่วมกันทั้งทางวัฒนธรรมและพันธุกรรมมานานหลายหมื่นปี ศาสนาจึงเป็นส่วนสำคัญในการรวมผู้คนที่มีความเชื่อแบบเดียวกันเข้าด้วยกัน ผลักดันความเป็นกลุ่มและส่งเสริมสังคมให้มีความเป็นกลุ่มเป็นก้อนให้มีความสามัคคี เพื่อเอาชนะกลุ่มอื่นที่มีความแข็งแกร่งด้านการรวมกลุ่มน้อยกว่า
แก่นหลักของหนังสือเล่มนี้อธิบายตั้งแต่การกำเนิดของเผ่าพันธุ์มนุษย์ ว่ารูปแบบการดำรงชีวิตของมนุษย์ในยุคต่างๆ เผชิญกับสิ่งใดบ้างและสภาพแวดล้อมที่แปรเปลี่ยนไปในแต่ละยุคสมัย
.
จนกระทั้งการรวมกลุ่มของมนุษย์ยุคก่อน และการก่อกำเนิดศาสนา ส่งผลต่อบรรทัดฐานและมาตรวัดศีลธรรม จนมาเป็นหลักศีลธรรมที่เรายึดถือในทุกวันนี้ได้อย่างไร และเพราะอะไรเราจึงทะเลาะและแตกแยกกันด้วยเรื่องศาสนาและการเมืองมาตลอด
.
ด้วยเนื้อหาตั้งแต่ปรัชญา ศาสนา จิตวิทยา มานุษย์วิทยา อาจจะอ่านยาก แต่คำถามชวนให้คิดตามของผู้เขียนตลอดทั้งเล่ม ทำให้เราได้คิดทบทวนถึงศีลธรรมที่เราได้กำหนดมาตรฐานไว้นั้น เป็นสิ่งที่ถูกต้องจริงๆหรือ?
หนังสือเล่มนี้ควรค่าแก่การอ่านอย่างยิ่ง และเนื่องด้วยสถานการณ์การเมืองในปัจจุบัน ทั้งในบ้านเราและต่างประเทศ จะทำให้เราเข้าใจฝ่ายตรงข้าม ว่าทำไมเราถึงได้ทะเลาะกันและแบ่งฝั่งแบ่งฝ่ายด้วยการเมือง ศาสนา และความเห็นต่างกันในทุกยุคทุกสมัยจนปัจจุบันปัญหานี้ก็ยังมีอยู่และไม่มีที่ท่าว่าจะหยุดลงในอนาคตอันใกล้นี้
.
แล้วคุณล่ะครับ ก่อนจะตัดสินศีลธรรมหรือมุมมองความคิดใคร
คุณลองคิดในมุมมองฝั่งตรงข้ามดูรียัง ว่าทำไมเขาถึงมีบรรทัดฐานทางศีลธรรมที่ต่างจากคุณ? และคุณเข้าใจมุมมองเขาดีจริงๆแล้วหรือยัง?
.
#Zcollex_Books
#TheRighteousMind #JonathanHaidt
#Be(ing) #หนังสือจิตวิทยา #หนังสือพัฒนาตนเอง
โฆษณา