การเรียนออนไลน์ เป็นพื้นฐานและเครื่องมือของการเรียนรู้ตลอดชีวิตจริงหรือไม่
สถาบันการศึกษาหลายแห่งพยายามผลักดันการเรียนรู้ตลอดชีวิต ด้วยการชูโรงเกี่ยวกับการสนับสนุนการศึกษาอันเป็นกลไกสำคัญขับเคลื่อนประเทศ การเรียนออนไลน์ จึงถูกจัดให้เป็นเครื่องมือพื้นฐานสำคัญภายใต้ชื่อโครงการ “การเรียนรู้ตลอดชีวิต” และจัดเป็นหมวดหนึ่งในตัวชี้วัดอาจารย์มหาวิทยาลัยในหลายสถาบันการศึกษา จึงเป็นที่มาของคำถามจำนวนมากว่า การเรียนรู้ตลอดชีวิตต้องมีระบบออนไลน์เป็นพื้นฐานจริงหรือไม่
แม้สถาบันศึกษาหลายแห่งจะชูโรงการศึกษาตลอดชีวิตด้วยเหตุผล "การพัฒนาประเทศ" อย่างไรก็ตาม วัตถุประสงค์ระยะยาวที่ต้องไขว้นิ้วไพล่หลังเวลาพูดคือ โครงการธุรกิจการศึกษาที่ต้องการขยายฐานลูกค้า และออนไลน์ดูเป็นทางเลือกที่ต้นทุนต่ำที่สุด จึงเกิดการเกณฑ์อาจารย์มหาวิทยาลัย เพื่ออัดวิดีโอคลิป บังคับโดยตัวชี้วัด และพยายามเผยแพร่ออกไปโดยมุ่งหวังประโยชน์เชิงธุรกิจเป็นสำคัญ จนหลายคนเข้าใจกันไปว่า การเรียนรู้ตลอดชีวิต (lifelong learning) = การเรียนออนไลน์
ความเชื่อนี้ไม่ได้ถูกเผยแพร่ในวงการการเรียนรู้ตลอดชีวิตเพียงเท่านั้น แต่ลุกลามไปยังองค์กรเอกชนด้วยเช่นกันภายใต้ชื่อ Knowledge management (การจัดการความรู้) ด้วยความเชื่อที่ถูกขายโดย บริษัทที่ปรึกษาเจ้าดังที่ต้องการขายระบบออนไลน์ในราคาแพงระยับ อ้างผลลัพธ์ด้านการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ (Human resource development, HRD)
บทความนี้จะขออนุญาตสืบสาวราวเรื่องเกี่ยวกับการพัฒนาศักยภาพมนุษย์ว่า มีที่มาอย่างไรกันแน่ จากสามคำสำคัญในปัจจุบัน คือ Human Capital (ทุนมนุษย์) Human Resource Development (การพัฒนาทรัพยากรมนุษย์) และ Human Development (การพัฒนามนุษย์) ครับ
เทคโนโลยีเป็นเพียงทางเลือกในการเรียนรู้เท่านั้น
ทุนมนุษย์ ถูกนำเสนอครั้งแรกในปี โดย Schultz ในปี 1961 ภายใต้สาขาวิชาเศรษฐศาสตร์เพื่อถกปัญหาด้านการสร้างคุณค่าของมนุษย์ผ่านการลงทุนในการศึกษา ซึ่งมีที่มาจากแนวปัจจัยคงเหลือ ส่วน คำว่าการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ ถูกเสนอครั้งแรกในปี 1984 ซึ่งมุ่งเน้นที่กระบวนการเพิ่มความรู้และทักษะ ซึ่งต้องรวมหลายศาสตร์เข้าด้วยกันเพื่อศึกษา เช่น เศรษฐศาสตร์ วิทยาศาสตร์ จิตวิทยา ทฤษฎีระบบ ซึ่งปัจจุบันยังไม่มีทฤษฎีของตัวเอง
ส่วนคำว่า การพัฒนามนุษย์ นั้นมาไกลกว่ามาก โดยในปี 1998 Amartya Sen ได้รับรางวัลโนเบลสาขาเศรษฐศาสตร์ เกี่ยวกับพื้นฐานแนวคิดการพัฒนามนุษย์ ภายใต้มุมมองศักยภาพของมนุษย์ (Human capabilities) ว่ามนุษย์มีเสรีภาพที่จะสามารถเลือกให้ชีวิตความเป็นอยู่ของตนดีขึ้นได้ ซึ่งไม่อาจวัดได้ผลกำไรระดับประเทศเพียงอย่างเดียว และเป็นที่มาของ Human development index ขององค์การสหประชาชาติ (UN) ในปี 1990
จากการศึกษาและวิจัยที่ผ่านมา และต้นตอของความหมาย จะเห็นได้ว่า หลายศาสตร์มีความเกี่ยวข้องในการพัฒนา(ทรัพยากร)มนุษย์ทั้งสิ้น และไม่อาจอ้างสิทธิ์ได้ว่าเทคโนโลยีเป็นพื้นฐานสำคัญ เนื่องด้วยความเป็นมนุษย์ มีปัจจัยแวดล้อมอีกจำนวนมากในการเรียนรู้ และ เทคโนโลยีเป็นเพียงเครื่องมือแวดล้อม หรือเป็นทางเลือก เท่านั้น
นอกจากนั้น ยังมีการศึกษาจำนวนมากที่โต้แย้งว่า เทคโนโลยีในปัจจุบันกลับเป็นอุปสรรคในการเรียนรู้ ไม่ว่าจะเป็น ข่าวปลอม ข้อมูลขยะ การใช้เทคโนโลยีในทางผิดกฎหมาย และการทำให้เสียสมาธิ อันนำมาสู่การป่วยทางร่างกายและจิตใจ และการวัดผลการเรียนออนไลน์ที่ไม่นำมาสู่ประสิทธิภาพ
หากวัตถุประสงค์การจัดทำรูปแบบออนไลน์เป็นไปเพื่อพัฒนาศักยภาพและความสามารถมนุษย์ การกล่าวว่า การเรียนในรูปแบบออนไลน์ คือการศึกษาตลอดชีวิต ก็ยังนับเป็นการกล่าวอ้างเกินจริง และยังคงต้องแก้ไขความเข้าใจผิดอีกมาก เว้นเสียแต่ว่า การจัดทำนั้นมาภายใต้รูปแบบของผลประโยชน์และธุรกิจบางอย่างแอบแฝง หากเป็นเช่นนั้นก็ไม่อาจนับได้ว่า การเรียนนั้นเป็นการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์อย่างแท้จริง.
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
