กำนันไทย มีหน้าที่อะไร ตำแหน่งนี้มีมานานแค่ไหน
หากพูดถึง "กำนัน" หลายคนคงนึกถึงภาพชายวัยกลางคน สวมเสื้อเชิ้ตสีกากี กางเกงขายาวสีดำ สวมหมวกไหมพรมสีแดง ยืนถือไม้กระบอง คอยดูแลความสงบเรียบร้อยของหมู่บ้าน แต่ในความเป็นจริงแล้ว กำนันนั้นมีความหมายที่ซ่อนอยู่มากกว่าที่เราคิด
คำว่า "กำนัน" มาจากคำว่า "กำ" แปลว่า จับ และ "นัน" แปลว่า ไว้ ซึ่งหมายถึงผู้ที่คอยจับผิดคนทำผิดหรือผู้ที่คอยดูแลความเรียบร้อยของหมู่บ้าน โดยกำนันนั้นได้รับการแต่งตั้งจากผู้ใหญ่บ้านหรือผู้ว่าราชการจังหวัด ขึ้นอยู่กับขนาดของหมู่บ้าน
กำนัน เป็นเจ้าหน้าที่ฝ่ายปกครองระดับตำบล มีหน้าที่ช่วยเหลือนายอำเภอในการปฏิบัติหน้าที่ และเป็นหัวหน้าราษฎรในตำบลนั้น ๆ การรักษาความสงบเรียบร้อยและความปลอดภัยให้แก่ราษฎรในพื้นที่ รวมทั้งยังเป็นผู้ปฏิบัติงานตามนโยบายเร่งด่วนหรือภารกิจที่ได้รับมอบหมายพิเศษจากทางราชการ
ตำแหน่งกำนันเกิดขึ้นครั้งแรกเมื่อวันที่ 10 สิงหาคม พ.ศ. 2435 จากการทดลองจัดระเบียบการปกครองระดับตำบล หมู่บ้าน ขึ้นเป็นครั้งแรกที่บ้านเกาะ ณ อำเภอบางปะอิน จังหวัดพระนครศรีอยุธยา โดยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงมีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ ให้สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอกรมพระยาดำรงราชานุภาพ (เสนาบดีกระทรวงมหาดไทยคนแรก) ทดลองจัดระเบียบการปกครองระดับตำบล หมู่บ้าน ขึ้นเป็นครั้งแรก โดยใช้วิธีให้ราษฎรเลือกตั้งผู้ใหญ่บ้าน และให้ผู้ใหญ่บ้านในตำบลเลือกกันเอง เพื่อเป็นกำนัน
ดังนั้น ตำแหน่งกำนันจึงถือกำเนิดขึ้นอย่างเป็นทางการเมื่อวันที่ 10 สิงหาคม พ.ศ. 2435 และกำนันคนแรกของประเทศไทย คือ หลวงราชภพ (พระยารัตนกุลอดุลยภักดี หรือ นายจำรัส รัตนกุล) กำนันประจำตำบลบ้านเลน จังหวัดพระนครศรีอยุธยา
ต่อมา ได้มีการตราพระราชบัญญัติลักษณะปกครองท้องที่ พระพุทธศักราช 2457 ขึ้น ซึ่งกำหนดให้ตำแหน่งกำนันเป็นตำแหน่งข้าราชการพลเรือนสามัญ สังกัดกระทรวงมหาดไทย และกำนันมีวาระการดำรงตำแหน่ง 5 ปี นับจากวันที่ได้รับเลือกตั้ง
หน้าที่ของกำนันตามพระราชบัญญัติลักษณะปกครองท้องที่ พ.ศ. 2457 และกฎหมายอื่น ๆ จำแนกได้ 6 บทบาท ดังนี้
1. ด้านปกครองและรักษาความสงบเรียบร้อย กำนันมีหน้าที่ดูแลรักษาความสงบเรียบร้อยและความปลอดภัยในตำบล ป้องกันและปราบปรามอาชญากรรม รักษาความสงบเรียบร้อยในการชุมนุมสาธารณะ และอำนวยความสะดวกในการปฏิบัติตามกฎหมาย
2. ด้านการพัฒนาและส่งเสริมอาชีพ กำนันมีหน้าที่ส่งเสริมและพัฒนาอาชีพ สนับสนุนการแก้ไขปัญหาความยากจน ส่งเสริมให้ประชาชนมีส่วนร่วมในการพัฒนาตำบล และประสานงานกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้องในการพัฒนาตำบล
3. ด้านการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม กำนันมีหน้าที่ส่งเสริมให้ประชาชนตระหนักถึงความสำคัญของทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ป้องกันและแก้ไขปัญหาสิ่งแวดล้อม และประสานงานกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้องในการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
4. ด้านการสาธารณสุขและสวัสดิการสังคม กำนันมีหน้าที่ส่งเสริมให้ประชาชนมีสุขภาพที่ดี ป้องกันและแก้ไขปัญหาโรคติดต่อ ประสานงานกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้องในการสาธารณสุขและสวัสดิการสังคม
5. ด้านการศึกษาและวัฒนธรรม กำนันมีหน้าที่ส่งเสริมการศึกษา สนับสนุนและส่งเสริมวัฒนธรรมท้องถิ่น ประสานงานกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้องด้านการศึกษาและวัฒนธรรม
6. ด้านการบริการประชาชน กำนันมีหน้าที่อำนวยความสะดวกแก่ประชาชนในการติดต่อกับหน่วยงานของรัฐ ประสานงานกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้องในการบริการประชาชน
นอกจากนี้ กำนันยังมีหน้าที่อื่น ๆ ตามที่กฎหมายกำหนด เช่น มีหน้าที่ช่วยเหลือในการเก็บภาษีอากร มีหน้าที่ควบคุมดูแลการจราจร และมีหน้าที่ดูแลรักษาทรัพย์สินของทางราชการในตำบล
- 2
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
