• Artisty •
บ้านธงชัย (Baan Thongjaya)
ความหมายของบ้านธงชัยมิได้อยู่ที่มูลค่า แต่ให้ความหมายของบ้านที่มีคุณค่า คุณประโยชน์ต่อชีวิตและจิตใจ
บ้านธงชัย (Baan Thongjaya) บ้านที่คุณตุ้ม หม่อมหลวงสุทธิชัย ชยางกูร เจ้าของและผู้ออกแบบ ตั้งใจให้เป็นอนุสรณ์สถานเพื่อระลึกถึงคุณพ่อ พันโทหม่อมราชวงศ์ธงชัย ชยางกูร และเป็นเครื่องหมายแห่งการสนองพระเดชพระคุณต่อพระกรุณาของพระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าไชยานุชิต กรมหมื่นพงษาดิศรมหิป
ซึ่งเป็นบุพการีต้นราชสกุล ‘ชยางกูร’ ประกอบกับความสนใจในสถาปัตยกรรมเก่าและความคุ้นเคยในบ้านรูปแบบเดิมที่ได้เห็นมาตั้งแต่เด็ก รวมถึงความชื่นชอบในสถาปัตยกรรมแบบอาคารยุคอาณานิคม “บ้านธงชัย” จึงได้ถูกสร้างขึ้นและตั้งตระหง่านบนสวนกลางทุ่งนาในอำเภอหางดง จังหวัดเชียงใหม่
“เราไม่ได้เรียนมาทางสถาปัตยกรรม แต่มีความสนใจในเรื่องนี้พอสมควร เดิมทีชอบสถาปัตยกรรมเก่าอยู่แล้ว เนื่องจากสมัยก่อนอาศัยอยู่จังหวัดกรุงเทพฯ กับครอบครัว ทำให้เราได้เห็นภาพของบ้านสไตล์เก่ามาตั้งแต่จำความได้ ซึ่งภาพจำเหล่านี้และความคุ้นชินกับบ้านเก่า เช่น บ้านของท่านปู่ที่อยู่ตรงถนนสามเสนเป็นเรือนไม้ปั้นหยามีระเบียง และบ้านที่อาศัยอยู่ตอนเด็กในย่านของบ้านพักข้าราชการและบ้านขุนนางที่เราได้เห็นจนชินตา ทำให้ได้รับอิทธิพลในลักษณะนี้มาโดยตลอด จนกระทั่งเริ่มสนใจเรื่องของการออกแบบ
จึงยิ่งทำให้เราสนใจเรื่องสถาปัตยกรรมแบบเก่าเป็นพิเศษ ดังนั้นบ้านธงชัยจึงตั้งใจอยากทำเป็นทรงบังกะโลยุคอาณานิคมโคโลเนียล ที่เน้นฟังก์ชั่นของการใช้งาน โดยมีส่วนใช้สอย รับแขก และอาศัยหลับนอน”
ในพื้นที่ส่วนหน้าบ้านยังมีแถวเต๊งหรือเตี้ยมฉู่ที่จำลองแบบสถาปัตยกรรมจีน-ยูโรเปี้ยน สมัยรัชกาลที่ 5 จำนวน 10 คูหาไว้สำหรับรองรับผู้ประกอบการ
ด้วยฟังก์ชันที่เน้นเพื่อการใช้งาน พื้นที่ในแต่ละส่วนของบ้านธงชัยจึงถูกจัดวางอย่างมีระเบียบและสามารถใช้ประโยชน์ได้อย่างหลากหลาย โดยมีทั้งร้านอาหารคาเฟ่ ห้องสมุด แกลเลอรี สำนักงาน ร้านค้าขายของทำมือ (Hand made) ศูนย์การเรียนแลกเปลี่ยนความรู้ โรงแรม และเป็นที่อยู่อาศัยของเจ้าของบ้าน ตามคอนเซ็ปต์ที่วางไว้ตั้งแต่ต้นว่า “ความหมายของบ้านธงชัยมิได้อยู่ที่มูลค่า แต่ให้ความหมายของบ้านที่มีคุณค่า คุณประโยชน์ต่อชีวิตและจิตใจ”
“ในส่วนของตัวบ้านเรายึดถือแบบบ้านของคหบดี เสนาบดีหรือบ้านขุนนางสมัยก่อนช่วงยุคอาณานิคมที่ยังไม่มีออฟฟิศสำหรับทำงาน โดยมีบ้านเป็นสำนักงานทำให้คนในกรมของตนเองต้องมาทำงานหรือปรึกษาราชการที่บ้านของเสนาบดีในกรมนั้น ๆ ซึ่งบ้านของเสนาบดีก็จะถูกแบ่งออกเป็นส่วนออฟฟิศทำงาน เลี้ยงสัตว์ ทำเครื่องจักรสาน และเรือนอาศัย เราจึงอยากให้บ้านธงชัยออกมาในลักษณะที่ไม่เพียงแต่เป็นที่อยู่อาศัย แต่เป็นที่พบปะของผู้คน
ซึ่งนอกจากตัวอาคารหลักที่เป็นตึกโถงและตึกนอนแล้ว ในพื้นที่ส่วนหน้าบ้านยังมีแถวเต๊งหรือเตี้ยมฉู่ที่จำลองแบบสถาปัตยกรรมจีน - ยูโรเปี้ยน สมัยรัชกาลที่ 5จำนวน 10 คูหาไว้สำหรับรองรับผู้ประกอบการที่เป็นผู้ผลิตหรือจำหน่ายผลิตภัณฑ์งานฝีมือและงานศิลปะด้วย ซึ่งเราอยากให้เป็นร้านค้าประกอบกันคล้ายเป็นย่าน ๆ หนึ่ง รวมถึงมีร้านอาหารและร้านกาแฟเป็นสื่อกลางให้ผู้คนได้เข้ามามีปฏิสัมพันธ์กันมากขึ้น และมีกิจกรรมที่ทำให้ได้พูดคุยแลกเปลี่ยนกันจริง ๆ
เพราะเรามองว่าในปัจจุบันอะไรแบบนี้มันเริ่มหายไป คนส่วนใหญ่หันไปใช้สื่อโซเชียลมีเดียมากกว่าการส่งต่อแบบภาษาวาจา ภาษากายทำให้การถ่ายทอดความรู้ ความคิด หรือการสื่อสารซึ่งกันและกันไม่ครบถ้วน เราเลยอยากให้บ้านธงชัยเป็นพื้นที่ของการสร้างปฏิสัมพันธ์กับคนรอบข้างมากกว่าการเป็นร้านกาแฟหรือร้านอาหารอย่างเดียว”
เมื่อได้ฟังก์ชันการใช้งานตามคอนเซ็ปต์ที่ตั้งใจเอาไว้แล้ว ในส่วนของรายละเอียดการออกแบบก็มีความหมายและมีเหตุมีผลไม่แพ้กัน ตั้งแต่โครงสร้างตัวอาคาร การใช้สี ลวดลายของช่องบานประตูและหน้าต่าง รวมถึงการทำบานประตูและหน้าต่างในลักษณะที่สอดรับกับความเป็นอยู่ของผู้คนสมัยก่อน โดยเฉพาะในส่วนของร้านกาแฟที่ภายในถูกจัดวางในสไตล์ที่เป็นในแบบเดียวกันกับลักษณะภายนอกอาคารที่เป็นตึกยุคอาณานิคมโคโลเนียลแบบฝรั่งเศสเฟอร์นิเจอร์เน้นไปในลักษณะของความเป็นวินเทจที่มีให้เห็นกันในบ้านของคหบดีหรือข้าราชการชั้นขุนนาง
รวมถึงบาร์กาแฟไม้ขนาดใหญ่ที่ตั้งตระหง่านอย่างเห็นได้ชัด ซึ่งไปกันได้ดีกับเฟอร์นิเจอร์ภายในร้านทั้งหมด อาจด้วยการนำเอาเครื่องชงและอุปกรณ์หลบไว้ด้านหลัง จึงทำให้บาร์กาแฟกลายเป็นเฟอร์นิเจอร์อีกชิ้นหนึ่งที่ทำให้ภาพโดยรวมของร้านสมบูรณ์แบบมากยิ่งขึ้น อีกทั้งภายในร้านยังไม่มีเครื่องปรับอากาศ แต่กลับนั่งได้อย่างเย็นสบายด้วยพัดลมหน้าตาวินเทจ
เนื่องจากลักษณะของบานหน้าต่างยาวเท่ากับบานประตูจึงสามารถรับลมธรรมชาติได้อย่างเต็มที่ นอกจากนี้ภายในร้านยังมีบันไดเวียนขึ้นชั้นบนแบบก้นหอย หรือ Spiral Staircase ซึ่งแสดงให้เห็นถึงความละเมียดละไมของการตกแต่งได้อย่างดีเลยทีเดียว
“ตัวอาคารเป็นตึกยุคอาณานิคมโคโลเนียลแบบฝรั่งเศสหลังคาทรงจั่วไม่ใช่หลังคาปั้นหยา ซึ่งตึกในลักษณะนี้มักจะเห็นได้ในประเทศเวียดนาม โดยส่วนใหญ่จะใช้สีเหลืองมัสตาร์ดและตัดกับสีเขียว ซึ่งเกิดจากช่างทางฝั่งญวนที่เขาได้รับองค์ความรู้มาจากฝรั่งเศส เพราะฉะนั้นบ้านของคหบดีและข้าราชการในมณฑลเทศาธิบาลจึงเป็นไปในลักษณะนี้เกือบทั้งหมด บ้านธงชัยจึงใช้แนวคิดอย่างเก่าพร้อมการพิจารณาคร่าว ๆ ว่าฟังก์ชั่นอาคารควรจะออกมาในลักษณะแบบใด
เพื่อให้สอดคล้องกับการใช้งานของคนสมัยก่อน แต่ยังคงตอบโจทย์กับคนในยุคปัจจุบันได้ด้วยเช่นกัน จึงทำบานหน้าต่างให้ยาวเท่ากับบานประตู เพื่อให้บ้านสามารถรับลมธรรมชาติได้มากขึ้น พร้อมเพิ่มความอ่อนช้อยด้วยลายไม้ฉลุแบบขนมปังขิงที่ช่องแสงด้านบน ทำให้บ้านมีรายละเอียดมากขึ้น รวมถึงตัวร้านกาแฟเองก็มีอากาศที่ถ่ายเทมากขึ้นด้วยเช่นกัน ตรงนี้เองจึงเป็นแนวคิดอย่างเก่าที่เราหยิบยืมคนโบราณมาใช้ ซึ่งเราก็ศึกษาจากแบบของมัสยิดหลวงโกชาอิศหากส่วนหนึ่ง และจากโรงภาษีร้อยชักสามอีกส่วนหนึ่ง”
นอกจากนี้คุณตุ้มยังอธิบายให้ฟังเพิ่มเติมอีกว่า ลักษณะการออกแบบของตัวอาคารสามารถบอกยุคสมัยได้เช่นกัน ยกตัวอย่างเช่น ด้านหน้าของบ้านธงชัยที่เป็นตัวร้านกาแฟและร้านอาหารไม่มีชานชาลา
เนื่องจากเป็นอาคารโคโลเนียลยุคที่ยังใช้รถม้า ซึ่งถ้าเป็นอาคารที่มีชานชาลาพร้อมมีถนนลอดเข้ามานั้น จะเป็นยุครถยนต์หรือยุคปลายรัชกาลที่ 5 ซึ่งมีรถยนต์ใช้กันแล้ว บอกได้เลยว่านอกจากจะได้ซึมซับอาคารแบบเก่าที่ไม่ได้มีให้เห็นในปัจจุบันมากนัก เรายังได้เรียนรู้เรื่องราวประวัติศาสตร์ผ่านการดีไซน์ที่อิงอาคารแบบเก่าซึ่งเป็นความชื่นชอบของคุณตุ้มอีกด้วย
บ้านธงชัยจึงเปรียบเหมือนบ้านแห่งความคิดถึง และเป็นบ้านที่รวบรวมความทรงจำของคุณตุ้มในวัยเด็ก ซึ่งนอกจากจะเป็นการสร้างบ้านเพื่อระลึกถึงคุณพ่อและบรรพรุษแล้ว คุณตุ้มยังตั้งใจให้บ้านหลังนี้เป็นอนุสรณ์ให้ได้ระลึกถึงตระกูลต่อไปด้วย แม้ว่าบ้านธงชัยจะก่อสร้างขึ้นใหม่ทั้งหลัง
แต่ทุกรายละเอียดของการออกแบบและการตกแต่ง สามารถถอดแบบผ่านความชอบ ความคิดถึงและความทรงจำ ออกมาได้อย่างดีเลยทีเดียว อีกทั้งยังเป็นสถานที่ที่แสดงให้เห็นถึงบ้านที่มีความหมาย มีคุณค่า คุณประโยชน์ต่อชีวิตและจิตใจ ตามคอนเซ็ปต์และความตั้งใจของคุณตุ้มออกมาได้อย่างชัดเจน
บ้านธงชัยจึงใช้แนวคิดอย่างเก่าพร้อมการพิจารณาคร่าว ๆ ว่าฟังก์ชันอาคารควรจะออกมาในลักษณะแบบใด เพื่อให้สอดคล้องกับการใช้งานของคนสมัยก่อน แต่ยังคงตอบโจทย์กับคนในยุคปัจจุบันได้ด้วยเช่นกัน
• Contributor •
ตุ้ม (หม่อมหลวงสุทธิชัย ชยางกูร)
คุณตุ้มจบด้านดนตรีมาโดยตรง แต่มีความสนใจในเรื่องของการออกแบบสไตล์ยุคเก่า ด้วยความผูกพันและได้ซึมซับสถาปัตยกรรมแบบเก่ามาตั้งแต่วัยเด็ก จึงสนใจงานด้านการออกแบบอาคารในลักษณะของยุคอาณานิคมโคโลเนียลเป็นพิเศษ ซึ่งคุณตุ้มมีร้านกาแฟชื่อ The old Chiang Mai Cafe ที่เปิดมากว่า 10 ปีแล้ว ในพื้นที่ของ บ้านข้างวัด จังหวัดเชียงใหม่
หลังจากนั้นก็ตั้งใจมาทำบ้านธงชัยเพื่อระลึกถึงคุณพ่อและสนองพระเดชพระคุณต่อบุพการีต้นราชสกุล ‘ชยางกูร’ รวมถึงความตั้งใจที่อยากให้บ้านธงชัยเป็นมากกว่าบ้านที่อยู่อาศัย แต่อยากให้เป็นสถานที่ที่ผู้คนเข้ามามีปฏิสัมพันธ์กันมากขึ้น ผ่านบ้านที่เต็มไปด้วยความทรงจำวัยเด็กของคุณตุ้ม
ชื่อร้าน : บ้านธงชัย : Baan Thongjaya
Designer : หม่อมหลวงสุทธิชัย ชยางกูร
พิกัด : 282/1 หมู่ 5 บ้านหนองควาย ต.หนองควาย อ.หางดง จ.เชียงใหม่ 50230
Coffee Traveler เป็นนิตยสารรายสองเดือน
ที่จัดพิมพ์ขึ้นเพื่อเป็นการส่งผ่านความรู้ทางด้านกาแฟ
และเสริมมุมความคิดในด้านธุรกิจกาแฟ
.
สมัครสมาชิกนิตยสารได้ที่ :
IN BOX Facebook : Coffee Traveler
.
ช่องทางการติดตามอื่น ๆ
Youtube : Coffee Traveler
Instagram : coffeetraveler_magazine
Blockdit : I am Coffee Traveler / coffeetravelermag
Website : www.coffeetravelermagazine.com/
Tiktok : coffee traveler mag
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
