23 ก.ย. 2023 เวลา 05:28 • ปรัชญา

๑๓. อุปมาแห่งชีวิต

ชีวิตเสมือนกับรถที่เครื่องยนต์กำลังเรรวน หรือเบรกไม่ทำงาน และรถคันนั้นกำลังวิ่งถลาลงจากหน้าผา หรือถนนลาดไหล่เขา
สำหรับคนที่ประมาทก็ยังไม่คิดที่จะกระโดดลงจากรถ ฉันใด ก็คือเขายังเยื่อใยหรือชื่นชมชีวิตในแง่เดียว ไม่ได้เพ่งเล็งในแง่อันตราย ส่วนบัณฑิตนั้นรู้อยู่ กำหนดรู้ว่าชีวิตนี้มันมีอันตรายอยู่ในตัวของมันเอง
ถ้าชีวิตเปรียบด้วยรถยนต์ที่เครื่องเสีย คนขับผู้กำหนดรู้สิ่งนี้แล้ว แม้ยังจำเป็นที่จะต้องขับมันไปเรื่อยก็จริง แต่เขากำหนดว่า เมื่อหยุดมันได้เมื่อนั้นก็คือปลอดภัย ส่วนผู้ไม่รู้จุดหมายของชีวิต เพราะที่จริงแล้วที่สุดของชีวิตก็คือ การหยุดขวนขวายกระวนกระวาย หายทะยานอยากในสิ่งทุกสิ่ง
จริงอยู่เราไม่อาจหยุดมันได้ เพราะรถของชีวิตนี้กำลังพุ่งแรงด้วยฤทธิ์ของตัณหา แต่ขืนหยุดมันอย่างโง่เขลา ชีวิตนั้นเองจะพังพินาศ เหมือนกับคนนั้นทำให้รถหยุด โดยให้มันชนกับผนังหินของหน้าผานั้น ซึ่งเมื่อทำเช่นนั้นก็พลิกกลิ้งลงเหว
ส่วนผู้รู้นั้น แม้รู้ว่าจะต้องหยุด แต่ก็ค่อยชะลอเรื่อยไป หน่วงไปเรื่อย ขับคล้อยไปเรื่อย โดยหมายกำหนดว่าเมื่อรถชะลอลงเมื่อไร จะกระโดดลงทันที นี่คือผู้ที่กำหนดเรื่องราวของชีวิต
ตัวชีวิตมีอันตรายอยู่ด้วยตัวของมันเอง และพร้อมกันนั้นอิสรภาพของชีวิตก็รอคอยมนุษย์อยู่ด้วยแล้ว
"อุปมาแห่งชีวิต" เป็น ๑ ใน ๖ เล่ม จากชุดปาฐกถา "พระธรรมกับชีวิต" โดยทุกเล่มบันทึกจากที่ท่านเขมานันทะ ปาฐกถาให้กับนักศึกษามหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ บางเขน ตั้งแต่ปี พ.ศ. ๒๕๑๘ ขณะนั้นท่านยังครองสมณเพศ
โฆษณา