โล้สำเภา#1 | ARABIAN DHOW เรืออาหรับและเปอร์เซียที่มาเยี่ยมสุวรรณภูมิก่อนฝรั่ง
หากพูดถึงเส้นทางการค้าโบราณในยุคก่อนการสำรวจของชาวยุโรป ชาติที่โผล่เข้ามาติดต่อค้าขายกับดินแดนสุวรรณภูมิคืออาหรับและเปอร์เซีย ซึ่งมีร่องรอยเป็นการค้นพบซากเรือโบราณอับปางในดินแดนแถบนี้ตั้งแต่ในประเทศไทยไปจนถึงประเทศอินโดนีเซีย
จากเรือที่พบในแหล่งโบราณคดีประเภทเรือจมทั้งในประเทศไทยและอินโดนีเซียนั้น ศึกษาจากรูปแบบแล้วจัดว่าเป็นเรือใบอาหรับซึ่งเป็นเรือใบใช้ในหมู่ชาวอาหรับและเปอร์เซีย ในระยะแรกสินค้าจากซีกโลกตะวันตกได้ถูกนำเข้ามายังสุวรรณภูมิโดยผ่านเรือใบแบบอาหรับที่เรียกว่า “ดาวห์” (Dhow) หรือ Arabian Dhow (บางครั้งชาวฝรั่งออกเสียงเรือนี้ว่า “โดว์”) ซึ่งต่อมาลักษณะของเรือใบอาหรับนี้จะกลายเป็นต้นแบบของเรือใบแบบฝรั่งที่เราเรียกว่า “เรือกำปั่น” นั่นเอง
น่าเสียดายที่เรายังไม่สามารถหาหลักฐานรูปร่างหน้าตาของเรือใบอาหรับในยุคแรกได้อย่างชัดเจนนัก ข้อมูลการศึกษาเกี่ยวกับลักษณะของเรือใบอาหรับในชั้นต้นมาจากเอกสารของพวกนักประวัติศาสตร์ชาวกรีก-โรมันที่ได้บันทึกถึงรายละเอียดของเรือดาวห์พวกนี้เอาไว้ รวมถึงมรดกของการยืมเทคนิคการต่อเรือมาเป็นรากฐานในการพัฒนาขึ้นเป็นเรือแบบปลายยุคโรมันที่มีความคล้ายคลึงกันอย่างมาก
เพื่อรื้อสร้างภาพของเรือโบราณอาหรับเหล่านี้นักวิชาการสมัยหลังจึงอาศัยการศึกษาบันทึกทางประวัติศาสตร์ร่วมกับลักษณะของเรือสมัยโรมันจากซากของเรือโบราณที่พบจากแหล่งเรือจมหรือจากงานศิลปะ นำมาเปรียบเทียบกับเทคนิคที่ชาวต่อเรือในแถบเมืองท่าทะเลแดงยังคงต่อกันอยู่ในทวีปแอฟริกาปัจจุบันจนทำให้เราทราบถึงลักษณะและเทคนิคการเดินเรือของชาวอาหรับและเปอร์เซียโบราณเหล่านี้ได้
การจำแนกประเภทเรือของยุโรปจะแบ่งตามประเภทของการขึงใบเรือ (sail rigging) ในขณะที่เรือในตะวันออกกลางจะแบ่งประเภทชื่อเรียกตามลักษณะของตัวเรือ (Hull) เช่นเรือใบอาหรับที่มีช่วงท้ายเรือเป็นสี่เหลี่ยม (square sterns) เป็นแบบที่ได้รับอิทธิพลจากเรือของชาวยุโรปในคริสต์ศตวรรษที่ 16 ก็จะมีชื่อเรียกเฉพาะออกไปอีกประเภทหนึ่ง
ส่วนรูปลักษณ์ทั่วไปของเรือใบอาหรับคือมีหัวเรือเรียวแหลม ท้ายมน ทั้งส่วนหัวและท้ายของเรืออยู่ในระดับเดียวกัน มีเสากระโดงขนาดใหญ่หนึ่งเสาหรือสองเสา จำนวนเสาแล้วแต่ขนาดระวางของเรือว่ามีขนาดใหญ่มากน้อยเพียงใด ด้านหัวเรืออาจมีการติดเสาชี้เพื่อใช้กำหนดทิศทางและแขวนใบเรือสามเหลี่ยมด้านหน้า
ลักษณะของใบเรือที่เป็นทรงสามเหลี่ยมขนาดใหญ่ขึงตามแนวยาวของตัวเรือโดยอาจจะมีคานแนวระนาบหรือพรวนใบ (Yard) ประคองเป็นเอกลักษณ์ของเรือดาวห์ ใบเรือนิยมขึงกัน 2 ใบ ใบหนึ่งสำหรับขึงกลางคืนหรือเวลาที่สภาพอากาศเลวร้าย ส่วนอีกใบใช้สำหรับตอนกลางวันและเวลาที่อากาศแจ่มใส แต่ใบเรือของเรืออาหรับไม่สามารถม้วนเก็บได้
นอกจากจุดเด่นเรื่องใบเรือแล้ว ยังมีเทคนิคการหมันเรือซึ่งเป็นการใช้วัสดุอินทรีย์ในการยึดแผ่นไม้ของเรือเอาไว้ด้วยกัน เช่นการใช้เส้นใยพืช เชือก สายหนัง เป็นต้น ทำให้เรือใบแบบอาหรับเรียกว่าเป็นงานหัตถศิลป์ทรงคุณค่าที่มีความเก่าแก่นับพันปี
อ่านต่อคลิก
ช่องทางติดตามArchaeoGO
*ไม่อนุญาตให้คัดลอก (Copy) เนื้อหาและรูปภาพด้วยอาจติดปัญหาด้านลิขสิทธิ์ ถ้าชอบเนื้อหาสาระจากทางเพจ สามารถช่วยให้เรื่องราวของพวกเราไปไกลมากยิ่งขึ้นได้ง่ายๆ เพียงการแชร์ ฝากกดไลค์และติดตาม Archaeo GO เพื่อรับชมเนื้อหาใหม่ๆ เกี่ยวกับวัฒนธรรมและโบราณคดีไปกับเรา หรือเข้าชมบทความในรูปแบบเว็บไซต์ได้ทาง archaeogo.org
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
