ผ้าหลบโบราณ บ้านนาหวาย อ.นาหมื่น จ.น่าน (ผ้าโบราณหายาก)
"ผ้าหลบ" หรือ "ผ้าปกสะลี" เป็นผ้าปูที่นอน (สะลี หมายถึงฟูกที่นอน) พบได้ในทุกกลุ่มวัฒนธรรมไท โดยเฉพาะกลุ่มวัฒนธรรมไทยวนและไทลื้อ เขตเมืองน่าน
สันนิษฐานว่า คำว่า "หลบ" หมายถึง "หลบต๊บ" เช่นเดียวกับความหมายของคำว่า "ต๊บ" (ต๊บผ้า) ซึ่งหมายถึงการพับหรือเก็บให้เรียบร้อย เนื่องจากผ้าหลบ (รวมถึงเครื่องนอนทุกชนิด สะลี ผ้าตวบ ผ้านวม หมอน) เมื่อไม่ได้ใช้งานแล้วก็จะถูกพับหรือม้วนเก็บไว้ที่ใดที่หนึ่งภายในตัวเรือน (นิยมวางไว้ข้างฝาเรือนที่เป็นด้านหัวนอน) เนื่องจากอดีตนั้นเรือนแต่ละหลังมีขนาดเล็ก จึงมีพื้นที่ใช้สอยภายในตัวเรือนจำกัด การพับเก็บเครื่องนอนจึงเป็นวิธีการจัดการพื้นที่เพื่อนำไปใช้ในการทำกิจกรรมระหว่างวันนั่นเอง
จากภาพ ผ้าหลบนาหมื่นโบราณอายุประมาณ 80-100 ปี ดังนี้
- ผ้าหลบลายช้างต่างปราสาท ใช้เส้นฝ้ายแท้ปั่นมือ ทอด้วยเทคนิคเพิ่มเส้นพุ่งพิเศษแบบต่อเนื่อง ด้วยการง้างไม้หลาบ (ไม่ได้ใช้ตะกอพิเศษ) จัดวางลวดลายอยู่บริเวณตีนผ้าหลบ ส่วนที่เหลือทอเป็นผ้าพื้นสีขาว (เมื่อนำมาใช้งานจะอยู่บริเวณส่วนกลางถึงหัวนอน)
- ผ้าหลบอีกผืนทอด้วยฝ้าย ใช้เทคนิคการเพิ่มเส้นพุ่งพิเศษแบบต่อเนื่องร่วมกับแบบไม่ต่อเนื่อง (มุกและจก) เป็นลายเรขาคณิตต่างๆ
- ผ้าหลบอีก 3 ผืน ทอด้วยเส้นฝ้ายแท้ปั่นมือย้อมสีธรรมชาติ ใช้เทคนิคเพิ่มเส้นพุงพิเศษแบบต่อเนื่อง คือ ง้างเส้นยืนให้แยกออกด้วยไม้หลาบ แล้วจึงพุ่งเส้นพิเศษเพิ่มเข้าไปจากริมผ้าด้านหนึ่งสู่ริมผ้าอีกด้านหนึ่งอย่างต่อเนื่อง นิยมทอเป็นลายเรขาคณิต เช่น "ลายดอกจัน" "ลายดอกแก้ว" เป็นต้น
ข้อพิเศษของผ้าหลบนาหมื่นโบราณนี้ คือ เป็นผ้าผืนเดียวที่มีหน้าผ้าประมาณ 30-40 นิ้ว ด้วยข้อมูลนี้เข้าใจได้ว่า ผ้าเสื่อหรือสะลี (ฟูก ที่นอน) ก็น่าจะมีขนาดที่เท่าๆกันกับผ้าหลบ ซึ่งเป็นขนาดเล็กกว่าเมื่อเทียบกับผ้าชนิดเดียวกันในกลุ่มวัฒนธรรมอื่น
ผ้าหลบทั้งหมดนี้ข้าพเจ้าได้มาและถ่ายเป็นรูปภาพเก็บไว้เมื่อ 2558 ที่บ้านนาหวาย อ.นาหมื่น จ.น่าน (เจ้าของผ้า วิ่งมาขายให้เพื่อต้องการเงินจะเอาไปซื้อปุ๋ยใสข้าวในนา)
ข้อมูล รูปภาพ แลถถ่ายภาพ: อรรถพงษ์ ประดิษฐพงษ์
สามารถแชร์ข้อมูลและรูปภาพได้
แต่ขอสงวนสิทธิ์ในการคัดลอกข้อมูล และรูปภาพเพื่อไปใช้ในงานส่วนตัว ก่อนการได้รับอนุญาตทุกกรณีครับ
.
อ้างถึงสิทธิในลิขสิทธิ์เกิดขึ้นทันที นับแต่ผู้สร้างสรรค์ได้สร้างสรรค์ผลงานออกมาโดยไม่ต้องจดทะเบียน หรือผ่านพิธีการใดๆ
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
