๔. #จาคะ พ้นจากมัจฉริยะ
ประการต่อมา จาคะ ความเสียสละ
ในพระบาลีหรือในพระพุทธพจน์ทั่วไป
ก็มักจะกล่าวถึงว่าปราศจากความตระหนี่
มีมือชุ่มอยู่เสมอ คือ พร้อมจะให้
แล้วก็เป็นผู้ควรแก่การขอ
แล้วก็รู้คำของยาจกผู้ขอ
ปราศจากความตระหนี่
อยู่ครองเรือนโดยปราศจากความตระหนี่
อันนี้เอาไว้กล่าวในรายละเอียดข้างหน้า
อาจจะต้องขยายไปอีกบ้าง อย่างน้อยที่สุด
ท่านก็จะพ้นจากความตระหนี่ ๔ อย่าง
…
เช่นว่า ตระหนี่ที่อยู่ เรียกว่า อาวาสมัจฉริยะ
คือ ตระหนี่ที่อยู่ กีดกันที่อยู่ ตระหนี่ลาภ
พ้นจากความตระหนี่ลาภ ไม่กีดกันลาภของผู้ใด
มีความพอใจต่อการได้ลาภของผู้อื่น
เหมือนกับลาภนั้นเกิดขึ้นแก่ตน
อย่างนี้ใครเงินเดือนขึ้นก็อนุโมทนาไม่ว่าอะไร
เราจะได้ขึ้นบ้าง ไม่ได้ขึ้นบ้าง
ถ้าหากพอกินแล้วก็แล้วไป ก็ไม่เป็นไร
ถึงเงินเดือนไม่ขึ้นก็พอกินแล้ว
อยู่ได้แล้วก็ไม่เป็นไร ให้คนอื่นเขาขึ้นไป
แล้วก็ควรจะสงสารคนที่ขึ้น ๒ ขั้นบ่อยๆ
คนที่เงินเดือนขึ้น ๒ ขั้นบ่อยๆ เป็นคนที่น่าสงสาร
เพราะว่าเขาจะได้รับอะไร
ที่นอกเหนือจากเงินเดือน
ซึ่งมันไม่ใช่เป็นสิ่งที่ดี
เขาได้รับในสิ่งที่ไม่ดีหลายอย่าง
ที่ไม่ใช่เงินเดือน บางทีก็อยู่ในหมู่เพื่อนฝูง
เงินเดือนขึ้น ๒ ขั้น เพื่อนก็ชวนไปเลี้ยง
ทีเดียวก็หมดแล้วทั้งปี ฉลองเงินเดือน ๒ ขั้น
เอาไปเลี้ยงกันหมดแล้ว ๒ ขั้น คิดแล้วได้แค่นี้
เอาไปเลี้ยงทีเดียวหมด
…
หลังจากนั้นก็มีแค่เพื่อนกระแนะกระแหน
เพื่อนเขม่น เพื่อนมองในสายตาที่ไม่ดี
นี่หรือ ๒ ขั้น
ทำอะไรผิดพลาดนิดหน่อยก็ถูกโจมตี
ถูกกระแนะกระแหน
เพราะฉะนั้นก็ต้องมองให้เห็นตามความเป็นจริง
ถึงโทษของสิ่งที่เราได้มาว่า
ถึงจะมีคุณอยู่บ้าง แต่ก็มีโทษอยู่ด้วย
ต้องมองด้วยสายตาแห่งปัญญาว่า
สิ่งที่เราได้มานั้น ถึงแม้จะเป็นคุณ
แต่ก็มีโทษติดมาด้วยเหมือนกัน
…
เมื่อเรามีสายตาแห่งปัญญาแบบนี้แล้ว
ก็ทำให้เรารู้สึกว่า ได้หรือไม่ได้ก็เท่ากัน ไม่เป็นไร
เพราะว่าสิ่งที่เราได้มา
มีส่วนเสียติดมาด้วยทำนองนี้
…
ผมเคยแนะนำพวกเด็กๆ
ลูกศิษย์ที่เขาต้องเดือดร้อนกับเรื่องที่คู่รัก
หรือแฟนเขาตีจากไป ผมถามว่า
เวลาติดต่อกับเขา เป็นคู่รักกับเขา
ไปๆ มาๆ กับเขาอยู่
มันมีความเดือดร้อนอะไร อยู่บ้างหรือเปล่า
เขาก็บอกว่ามีความเดือดร้อนเยอะ
เช่น ต้องเสียเวลาบ้าง
ต้องเอาใจเขาบ้าง สารพัดอย่าง
ให้ทำบัญชีมาว่ามีความเดือดร้อนอะไรบ้าง
เขาก็ทำบัญชีมาเรียบร้อย
…
ทีนี้พอเขาจากไปแล้ว ผมถามว่า
ความเดือดร้อนมันจากไปด้วยใช่ไหม
เขาจึงนึกได้ว่า อ้อ จริง
ความเดือดร้อนเหล่านี้มันหายไปด้วย
พอเขาจากไปแล้ว ตอนที่เราได้เขามาเป็นแฟน
ความเดือดร้อนต่างๆ เหล่านี้ก็ตามมาด้วย
แม้จะมีส่วนดี ส่วนเสียมันก็ติดมาด้วย
ที่นี้พอเขาจากไปส่วนดีก็หายไป
ส่วนเสียก็หายไปตกลงก็เท่ากัน
มันไม่ได้ไม่เสีย ทำใจให้สบายเถอะ ไม่เป็นไร
ทำนองนี้
…
เพราะฉะนั้นสาวกของพระอริยะผู้ได้สดับแล้ว
เวลาได้ลาภ ท่านก็กำหนดความทุกข์ ไม่เที่ยง
มีความทุกข์คิดมาด้วย มีความแปรปรวนเป็นธรรมดา
พอท่านกำหนดไว้อย่างนี้แล้ว
ท่านก็ไม่เพลิดเพลินในสิ่งนั้น
พอมันเสียไป ท่านก็กำหนดรู้
ตามความเป็นจริงว่าเมื่อมันเสียไป
โทษของมันก็หายไปด้วย
มันคิดกันอย่างนั้นทั้งคุณทั้งโทษ
ก็รู้สึกว่าเท่าเดิมไม่ได้ไม่เสีย
ก็คงสบายใจอยู่ได้
…
“ความเข้าใจเกี่ยวกับชีวิต”
#อาจารย์วศิน อินทสระ
#เพจอาจารย์วศิน อินทสระ
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
