12 พ.ย. 2023 เวลา 03:00 • การเกษตร

แหนแดง

แหนแดง เปรียบเสมือนโรงงานผลิตปุ๋ยไนโตรเจนทางชีวภาพ โดยผ่านกระบวนการตรึงไนโตรเจน จากอากาศของสาหร่ายสีเขียวแกมน้ําเงิน (cyanobacterial) ที่อยู่อาศัยอยู่ในโพรงใบของแหนแดง
แหนแดงพันธุ์ของกรมวิชาการเกษตรที่แนะนําให้แก่ เกษตรกรนั้น คือ อะซอลล่า ไมโครฟิลล่า (Azolla microphylla) ให้ผลผลิตสูงกว่าพันธุ์พื้นเมือง ถึง 10 เท่า เมื่อแหนแดงเจริญเติบโตเต็มที่บนผิวน้ำในนาข้าว 1 ไร่ จะให้ผลผลิตสดถึง 3 ตัน (นน.แห้ง 150 กิโลกรัม) ซึ่งเทียบเป็นปริมาณไนโตรเจนได้ 6.0-7.5 กิโลกรัม
ประโยชน์ของแหนแดง
1. ทดแทน หรือลดการใช้ปุ๋ยเคมีไนโตรเจน
2. เพิ่มอินทรีย์วัตถุให้แก่ดิน
3. เป็นแหล่งธาตุไนโตรเจนให้พืชในระบบเกษตรอินทรีย์
4. ใช้เป็นส่วนผสมในวัสดุเพาะกล้า
5. ช่วยเพิ่มประสิทธิภาพการใช้ปุ๋ยเคมี
6. ใช้เป็นแหล่งโปรตีนสําหรับสัตว์เลี้ยง
7. มีต้นทุนการผลิตต่ํา
การใช้แหนแดงแทนปุ๋ยในนาข้าว
แหนแดง เหมาะสําหรับใช้เป็นปุ๋ยพืชสดในนาข้าวโดยการหว่านแหนแดง ขณะที่ไถทําเทือกก่อนปักดํากล้าข้าว วิธีนี้ใช้แหนแดง 10-50 กิโลกรัม/ไร่ จากนั้นปล่อยให้แหนแดงเจริญเติบโตไปพร้อมต้นข้าว หรืออาจจะใช้วิธีเพิ่มปริมาณให้เต็มพื้นที่แล้วไถกลบก่อนหว่านหรือปักคา วิธีนี้จะใช้แหนแดง 100-300 กิโลกรัม/ไร่ เพื่อความรวดเร็วในการเพิ่มปริมาณ
การใช้แหนแดงร่วมกับปุ๋ยเคมี อัตราแนะนําสามารถเพิ่มผลผลิตข้าวได้ 15 เปอร์เซ็นต์
วิธีการขยายพันธุ์แหนแดง
แหนแดง สามารถขยายพันธุ์ได้ทั้งแบบอาศัยเพศและไม่อาศัยเพศ แต่จะสามารถขยายพันธุ์แบบไม่อาศัยเพศได้อย่างรวดเร็ว โดยแยกส่วนของลําต้นเป็นชิ้นเล็ก ๆ หรือเมื่อแหนแดงเจริญเติบโตเต็มที่ กิ่งแขนงที่แก่จัดของมันจะมีสีเขียวเข้ม แล้วจึงเปลี่ยนเป็นสีน้ําตาล จากนั้นก็จะขาดแตกออกมาเป็นต้นใหม่ การขยายพันธุ์ของแหนแดงทั้ง 2 วิธี สามารถเพิ่มปริมาณของแหนแดง เป็นสองเท่าภายใน 3-5 วัน ขึ้นอยู่กับสภาพแวดล้อม
วิธีการขยายพันธุ์แหนแดงในนาข้าว
วิธีการขยายแม่พันธุ์แหนแดง
  • 1.
    เตรียมบ่อปูนเจาะรูสูงจากก้นบ่อ 10 เซนติเมตร เพื่อควบคุมระดับน้ำ
  • 2.
    ใส่ดินนาเท่าระดับด้านล่างของรูที่เจาะ หรือประมาณ 10 เซนติเมตร เติมปุ๋ยคอก 1 กิโลกรัม เติมน้ําให้สูงจากระดับดินประมาณ 10 เซนติเมตร
  • 3.
    ใส่แม่พันธุ์แหนแดงลงไป 100 กรัม ลงในบ่อที่เตรียมไว้ กระจายให้ทั่วบ่อระหว่างที่เพาะเลี้ยง หมั่นคนน้ําและดินในบ่อ วันเว้นวัน เพื่อให้แหนแดงดูดธาตุอาหารจากตะกอน แขวนลอย เพื่อช่วยให้แหนแดงแตกกิ่งขยายพันธุ์ได้เร็วขึ้น
4. ใช้ระยะเวลา 1-2 สัปดาห์ แหนแดงก็จะเจริญเติบโตเต็มบ่อ นําแหนแดงไปใช้
ประโยชน์หรือขยายพันธุ์ต่อไป คงเหลือแหนแดงไว้ในบ่อประมาณ 100 กรัม
เป็นแม่พันธุ์
5. ไม่ควรปล่อยให้แหนแดงแก่จนเปลี่ยนเป็นสีแดง แหนแดงระยะนี้จะขยายพันธุ์
ได้ช้า
การนำแหนแดงไปใช้ประโยชน์
1. แบบสด ใช้แหนแดงสด อัตรา 3 ตัน/ไร่ สามารถตรึงไนโตรเจนได้ถึง 5-10 กิโลกรัม/ไร่ (2 กก./ตรม.)
2. แบบแห้ง ใช้แหนแดงแบบแห้ง 1 กิโลกรัม ในพื้นที่ปลูกผัก 2 ตารางเมตร มีปริมาณธาตุอาหารเท่ากับปุ๋ยยูเรีย ประมาณ 100 กรัม (1 ขีด) หรือสามารถผสมในวัสดุปลูกตั้งแต่เริ่มเพาะกล้า อัตราที่ใช้วัสดุเพาะแหนแดงแห้ง 50:1 ส่วน
เรียบเรียง : ศูนย์ส่งเสริมเทคโนโลยีการเกษตรด้านอารักขาพืช จังหวัดสุพรรณบุรี
กรมส่งเสริมการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ์
โฆษณา