จิ้มก้อง และบุหงามาศ
มีนักวิชาการหลายคนทั้งของมลายูและของตะวันตก ได้ทึกทักกันไปเองว่าทั้งสองธรรมเนียมคือ “จิ้มก้อง” กับ “การส่งบุหงามาส” นั้นเกิดขึ้นด้วยจุดประสงค์เดียวกันคือเป็นสัญลักษณ์ของมิตรภาพ โดยสยามส่งเรือไปจิ้มก้องจีนเพราะเรามองจีนว่าเป็นลูกพี่ เป็นพี่ใหญ่ เราจึงส่งเครื่องราชบรรณนาการให้เสมือนเป็น “ของขวัญแห่งมิตรภาพ” เหมือนกับที่มลายูเองก็มองสยามแบบนั้นเลยส่งบุหงามาสมาให้ ซึ่งไม่ได้ส่งมาในฐานะเมืองที่อยู่ใต้อำนาจการบังคับของสยามแต่อย่างใด พูดง่ายๆ ก็คือ นักวิชาการเหล่านั้นเขาพยายามชี้นำว่า สถานะของสยามและไทรบุรีนั้น “เท่าเทียมกัน”
ซึ่งการนำเสนอแบบนี้เป็นความเข้าใจที่ผิด!
ธรรมเนียมการจิ้มก้องของจีนนั้นวางอยู่บนพื้นฐานที่มองว่าจีนถือเป็นหน่วยการเมืองที่มีวัฒนธรรมทรงอิทธิพลต่อดินแดนใกล้เคียงอย่างมาก การมองและปฏิบัติต่อเมืองขนาดเล็กของจีนแต่ละแห่งมีความแตกต่างกัน เพราะบางเมืองจีนก็ส่งข้าหลวงไปปกครอง แต่หลายเมืองจีนก็แทบไม่ข้องเกี่ยวกับกิจการภายใน สำหรับสยามจีนมองว่าไม่ต่างกับมลายูคือถือว่าเป็นเมืองชั้นนอกและหาได้มีความสำคัญอันใด หากจุดประสงค์ที่แท้จริงของชนชั้นนำสยามต่อการจิ้มก้องจีนคือเรื่องของเศรษฐกิจเป็นหลัก ดังจะเห็นได้ว่าในตลอดหลายร้อยปีที่ผ่านมาสยามได้ส่งเรือไปจิ้มกองจีนถี่มาก และจีนก็ได้มอบของตอบแทนแก่สยามอย่างมากโข จึงกล่าวได้ว่าสยามได้แต่ประโยชน์ล้วน ๆ จากการจิ้มก้องจีน
แต่สำหรับบุหงามาสของประเทศราชต่อสยามนั้นกลับต่างออกไป โดยมีที่มาจากแนวคิดที่เชื่อว่าผู้ที่เป็นกษัตริย์นั้นคือผู้ทรงบารมีที่นอกจากจะวัดจากความรุ่มรวยของราชสำนักแล้ว การมีเมืองประเทศราชก็เป็นอีกเงื่อนไขสำคัญของการพิสูจน์ให้เห็นถึงบุญบารมี ดังนั้น การปฏิบัติตนต่อบรรดาประเทศราชล้วนตั้งอยู่บนหลักที่ ‘ไม่ทัดเทียม’ เพราะบุญบารมีของสยามสูงส่งกว่า ดังตัวอย่างที่ชัดเจนที่สุดก็คือ หากประเทศราชใดงดเว้นการส่งบุหงามาสตามระยะเวลาที่กำหนดแล้วสยามจะดำเนินการทางทหารอย่างรุนแรง
โดยสรุปแล้ว จะเห็นได้ว่า แนวคิดเรื่องการจิ้มก้องของจีนกับบุหงามาสผ่านระบบประเทศราชของสยามนั้น แตกต่างกันอย่างมาก เพราะหากเอาประเด็นเรื่องบุหงามาสออกไป กิจกรรมทางการเมืองอื่น ๆ ที่สำแดงถึงการสวามิภักดิ์ต่อสยามตามแนวคิดเจ้าประเทศราช อาทิ การส่งทหารมาช่วยในสงคราม ย่อมแสดงให้เห็นว่าเจ้าประเทศราชนั้น ‘ย่อมรู้ตำแหน่งแห่งที่และทำเนียมที่ตนจะต้องปฏิบัติต่อสยาม’ เป็นอย่างดี
#LueHistory #มลายู #ประวัติศาสตร์ #บรรณาการ
- 1
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
