[Bumrungrad International] จัดการอย่างไร... กับภาวะไขมันในเลือดผิดปกติ ภาวะไขมันในเลือดผิดปกติ (Dyslipidemia) เป็นภาวะที่ร่างกายมีระดับไขมันในเลือดต่างไปจากเกณฑ์ที่เหมาะสม โดยเราสามารถแบ่งชนิดไขมันในเลือดแบบง่ายๆ ได้เป็น 2 ชนิด

สำรวจ
ลงทุน
คำถาม

มีบัญชีอยู่แล้ว?หรือ

•

20 ธ.ค. 2023 เวลา 05:00 • สุขภาพ

จัดการอย่างไร... กับภาวะไขมันในเลือดผิดปกติ

ภาวะไขมันในเลือดผิดปกติ (Dyslipidemia) เป็นภาวะที่ร่างกายมีระดับไขมันในเลือดต่างไปจากเกณฑ์ที่เหมาะสม โดยเราสามารถแบ่งชนิดไขมันในเลือดแบบง่ายๆ ได้เป็น 2 ชนิด คือ

🔶 คอเลสเตอรอล (Cholesterol)

1.
คอเลสเตอรอลชนิดความหนาแน่นต่ำ (LDL) หรือ ไขมันชนิดไม่ดี เป็นชนิดที่เพิ่มความเสี่ยงต่อโรคหลอดเลือดหัวใจหรือสมอง เพราะสามารถสะสมบริเวณผนังหลอดเลือด ส่งผลให้หลอดเลือดแดงตีบและแข็ง
2.
คอเลสเตอรอลชนิดความหนาแน่นสูง (HDL) หรือ ไขมันชนิดดี มีส่วนช่วยในการขนส่งและกำจัดไขมันชนิดอันตรายออก และช่วยลดความเสี่ยงในการเกิดโรคหลอดเลือดหัวใจ

🔶 ไตรกลีเซอไรด์ (Triglyceride) เป็นไขมันประเภทหนึ่ง ซึ่งอาจเกิดการสะสมที่ผนังหลอดเลือดได้เช่นกันหากมีปริมาณสูงมากๆ แม้ว่าจะมีผลต่อการเกิดโรคหลอดเลือดหัวใจน้อยกว่าไขมันชนิดคอเลสเตอรอล แต่สามารถเพิ่มความเสี่ยงต่อโรคตับอ่อนอักเสบได้

ผู้ป่วยที่ได้รับการวินิจฉัยว่ามีภาวะไขมันในเลือดผิดปกติ อาจมีความผิดปกติของระดับไขมันในเลือดดังต่อไปนี้เพียงแค่อย่างใดอย่างหนึ่ง ได้แก่ ระดับคอเลสเตอรอลรวม (Total cholesterol) สูง, ระดับคอเลสเตอรอลชนิดความหนาแน่นต่ำ (LDL) สูง, ระดับคอเลสเตอรอลชนิดความหนาแน่นสูง (HDL) ต่ำ, ระดับไตรกลีเซอไรด์สูง หรืออาจมีความผิดปกติของระดับไขมันในเลือดร่วมกัน 2 อย่างขึ้นไปก็ได้

สาเหตุใดบ้างที่ทำให้เกิดภาวะไขมันในเลือดผิดปกติ ?

■
การรับประทานอาหาร เช่น ชอบรับประทานอาหารที่มีไขมันอิ่มตัวหรือไขมันทรานส์ เป็นส่วนประกอบ
■
สาเหตุมาจากโรคหรือภาวะความเจ็บป่วยอื่นๆ เช่น ภาวะน้ำหนักเกิน โรคเบาหวาน โรคไต ภาวะพร่องฮอร์โมนไทรอยด์ (Hypothyroidism) โรคตับอักเสบ โรคแพ้ภูมิตัวเอง (SLE) หรือมาจากยาที่รับประทาน เช่น ยาสเตียรอยด์ ยาไอโสเตรติโนอิน (Isotretinoin) ยาคุมกำเนิดบางชนิด ยาเคมีบำบัดบางชนิด ยาต้านไวรัสเอชไอวีบางชนิด หรือจากการสูบบุหรี่ การดื่มแอลกอฮอล์
■
พันธุกรรม มีประวัติคนในครอบครัวมีภาวะไขมันในเลือดผิดปกติ

ระดับไขมันในเลือดที่เหมาะสม ควรเป็นเช่นไร ?

ชนิดไขมัน ระดับที่เหมาะสม (มิลลิกรัม/เดซิลิตร)

📍 คอเลสเตอรอลรวม (Total cholesterol)

< 200 มิลลิกรัม/เดซิลิตร

📍 คอเลสเตอรอลชนิดความหนาแน่นต่ำ (LDL)

< 130 มิลลิกรัม/เดซิลิตร สำหรับบุคคลทั่วไป

< 100 มิลลิกรัม/เดซิลิตร สำหรับผู้ที่เสี่ยงเป็นโรคหลอดเลือดหัวใจ หรือผู้ป่วยเบาหวาน

📍 คอเลสเตอรอลชนิดความหนาแน่นสูง (HDL)

> 40 มิลลิกรัม/เดซิลิตร สำหรับผู้ชาย

> 50 มิลลิกรัม/เดซิลิตร สำหรับผู้หญิง

📍 ไตรกลีเซอไรด์

< 150 มิลลิกรัม/เดซิลิตร

หากมีภาวะไขมันในเลือดผิดปกติ จะรักษาอย่างไรได้บ้าง ?

1. ปรับพฤติกรรม ซึ่งได้แก่

🔶 ลดน้ำหนัก เหมาะสำหรับผู้ป่วยที่มีภาวะน้ำหนักเกิน

🔶 ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ ช่วยลดระดับไตรกลีเซอไรด์ และเพิ่มระดับคอเลสเตอรอลชนิดความหนาแน่นสูง (HDL) หรือไขมันชนิดดี

🔶 ปรับการรับประทานอาหาร

●
ลดการรับประทานไขมันอิ่มตัว ไขมันทรานส์ และคอเลสเตอรอลจากอาหาร เช่น ดื่มนมขาดมันเนยหรือพร่องมันเนยทดแทน ลดปริมาณเนื้อแดงติดมัน
●
หลีกเลี่ยงการรับประทานอาหารทะเลพวกปลาหมึก หอยนางรม กุ้ง
●
ลดอาหารประเภททอดหรือผัด

●
ลดการใช้เนยเทียมหรือมาการีน เลือกใช้น้ำมันที่มีไขมันไม่อิ่มตัวสูง ได้แก่ น้ำมันจากถั่วเหลือง ดอกทานตะวัน มะกอก ข้าวโพด รำข้าว
●
สำหรับผู้ที่มีภาวะไตรกลีเซอไรด์สูง ควรหลีกเลี่ยงอาหารจำพวกแป้งและน้ำตาลสูง
●
เพิ่มสัดส่วนของผักหรือผลไม้ที่มีใยอาหารสูง และเลือกรับประทานคาร์โบไฮเดรตเชิงซ้อน เช่น ข้าวกล้อง ข้าวโอ๊ตงดสูบบุหรี่ และหลีกเลี่ยงการดื่มแอลกอฮอล์

🔶 งดสูบบุหรี่ และหลีกเลี่ยงการดื่มแอลกอฮอล์

2. การใช้ยาช่วยลดไขมัน โดยใช้อย่างต่อเนื่องและสม่ำเสมอตามคำแนะนำของแพทย์

🔶 ยาสำหรับคอเลสเตอรอลชนิดความหนาแน่นต่ำ (LDL) สูง

📍 ยากลุ่มสแตติน (Statins)

กลไกการออกฤทธิ์: ยับยั้ง HMG-CoA reductase ซึ่งเป็นเอนไซม์ในกระบวนการสังเคราะห์คอเลสเตอรอลโดยตับ

> Simvastatin

> Atorvastatin

> Rosuvastatin

> Fluvastatin

> Pitavastatin

> Pravastatin

📍 Bile acid sequestrants (BAS)

กลไกการออกฤทธิ์: จับกับน้ำดีและขับออกทางอุจจาระ ทำให้ตับใช้คอเลสเตอรอลในการสร้างน้ำดีแทน

> Cholestyramine

📍 Ezetimibe

กลไกการออกฤทธิ์: ยับยั้งการดูดซึมคอเลสเตอรอลจากทางเดินอาหาร

> Ezetimibe

📍 PCSK9 (Proprotein convertase subtilisin/kexin type 9) inhibitors

กลไกการออกฤทธิ์: ยากลุ่มใหม่ล่าสุดที่ใช้รักษาภาวะคอเลสเตอรอลในเลือดสูง ออกฤทธิ์ยับยั้งเอนไซม์ PCSK9 ซึ่งปกติแล้วเป็นเอนไซม์ที่ทำลายตัวพาคอเลสเตอรอลเข้าสู่ตับ ทำให้ระดับคอเลสเตอรอลในเลือดสูง เมื่อยายับยั้ง PCSK9 ท้ายสุดจะมีผลเพิ่มการนำ LDL เข้าสู่ตับ จึงลดระดับคอเลสเตอรอลในเลือดได้ (อาจใช้ร่วมกับยารายการอื่น)

รูปยาน้ำบรรจุในหลอดยาฉีดพร้อมใช้ สำหรับฉีดเข้าใต้ผิวหนัง

> Alirocumab ขนาด 75 หรือ 150 มิลลิกรัม ทุก 2 สัปดาห์

> Evolocumab ขนาด 140 มิลลิกรัม ทุก 2 สัปดาห์ หรือ 420 มิลลิกรัม ทุกเดือน

🔶 ยาสำหรับไตรกลีเซอไรด์สูง

📍 Fibrates

กลไกการออกฤทธิ์: เพิ่มการกำจัดไขมันประเภทที่มีไตรกลีเซอไรด์เป็นองค์ประกอบหลัก

> Fenofibrate

> Gemfibrozil

📍 น้ำมันปลา (Fish oil)

กลไกการออกฤทธิ์: มีกรดไขมันอิสระจำพวก Omega-3 fatty acid ยังไม่ทราบกลไกการออกฤทธิ์ที่แน่ชัด

> Omega-3 fatty acid

📍 Nicotinic acid หรือ Niacin