‘Anaphylaxis’ ภาวะแพ้รุนแรง อาจตายได้ภายในครึ่งชั่วโมง
ภาวะแพ้รุนแรง หรือ Anaphylaxis (อนาฟัยแลกซิส : อ้างอิงจากศิริราช) คือ ปฏิกิริยาของร่างกายที่เกิดขึ้นอย่างรุนแรงและเฉียบพลันในกลุ่มผู้ป่วยโรคภูมิแพ้ โดยเกิดขึ้นเมื่อร่างกายถูกสารก่อภูมิแพ้กระตุ้น ไม่ว่าจะทางตรงหรือทางอ้อม เพราะระบบภูมิต้านทานไวต่อสารเหล่านั้นมากกว่าคนปกติ ส่งผลให้ระบบอวัยวะต่างๆ ของร่างกายมีปัญหาและอาจทำให้เสียชีวิตในเวลาเพียงไม่นาน
ก่อนหน้านี้ในปี 2012 หลายคนคงเคยเห็นข่าวหญิงสาววัย 20 ปี ที่เสียชีวิตหลังจูบกับแฟนหนุ่มที่รับประทานแซนด์วิชที่มีส่วนผสมของเนยถั่วมาก่อนที่จะมาพบเธอ ถึงแม้จะเรียกรถพยาบาลมาแต่ก็ไม่ทันเวลา เพราะเธอเสียชีวิตระหว่างเดินทางไปโรงพยาบาล และเมื่อย้อนกลับไปในปี 2006 ก็เคยมีกรณีคล้ายกันเกิดขึ้นมาแล้วกับเด็กสาวอายุเพียง 15 ปี ที่มีอาการแพ้เนยถั่วรุนแรงเช่นเดียวกัน
อาการแพ้แบบทั่วๆ ไป มักเกิดกับระบบใดระบบหนึ่งของร่างกาย เมื่อถูกกระตุ้นโดยสารก่อภูมิแพ้ และมีอาการไม่รุนแรงมากนัก สามารถรักษาตามอาการได้เหมือนอาการป่วยปกติ เช่น กินยา หรือทายา แต่ภาวะแพ้รุนแรงส่งผลให้ระบบของร่างกายมีปัญหาพร้อมกันมากกว่า 1 ระบบ ในเวลาเดียวกันหรือใกล้เคียงกัน และอาจถึงขั้นเสียชีวิตได้ภายใน 30 นาที หากไม่ได้รับการรักษาที่ถูกต้องอย่างทันท่วงที โดยอาการแพ้จะเกิดขึ้นภายในเวลาไม่กี่นาทีไปจนถึง 2 ชั่วโมง หลังถูกกระตุ้น
สำหรับอาการของภาวะแพ้รุนแรงอันเนื่องมาจากการทำงานที่ผิดปกติของระบบใน
ร่างกายหลายระบบด้วยกัน และอาจแสดงออกมาพร้อมๆ กัน มีดังนี้
1. ระบบผิวหนังและเยื่อบุ เช่น อาการคัน ตัวแดง ผื่นลมพิษ ปากบวม หน้าบวม
2. ระบบทางเดินหายใจ เช่น หอบเหนื่อย หายใจมีเสียงวี้ด หลอดลมตีบ คัดจมูก หายใจติดขัด รู้สึกเหมือนมีสิ่งอุดตันในลำคอ
3. ระบบทางเดินอาหาร เช่น คลื่นไส้ อาเจียน ปวดท้อง ถ่ายเหลว
4. ระบบหัวใจและหลอดเลือด เช่น วิงเวียนศีรษะ หน้ามืด ความดันต่ำ
เมื่อระบบในร่างกายทำงานผิดปกติพร้อมๆ กัน ส่งผลให้บางคนเกิดอาการแน่นหน้าอก ชัก สับสน หมดสติ และเสียชีวิตจากภาวะช็อกหรือขาดอากาศหายใจเพราะกล่องเสียงและหลอดลมบวมตีบ
แม้ว่าจะได้รับการรักษาจากแพทย์ผู้เชี่ยวชาญแล้ว ผู้ป่วยและคนใกล้ชิดยังจำเป็นต้องเฝ้าระวังอาการอย่างต่อเนื่อง เพราะอาจเกิดภาวะแพ้รุนแรงซ้ำได้อีกครั้งภายใน 8-24 ชั่วโมง โดยมีโอกาสเกิดซ้ำถึงร้อยละ 21-43 และอย่างน้อย 1 ใน 3 เกิดซ้ำจากการแพ้สารตัวเดิม
ภาวะแพ้รุนแรงเกิดจาก มีการกระตุ้นให้เม็ดเลือดขาวบางชนิดบริเวณผิวหนังเยื่อบุและอวัยวะภายในต่างๆ รวมถึงภายในหลอดเลือดปล่อยสารฮีสตามีน (Histamine) ออกมา จึงเกิดอาการผิดปกติตามส่วนต่างๆ ของร่างกาย สำหรับสาเหตุที่พบบ่อยที่สุดคือ แพ้อาหาร เช่น นมวัว ถั่ว อาหารทะเล แป้งสาลี ไข่ขาว ตามมาด้วยแพ้ยา เช่น ยาปฏิชีวนะ ยาแอสไพริน ยากันชัก เป็นต้น
นอกจากนี้ยังเกิดจากการแพ้พิษของแมลงบางชนิด เช่น ผึ้ง ต่อ แตน มดคันไฟ ในบางคนแพ้ถุงมือยางหรืออุปกรณ์ทางการแพทย์ที่ทำจากลาเท็กซ์ แต่ก็ยังมีผู้ป่วยจำนวนหนึ่งที่มีอาการแพ้แบบหาสาเหตุไม่ได้
สิ่งที่จำเป็นที่สุดสำหรับผู้ที่เป็นโรคภูมิแพ้ นอกจากต้องหลีกเลี่ยงสารก่อภูมิแพ้ก็คือ ต้องบอกให้คนใกล้ชิดหรือคนใกล้ตัวทราบไว้ตั้งแต่เนิ่นๆ ว่าตนเองมีอาการแพ้อะไรบ้าง เพื่อที่คนอื่นจะได้หลีกเลี่ยงการเพิ่มความเสี่ยงให้กับผู้ป่วย เช่น ระมัดระวังการปรุงอาหาร หรือการให้ยาบางชนิด รวมถึงแจ้งโรงพยาบาลได้ทันหากผู้ป่วยเกิดภาวะแพ้รุนแรง
โดยเฉพาะผู้ที่มีประวัติแพ้รุนแรง นอกจากหลีกเลี่ยงสารก่อภูมิแพ้แล้ว ควรพกชุดยาฉุกเฉินติดตัวไว้เสมอ เพื่อใช้ในกรณีฉุกเฉิน รวมถึงพกบัตรแพ้ยาหรือแพ้อาหารติดตัวไว้ พร้อมระบุสาเหตุและอาการแพ้ชนิดรุนแรงไว้เบื้องต้น เพื่อให้ง่ายต่อการรักษา
#กลุ่มผู้ป่วยโรคภูมิแพ้ #ภาวะแพ้รุนแรง #Anaphylaxis
#กรุงเทพธุรกิจ #กรุงเทพธุรกิจHealth
- 8
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
