[Bnomics] ทำไม (เกือบ) ทั่วโลกถึงใช้วันที่ 1 มกราคมเป็นวันปีใหม่? เข้าสู่ช่วงปีใหม่ก็ชวนให้ฉงนสงสัยว่าทำไมวันที่ 1 มกราคมต้องเป็นวันปีใหม่ที่ทุกคนมาเฉลิมฉลองกัน บทความ Bnomics วันนี้มีคำตอบ

สำรวจ
ลงทุน
คำถาม

มีบัญชีอยู่แล้ว?หรือ

•

30 ธ.ค. 2023 เวลา 12:00 • ประวัติศาสตร์

ทำไม (เกือบ) ทั่วโลกถึงใช้วันที่ 1 มกราคมเป็นวันปีใหม่?

เข้าสู่ช่วงปีใหม่ก็ชวนให้ฉงนสงสัยว่าทำไมวันที่ 1 มกราคมต้องเป็นวันปีใหม่ที่ทุกคนมาเฉลิมฉลองกัน บทความ Bnomics วันนี้มีคำตอบ

📌 วิวัฒนาการปฏิทิน

ก่อนจะทราบว่าทำไมต้องเป็นวันที่ 1 ต้องย้อนไปดูปฏิทินกันก่อนว่าเรามีปฏิทินมาตั้งแต่เมื่อไหร่ แล้วพัฒนามาสู่วันนี้ได้ยังไง?

หลักฐานการใช้ปฏิทินของมนุษย์แรกเริ่มมีมาตั้งแต่สมัยอียิปต์ เรียกว่า ‘ปฏิทินอียิปต์’ ซึ่งคิดคำนวณวันเวลาจากการไหลของแม่น้ำไนล์และดวงจันทร์ ต่อมาชาวโรมันโบราณก็ได้คิดค้นปฏิทินสุริยคติมี 365 วันและทุก ๆ 4 ปีจะมี 366 วัน ซึ่งเรียกว่า ‘ปฏิทินจูเลียน’ (Julian Calendar) ซึ่งถูกใช้มาเป็นเวลาหลายร้อยปีในโลกตะวันตก

แล้วปฏิทินที่เราใช้กันในปัจจุบันมาจากไหนกันแน่? ปฏิทินที่เราใช้นั้นคือ ปฏิทินเกรโกเรียน (Gregorian calendar) ซึ่งก็พัฒนามาจากปฏิทินจูเลียนให้มีความแม่นยำเที่ยงตรงมากขึ้นนั่นเอง ซึ่งก็จะเห็นว่ามีการระบุวัน 365 วันและทุก 4 ปีจะมี 366 ซึ่งวันที่เพิ่มมาก็จะปรากฎเป็นวันที่ 29 กุมภาพันธ์นั่นเอง

📌 ทำไมปีใหม่ต้องเป็น 1 มกราคม?

จากที่กล่าวไปข้างต้นเห็นได้ว่า ปฏิทินที่เราใช้มีรากเหง้ามาจากโรมันเสียมาก โดยแรกเริ่มนั้นชาวโรมันมีเดือนในปฏิทินเพียงแค่ 10 เดือนเท่านั้น ไม่ใช่ 12 เดือนแบบที่เราใช้กันในปัจจุบัน

โดยเริ่มตั้งแต่เดือนมีนาคม (March) ไปจนถึงธันวาคม (December) เท่านั้น (ยังไม่มีเดือนมกราคมและกุมภาพันธ์) ดังนั้น วันปีใหม่จึงเริ่มนับวันที่ 1 เดือนมีนาคม

เรื่องนี้มีการบันทึกไว้โดยนักปรัชญาชาวกรีกนามว่า ‘พลูทาร์ก’ ได้กล่าวไว้ว่า กษัตริย์องค์แรกของกรุงโรมเป็นนักรบ มีนิสัยชอบต่อสู้ทำสงคราม และเชื่อกันว่าเป็นบุตรของดาวอังคารซึ่งเป็นดาวแห่งสงครามซึ่งคำว่า March ก็มาจากคำว่า Mars ที่แปลว่าดาวอังคารนั่นเอง ดังนั้น จึงให้เดือนแรกเริ่มนับเป็นเดือนมีนาคมเสียแทน

ต่อมา กษัตริย์กรุงโรมนามว่า ‘นูมาร์’ มีนิสัยที่แตกต่างคือรักสงบและต้องการเปลี่ยนแปลงอาณาจักรจากการมุ่งทำสงครามไปทำการเลี้ยงสัตว์แทน จึงเริ่มตั้งต้นเดือนว่า ‘มกราคม’ หรือ January ซึ่งมาจากคำว่า Janus ซึ่งเป็นชื่อของเทพเจ้าแห่งการเริ่มต้นใหม่

จนเข้าสู่ยุคสมัยของจูเลียส ซีซาร์ รัฐบุรุษผู้ยิ่งใหญ่แห่งโรมันเห็นว่าปฏิทินจันทรคติมีความคลาดเคลื่อนไม่ตรงตามฤดูกาลจึงมีการปรับปรุงพัฒนาใหม่กลายเป็น ‘ปฏิทินจูเลียน’ มาจากชื่อของจูเลียสซีซาร์และเป็นรากฐานของปฏิทินเกรโกเรียนที่เราใช้กันในปัจุบัน โดยมีการนับวันปีใหม่เป็นวันที่ 1 มกราคมแทน

แม้วันที่ 1 มกราคมจะเป็นวันปีใหม่สากลที่ใคร ๆ ก็เฉลิมฉลอง หากแต่มีวัฒนธรรมอื่น ๆ ที่มีการฉลองปีใหม่เฉพาะของตน เช่น วันตรุษจีน (Chinese New Year) ของชาวจีนหรือชาวเชื้อสายจีนในประเทศต่าง ๆ วันปีใหม่เกาหลี Seollal (Korean New Year) วันปีใหม่ชาวยิว (Rosh Hashanah) หรือวันสงกรานต์ของประเทศไทย